Miała za sobą całą armię złożoną z kobiet. Zofia Moraczewska

Strona główna » Międzywojnie » Miała za sobą całą armię złożoną z kobiet. Zofia Moraczewska

Żadna inna organizacja niepodległościowa nie rozrosła się do takich rozmiarów. W Lidze Kobiet działało nawet trzynaście tysięcy aktywistek. I wykonywały one pracę nie mniej ważną od tej, która spadała na barki mężczyzn służących w Legionach.

Liga Kobiet powstała w 1915 roku decyzją mężczyzn, konkretnie zaś Naczelnego Komitetu Narodowego, nadzorującego Legiony. Zwierzchnicy oczekiwali lojalności i pełnego posłuszeństwa, a przy tym za grosz nie liczyli się z głosami samych kobiet.


Reklama


Może ten nierówny podział ról utrzymałby się, gdyby na czele organizacji stała mało znacząca marionetka. Szefową Ligii od 1916 roku była jednak Zofia Moraczewska: niezwykle zaangażowana aktywistka i polityczka, walcząca nie tylko o sprawę niepodległości, ale też o równe prawa dla kobiet.

Śniadanie wielkanocne i… instrumenty dęte. Co robiła Liga Kobiet?

Kierowana przez Zofię Liga stała się prawdziwą potęgą. Szeregi liżanek (jak poufale je określano) rozrosły się do trzynastu tysięcy członkiń. Panie asystowały legionistom na setki poruszających sposobów.

Ulotka reklamowa Ligii Kobiet z 1915 roku.
Ulotka reklamowa Ligii Kobiet z 1915 roku.

Organizowały Gwiazdki dla żołnierzy i śniadania wielkanocne, wysyłały do członków oddziałów listy podnoszące na duchu i zagrzewające do walki. A także paczki z piłkami nożnymi, przyborami do pisania, aparatami fotograficznymi (stąd te wszystkie zdjęcia legionistów!) czy nawet z… instrumentami muzycznymi dla pułkowych orkiestr.

Organizowały również uroczystości żałobne i samodzielnie wyrabiały drobne upominki dla wojaków.


Reklama


„Wyrabiały sztuczne kwiaty i pisanki”. Pomysłowość liżanek

Liga zbierała olbrzymie fundusze na legiony, często odwołując się do wyjątkowo przemyślnych metod. W Krakowie i Lwowie założono oficjalne sklepy, obracające patriotycznymi gazetkami, książkami czy choćby odznakami, fabrykowanymi przez liżanki. W mniejszych miejscowościach stawiano jarmarczne kramy. W Kałuszu kobiety prowadziły zaś bufet na dworcu.

Pomysłowo? To i tak nic na tle aktywności pań ze Stryja. Te dla pieniędzy „wyrabiały sztuczne kwiaty i pisanki oraz prowadziły wzorową kulturę warzyw”.

Polskie kobiety przeciw Niemcom. Grafika propagandowa z początku I wojny światowej
Polskie kobiety przeciw Niemcom. Grafika propagandowa z początku I wojny światowej.

Dzięki Lidze powstawały ochronki dla sierot po legionistach, gospody dla żołnierzy, świetlice, herbaciarnie. A żeby podnieść poziom kulturalnych chłopców Piłsudskiego panie wysłały im na front… 20 000 książek!

Prawa wyborze, równość, miejsce w Sejmie

Za sprawą organizacji Polki coraz lepiej też rozumiały, że potrafią zaangażować się w każdą sprawę i że nie ma takiego obszaru, na którym nie czułyby się mocne. Sama Moraczewska dbała zaś o to, by położyć kres męskim uprzedzeniom.


Reklama


We wrześniu 1916 roku doprowadziła do oderwania Ligii od Naczelnego Komitetu Narodowego i do uczynienia z niej organizacji zupełnie niezależnej. Później zaś z wyjątkową zapalczywością walczyła o prawa wyborcze i równość dla kobiet.

W 1919 roku, jako jedna z pierwszych Polek, skorzystała z nowych możliwości i zdobyła mandat do Sejmu.

Przeczytaj też o zapomnianych zasługach Aleksandry Piłsudskiego. Co zrobiła dla polskiej niepodległości?

Bibliografia

Artykuł przygotowałem pracując nad książką Niepokorne damy. Kobiety, które wywalczyły niepodległą Polskę (Kraków 2018). Do kupienia na przykład w Empiku.

Autor
Kamil Janicki
1 komentarz

 

Dołącz do dyskusji

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Kamil Janicki

Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Damy srebrnego wieku, Damy złotego wiekuDamy Władysława Jagiełły, Epoka hipokryzji czy Seryjni mordercy II RP. Jego najnowsza pozycja to Wawel. Biografia (2022).

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

Drodzy Czytelnicy! Nasza strona (jak niemal wszystkie inne) wykorzystuje pliki cookies i podobne technologie, między innymi po to, by dostosowywać treści reklamowe do zainteresowań i preferencji użytkowników. Aby to robić, potrzebujemy Waszej zgody.

Klikając przycisk "Przejdź do serwisu" lub zamykając to okno za pomocą przycisku "x" wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Ingens Media Sp. z o.o. oraz naszych zaufanych partnerów, twoich danych osobowych zapisanych w plikach cookies i innych podobnych technologiach w celu marketingowym, obejmującym w szczególności wyświetlanie spersonalizowanych reklam.

Zgoda nie jest obowiązkowa. Możesz też w dowolnym momencie ją cofnąć. Szczegóły dotyczące naszej polityki prywatności, zakresu zgód, a także wycofania i niewyrażenia zgody znajdziesz w naszej polityce prywatności. Tam też znajdziesz informacje na temat zasad przetwarzania danych oraz twoich uprawnień z tym związanych.

Poprzez korzystanie z serwisu bez zmieniania ustawień prywatności w twojej przeglądarce internetowej wyrażasz zgodę na przechowywanie w Twoim urządzeniu końcowym plików cookies i innych podobnych technologii służących do dopasowywania.