Ile książek powstało w pierwszym stuleciu po wynalezieniu druku (1454-1550)?

Strona główna » Nowożytność » Ile książek powstało w pierwszym stuleciu po wynalezieniu druku (1454-1550)?

Skalę rewolucji, jaką przyniosło w Europie upowszechnienie druku, można opisać, ale przede wszystkim – można wyliczyć. Rachunek daje w tym przypadku imponujące rezultaty.

W innym tekście pisałem już o tym, ile łącznie w średniowieczu powstało rękopiśmiennych książek i jak wiele wytwarzano ich w poszczególnych stuleciach.


Reklama


U schyłku epoki w każdym roku na rynek trafiało już łącznie kilkadziesiąt tysięcy nowych egzemplarzy. Dopiero wynalezienie druku pozwoliło jednak uczynić z książki produkt prawdziwie masowy.

Zrekonstruowany obraz

Skalę druku książek od lat 50. XV wieku po schyłek epoki nowożytnej przebadali dwaj holenderscy historycy z Uniwersytetu w Utrechcie – Eltjo Buringh i Jan Luiten Van Zanden.

XVI-wieczny drzeworyt przedstawiający drukarzy przy pracy (domena publiczna).
XVI-wieczny drzeworyt przedstawiający drukarzy przy pracy (domena publiczna).

Ich ustalenia mają oczywiście charakter szacunkowy, zwłaszcza że autorzy starali się zrekonstruować sytuację panującą w całej Europie.

Więcej w 50 lat niż w 1000

Nowinka, jaką był druk rozprzestrzeniała się w niesamowitym tempie. Od połowy do końca XV wieku w Europie wydrukowano łącznie 12 600 000 egzemplarzy książek.

Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

W pięć dekad wyprodukowano ich więcej, niż przez całe średniowiecze powstało wszystkich manuskryptów!

Początkowo średni nakład tytułu wynosił około stu egzemplarzy. W 1500 roku – już siedemset egzemplarzy. Potem rósł tylko nieznacznie.

Późnośredniowieczny drukarz przy pracy. Tak przynajmniej wyobrażano to sobie w pod koniec XIX wieku (domena publiczna).
Późnośredniowieczny drukarz przy pracy. Tak przynajmniej wyobrażano to sobie w pod koniec XIX wieku (domena publiczna).

Do końca XV stulecia najwięcej książek drukowano w Italii (36% wszystkich egzemplarzy), Niemczech (26%) i Francji (23%). Wyjątkowo ospale nowy wynalazek przyjmował się za to na Wyspach Brytyjskich (1,5% europejskiej produkcji).

Więcej w rok niż w stulecie

W pierwszej połowie XVI wieku skala druku książek zwiększyła się jeszcze wielokrotnie.


Reklama


Od 1501 do 1550 roku z maszyn drukarskich zeszło łącznie 79 000 000 egzemplarzy. W samym roku 1550 trzy miliony, a więc więcej niż stworzono manuskryptów w wieku XIV.

Polska w ogonie Europy?

Wyliczenia holenderskich naukowców, wiarygodne zwłaszcza dla Europy Zachodniej i dające ogólny ogląd sytuacji, budzą pewne zastanowienie w odniesieniu do Polski.

W Polsce do końca XV wieku miano wydrukować tylko 1000 egzemplarzy książek (domena publiczna).
W Polsce do końca XV wieku miano wydrukować tylko 1000 egzemplarzy książek (domena publiczna).

Eltjo Buringh i Jan Luiten Van Zanden oszacowali, że w latach 1454-1500 w Polsce wydrukowano łącznie tylko 1000 egzemplarzy książek. Najmniej ze wszystkich uwzględnionych krajów kontynentu poza Irlandią i zaledwie 0,00008% europejskiej produkcji.

Dla lat 1501-1550 liczba miałaby wynosić 63 000 egzemplarzy. To by dawało trzecie miejsce od końca zestawienia (dalej były tylko Irlandia i Szwecja) i 0,0008% wszystkich książek wydrukowanych w Europie.


Reklama


Należy jednak wziąć pod uwagę, że liczby te – opierane na zachodnioeuropejskiej literaturze i bazach inkunabułów – mogą być w istotny sposób niedoszacowane.

Przeczytaj również o tym ilu ludzi dożywało do setki w dawnych czasach? Dokładne dane sprzed kilku wieków nie napawają optymizmem

Bibliografia

  • Buringh Eltjo, Van Zanden Jan Luiten, Charting the „Rise of the West”: Manuscripts and Printed Books in Europe, a Long-Term Perspective from the Sixth through Eighteenth Centuries, „The Journal of Economic History”, t. 69 (2009).
Autor
Kamil Janicki
Dołącz do dyskusji

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

Drodzy Czytelnicy! Nasza strona (jak niemal wszystkie inne) wykorzystuje pliki cookies i podobne technologie, między innymi po to, by dostosowywać treści reklamowe do zainteresowań i preferencji użytkowników. Aby to robić, potrzebujemy Waszej zgody.

Klikając przycisk "Przejdź do serwisu" lub zamykając to okno za pomocą przycisku "x" wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Ingens Media Sp. z o.o. oraz naszych zaufanych partnerów, twoich danych osobowych zapisanych w plikach cookies i innych podobnych technologiach w celu marketingowym, obejmującym w szczególności wyświetlanie spersonalizowanych reklam.

Zgoda nie jest obowiązkowa. Możesz też w dowolnym momencie ją cofnąć. Szczegóły dotyczące naszej polityki prywatności, zakresu zgód, a także wycofania i niewyrażenia zgody znajdziesz w naszej polityce prywatności. Tam też znajdziesz informacje na temat zasad przetwarzania danych oraz twoich uprawnień z tym związanych.

Poprzez korzystanie z serwisu bez zmieniania ustawień prywatności w twojej przeglądarce internetowej wyrażasz zgodę na przechowywanie w Twoim urządzeniu końcowym plików cookies i innych podobnych technologii służących do dopasowywania.