W połowie XX wieku idea transplantacji narządów wciąż wydawała się niemalże szalona. Te trzy operacje przetarły szlaki. Poddani im pacjenci nie pożyli jednak długo.
Pierwszy przeszczep nerki
Pierwszy udany przeszczep nerki został przeprowadzony w roku 1950 przez Richarda Lawlera, chirurga ze szpitala Little Company of Mary Hospital w amerykańskim stanie Illinois.
Reklama
Chociaż wcześniej podejmowano tylko próby na zwierzętach, lekarz wierzył, że pacjentce – 46-letniej Ruth Tucker z całkowicie zniszczoną lewą nerką – nie stanie się krzywda, niezależnie od efektów operacji.
„Ponieważ prawa nerka Ruth Tucker jeszcze pracowała, to i tak nic nie zagrażało jej życiu, zarówno po odrzuceniu przeszczepu, jak po zamierzonym i bez tego usunięciu lewej nerki” – pisze Jürgen Thorwald w książce Pacjenci.
Transplantacja zakończyła się sukcesem. Ciężko schorowana Tucker zmarła dopiero pięć lat później, na skutek choroby sercowej i zapalenia płuc. Mimo to Lawler nigdy więcej nie podjął podobnego zabiegu. „Chciałem tylko to zacząć” – stwierdził po latach.
Pierwszy przeszczep płuc
„Przyszedł on na świat w Alabamie i był człowiekiem Południa. Wysoki, smukły, z lekko posiwiałymi włosami, pewny siebie, o miłym sposobie bycia i wyglądzie, mógłby uosabiać ziemianina w dobrym stylu”. Tak Jürgen Thorwald charakteryzuje Jamesa D. Hardy’ego: jedną z najważniejszych, ale też najbardziej kontrowersyjnych postaci w dziejach transplantologii.
Reklama
11 czerwca 1963 roku Hardy, pracujący w Centrum Medycznym Uniwersytetu Missisipi, przeprowadził przeszczep płuca u Johna Richarda Russella – więźnia odsiadującego dożywocie za morderstwo.
Płuca Russela były zniszczone przez czterdzieści lat pracy w młynach bawełnianych. Choroba nowotworowa zajęła oskrzela i lewe płuco. „Kaszlał tak, że jego twarz i palce stawały się sine, a rzężąc, wykrztuszał krwawy śluz z płuc” – czytamy w książce Pacjenci.
Nowe płuco pozyskano od mężczyzny, który zmarł na skutek zawału. Operacja przebiegła z dużymi problemami, klatka piersiowa Russella okazała się zbyt wąska, by pomieścić narząd. Konieczne było inwazyjne przesunięcie drugiego płuca.
Mimo to Hardy był zadowolony z rezultatów. Płuco zostało ukrwione, Russel był w stanie nim oddychać. Zmarł jednak po siedemnastu dniach na skutek niewydolności nerkowej. Chirurg komentował:
Reklama
Wnioski, jakie wyciągnęliśmy z przypadku z 1963 roku, brzmiały: po pierwsze, z klinicznego punktu widzenia przeszczepienie płuca technicznie da się przeprowadzić. Po drugie, wszczepione płuco włącza się do układu oddechowego. Po trzecie, odczyn odrzuceniowy można stłumić lekami, którymi dysponujemy. Po czwarte, doświadczenia z tego przypadku były na tyle pozytywne, aby usprawiedliwić dalsze badania nad przeszczepianiem płuc u człowieka.
Pierwszy przeszczep serca
Tożsamość pierwszego człowieka, któremu usunięto serce i wszczepiono nowe przez kilka lat była trzymana w tajemnicy. Także szczegóły samego zabiegu uchodziły za poufne.
Dopiero w 1968 roku, za zgodą rodziny, wyjawiono: „Pierwszym pacjentem z przeszczepionym sercem był mężczyzna nazwiskiem Boyd Rush z Hattiesburg w stanie Missisipi, którego przywieziono do Jackson nieprzytomnego 22 stycznia 1964 roku”.
Operację znów przeprowadził James D. Hardy, który podjął niezwykle ryzykowną decyzję. 23 stycznia przeszczepił człowiekowi zwierzęcy narząd. 68-letni emerytowany tapicer Rush otrzymał serce szympansa.
Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.
Po przeszczepie serce zaczęło bić na skutek defibrylacji. Zatrzymało się jednak już po godzinie. Pacjent nie odzyskał przytomności. Początkowo prasa informowała, że narząd pozyskano od dawcy. Gdy prawda wyszła na jaw – i gdy okazało się, że rodzina Rusha nie wyraziła pisemnej zgody na taką formę transplantacji – wybuchł olbrzymi skandal.
Pierwszy przeszczep z wykorzystaniem ludzkiego serca odbył się 3 grudnia 1967 roku w Afryce Południowej. Pacjent, 55-letni Louis Washansky, przeżył osiemnaście dni. Obudził się po operacji i przed śmiercią zdołał pomówić z rodziną.
Reklama
Bibliografia
- McRae Donald, Every Second Counts: The Race to Transplant the First Human Heart, Penguin Group 2006.
- R.H. Lawler, Pioneer Of Kidney Transplants, „New York Times”, 27 lipca 1982.
- Thorwald Jürgen, Pacjenci, Wydawnictwo Marginesy 2021.
Fascynujące początki transplantologii
