Oblężenie Warszawy we wrześniu 1939 roku na niemieckich zdjęciach

Niemcy liczyli, że uda im się zająć Warszawę z marszu. Boleśnie się pomylili. Polska stolica broniła się aż 20 dni, a zacięte walki pochłonęły dziesiątki tysięcy ofiar. Tak oblężenie miasta wyglądało na niemieckich zdjęciach.

Walki o Warszawę rozpoczęły się już 8 września 1939 roku, kiedy to niemiecka 4 Dywizja Pancerna z XVI Korpusu Armijnego zajęła Okęcie i ruszyła w kierunku Ochoty. Natarcie zostało jednak zatrzymane, a Niemcy ponieśli znaczne straty.

Reklama

Był to początek trwającej aż do 28 września obrony polskiej stolicy. Towarzyszący Wehrmachtowi korespondenci wojenni oraz sami żołnierze podczas oblężenia wykonali setki, a może i tysiące zdjęć. Oto kilkadziesiąt szczególnie interesujących oraz mniej znanych fotografii

Wehrmacht ciągnie na Warszawę

Niemiecka piechota zmierzająca w kierunku Warszawy. Łącznie w walkach o polską stolicę wzięło udział niemal 180 000 żołnierzy Wehrmachtu.

Niemieckie jednostki zmechanizowane prące na na Warszawę. Autor oryginalnego podpisu pod zdjęciem utyskiwał na jakość polskich dróg.

Niemieckie jednostki w walkach o Warszawę

Niemiecka piechota na przedmieściach Warszawy. Róg ulicy Siewierskiej i Grójeckiej.

Żołnierze Wehrmachtu w czasie szturmu na polską stolicę. Niemiecki podpis nie podawał dokładnego miejsca ani daty wykonania zdjęcia.

Niemiecka artyleria podczas ostrzału Warszawy. To właśnie ona do spółki z Luftwaffe wyrządziła największe szkody w obleganym mieście. 17 września Adolf Hitler wydał jej osobiście rozkaz wzięcia na cel między innymi Zamku Królewskiego.

Niemieckie okopy na jednym z przedmieść Warszawy.

Niemieckie czołgi i strzelcy zmotoryzowani na ulicy Grójeckiej między ulicą Siewierską a ulicą Przemyską. Widoczny między innymi lekki czołg Panzerkampfwagen I oraz 75-milimetrowe działo.

Reklama

Żołnierze w oczekiwaniu na sygnał do kolejnego ataku palą papierosy. Za pasami z napisem „Gott mit uns” na klamrach widać zatknięte charakterystyczne granaty trzonkowe Stielhandgranate 24.

Stanowisko niemieckiego lekkiego karabinu maszynowego MG 08/15 na Grochowie.

Niemiecka piechota próbująca znaleźć osłonę za nacierającymi czołgami.

Hitler pod Warszawą we wrześniu 1939 roku

Adolf Hitler pojawił się pod Warszawą w połowie września. Na zdjęciu siedzi w otoczeniu oficerów na nasypie kolejowym.

Hitler wita się z dowódcą walczącego pod Warszawą pułku Leibstandarte SS Adolf Hitler.

Adolf Hitler na wieży kościoła w Glinkach (obecnie Marysin Wawerski) za pomocą lornetki nożycowej obserwuje walki o Pragę.

Zdjęcia lotnicze płonącej Warszawy

Warszawa spowita dymem pożarów wywołanych bombardowaniami Luftwaffe i ostrzałem artyleryjskim. Najcięższy nalot dywanowy miał miejsce 25 września.

W tak zwany „lany poniedziałek” zrzucono na polską stolicę około 630 ton bomb. W wyniku bombardowania zginęło tego dnia około 10 000 osób, a ponad 35 000 zostało rannych.

Dworzec Zachodni po bombardowaniu.

Płonące elewatory zbożowe przy ulicy Prądzyńskiego. Po lewej kominy i wieża ciśnień Gazowni Miejskiej przy ulicy Dworskiej. Gazownia również stała się celem nalotu.

Reklama

Bombowce Luftwaffe wzięły na cel także warszawską Cytadelę.

Zbombardowane zabudowania Fabryki Lillpop, Rau i Loewenstein. Przed wojną produkowano w nich między innymi lokomotywy, wagony kolejowe i tramwaje. Od 1936 roku montowano również samochody marek Buick, Chevrolet oraz Opel.

Kapitulacja Warszawy

27 września kierująca obroną Warszawy Rada Wojenna zdecydowała o zawieszeniu broni i podjęciu pertraktacji w sprawie kapitulacji. Na zdjęciu polscy parlamentariusze udający się na rozmowy.

Negocjacje kapitulacyjne w wagonie kolejowym. Widoczny dowódca 8 Armii generał Johannes Blaskowitz (siedzi w środku).

Kapitulacja Warszawy. Na pierwszym planie widoczny generał Tadeusz Kutrzeba.

Niemcy wkraczają do Warszawy

Niemieccy żołnierze na terenie zajętego fortu na Sadybie. Fotografia wykonana 29 września.

Jednostki Wehrmachtu wkraczają do Warszawy. Na zdjęciu widać miejscowych Niemców witających ich hitlerowskim pozdrowieniem.

Zacięta obrona Warszawy pociągnęła za sobą duże straty. W czasie walk poległo około 6000 polskich żołnierzy, a blisko 16 000 zostało rannych. Do niewoli poszło ponad 100 000 obrońców.

Należy również pamiętać o 25 000 cywilów, którzy zginęli głównie w wyniku nalotów oraz ostrzału artyleryjskiego. Drugie tyle zostało rannych.

Reklama

Bardzo ucierpiała także zabudowa. Szczególnie Starówka. Na zdjęciu zrujnowane kamienice pomiędzy ulicą Zielną a Marszałkowską (Bundesarchiv/Arthur Grimm/CC-BY-SA 3.0)

O skali zniszczeń najlepiej świadczą słowa generała Helmutha Stieffa, który w liście do żony pisał, że „Całe dzielnice leżą w gruzach lub pozostały po nich tylko zgliszcza”. Nie przesadzał. Szacuje się bowiem, że we wrześniu 1939 roku zniszczeniu uległo aż 12% budynków w Warszawie.

Przeczytaj również o najkrwawszych bitew kampanii wrześniowej. To właśnie w tych starciach zginęło najwięcej polskich żołnierzy

Źródła zdjęć

Zdjęcia wykorzystane w galerii zostały opublikowane pierwotnie między innymi w książkach: Der Feldzug in Polen 1939. Dokumente, Bilder Berichte mit Erläuterungen, Der Sieg in Polen oraz Hitler in Polen i znajdują się w domenie publicznej. Jeżeli jest inaczej, to zaznaczono ten fakt w ich podpisie.