Metody walki z epidemią hiszpanki w Polsce. Zalecenia sprzed 100 lat brzmią zaskakująco znajomo

Epidemia grypy hiszpanki, która przetoczyła się przez ziemie polskie w latach 1918-1920, nie spotkała się ze spójną i powszechną reakcją. Władze państwowe twierdziły wręcz, że kwarantanny i ograniczenia nie przynoszą skutku. Bardziej stanowczo reagowano na poziomie lokalnym.

O skali epidemii grypy hiszpanki w Polsce i o tym, jakie skutki zaraza przyniosła w poszczególnych regionach kraju pisaliśmy już w innym artykule. Łącznie ta wyjątkowo zjadliwa odmiana „influenzy” mogła zabić około 250 000 mieszkańców odradzającej się Rzeczpospolitej.

Reklama

Fragmentaryczne statystyki, do których udało się dotrzeć Rafałowi, wskazują, że sytuacja była szczególnie trudna na południu kraju.

Obraz epidemii hiszpanki

Prasa alarmowała, że „nieznana dotąd epidemia” pustoszy Galicję i że w wielu wsiach trzeba organizować nawet po kilka pogrzebów dziennie. „Kto się zaziębi, ten idzie na tamten świat” – pisał Franciszek Piątkowski w tygodniku „Piast” w połowie października 1918 roku.

W samym Krakowie umierało – według danych upublicznionych przez gazetę „Czas” – oficjalnie do niemal stu osób tygodniowo. W rzeczywistości: na pewno więcej.

„Pouczenie” z 1918 roku. Jak walczyć z hiszpanką?

Nic dziwnego, że Miejski Urząd Zdrowia drukował specjalne ulotki, zawierające garść zaleceń dla pacjentów, ich bliskich i osób pragnących uniknąć zarażenia.

Reklama

Porady pochodzące z roku 1918 nie tylko brzmią zdroworozsądkowo. Część z nich jest też… zaskakująco aktualna. Choć z dzisiejszej perspektywy chciałoby się dodać, że jednak maseczki powinni nosić także chorzy, a nie tylko ci, którzy się nimi opiekują. I że sok z buraka wbrew najszczerszym chęciom nie ma działania antywirusowego…

„Influenzą zarażamy się przez bezpośrednie zetknięcie się z chorym, przez przebywanie w jego bliskości” – tłumaczono. – „Przestrzegajmy przeto następujących przepisów”. Poniżej cytaty z Pouczenia Miejskiego Urzędu Zdrowia. Numeracja i nagłówki – nasze.

1. Zachowanie dystansu

„Należy unikać bezpośredniego stykania się z chorymi, na influenzę, zbliżania się do nich i niepotrzebnego ich odwiedzania w szpitalach, przytułkach, domach prywatnych; podawania ręki oraz picia i jedzenia z tych samych naczyń, których oni używają”.

2. Nie wolno całować!

„Należy zaniechać zwyczaju całowania w usta”.

Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

3. Kwarantanna i noszenie maseczek

„Chorego, o ile możności odosobnić w osobnym pokoju, a przynajmniej w osobnym łóżku”.

„Osoby pielęgnujące chorego powinny nosić na ustach maskę. Maska taka składa się z kawałka czystej waty przytwierdzonej do ust i nosa przy pomocy muślinu”.

Reklama

4. Zabiegi higieniczne i częste mycie rąk

„Zaleca się tak chorym, jak i osobom zdrowym częste i dokładne płukanie ust i gardła wodą z dodatkiem octu lub soku burakowego. Częste mycie rąk”.

5. Dobrowolna izolacja

„W razie zachorowania należy zaraz położyć się do łóżka (zażyć chininy lub aspiryny), a nie chodzić będąc już chorym pomiędzy ludzi (do biura, zajęć, kościoła, kawiarni, kina, teatru, szkoły itd.), bo w ten sposób przez zetknięcie ze zdrowymi zarazić ich możemy influenzą, a sam chory naraża się na rozmaite powikłania, zdarzające się przy tej chorobie. Te powikłania, jak zapalenie płuc lub opłucnej, są najgroźniejsze”.

6. Ten, kto nie ma (już) symptomów też może roznosić chorobę

„Tak samo szkodzi zbyt wczesne wstawanie i powrót do pracy po chorobie. Człowiek, który już przebył influenzę jest prawdopodobnie jeszcze przez pewien czas niebezpieczny dla otoczenia”.

7. Zachowanie czystości (ale bez zamiatania przy chorych)

„Przestrzegać osobistej czystości i czystości w domach, mieszkaniach, na ulicach oraz podwórzach domów”.

„Nie zamiatać na sucho pokoju, w którym leży chory”.

8. Dezynfekcja w miejscach pracy, środkach transportu… i wszędzie indziej

„Należy utrzymywać wzorową czystość w kościołach, szkołach, ochronkach, żłóbkach, teatrach, kinach, restauracjach, kawiarniach, wozach tramwajowych i kolejowych przez częste zmywanie podłóg, ławek i sprzętów oraz odpowiednie przewietrzanie”.

Przeczytaj też o tym, jakie wnioski wyciągnięto z epidemii hiszpanki w Polsce. Dlaczego władze twierdziły, że zamykanie szkół, kin i teatrów nie ma sensu?

Reklama

Bibliografia

• Pouczenie, Miejski Urząd Zdrowia, Kraków 1918.