Syn Kleopatry VII Cezarion był ostatnim faraonem Egiptu. Za jego ojca uchodzi grabarz rzymskiej republiki Gajusz Juliusz Cezar, który w chwili narodzin chłopca liczył sobie ponad pięćdziesiąt lat. Czy w żyłach młodego władcy, osadzonego na tronie jako Ptolemeusz XV, naprawdę płynęła krew jednego z największych zdobywców w dziejach?
Cezar poznał Kleopatrę w 48 roku p.n.e. Rzymski wódz miał wtedy 52 lub 54 lata (data jego urodzenia nadal budzi wątpliwości). Egipska władczyni liczyła sobie zaś 21 wiosen. Parę szybko połączył płomienny romans.
Reklama
Milczenie źródeł
Przy pomocy kochanka Kleopatra, po krótkiej wojnie domowej, pokonała swego brata i męża w jednej osobie Ptolemeusza XIII, który uciekając utonął w odmętach Nilu. W efekcie potomkini hellenistycznej dynastii mogła ponownie zasiąść na egipskim tronie.
Po przejęciu władzy – zgodnie z tradycją – Kleopatra poślubiła swego przyrodniego brata Ptolemeusza XIV. Jednocześnie nadal była związana z Cezarem. Twierdzi się, że owocem ich romansu był chłopiec narodzony w 47 lub 46 roku p.n.e. i nazwany przez matkę Cezarionem.
Ojcostwo Cezara od ponad 2000 lat budzi jednak pewne wątpliwości. Jak podkreśla biograf wielkiego rzymskiego zdobywcy Adrian Goldsworthy „o Cezarionie nie wspomina żadne ze źródeł spisanych przed śmiercią Cezara”.
Co więcej, sam dyktator Rzymu nawet nie zająknął się o nieślubnym synu w przygotowanym kilka miesięcy przed śmiercią testamencie. Głównym spadkobiercą ustanowił 18-letniego Gajusza Oktawiusza – wnuka swej siostry. W związku z tym pojawiają się sugestie, że Cezarion:
Reklama
(…) wcale nie był synem dyktatora, lecz dzieckiem zaprezentowanym dopiero wtedy, gdy Kleopatra i [i jej kolejny potężny kochanek, Marek] Antoniusz starali się umniejszyć znaczenie Oktawiana jako dziedzica Cezara.
Tylko jedna córka
Wątpliwości budził głównie fakt, że chociaż Cezar aż trzykrotnie brał ślub i posiadał liczne kochanki, to doczekał się tylko jednej jedynej córki – Julii. Przyszła ona na świat około 76 roku p.n.e., a jej matką była Kornelia – druga żona grabarza Republiki.
Zdaniem Goldsworthy’ego brak innych dzieci mimo wszystko nie przesądza o problemach rzymskiego przywódcy z płodnością, bowiem:
Małżeństwo Cezara z Pompeją zakończyło się rozwodem i zapewne nie było szczęśliwe, zaś większość czasu, kiedy był mężem Kalpurni, Cezar spędził poza domem.
W czasach Republiki gubernatorzy nie mieli zwyczaju zabierać ze sobą do prowincji małżonek, zatem ich szanse na doczekanie się potomka były poważnie ograniczone.
Reklama
Jednocześnie brytyjski historyk podkreśla, że trudno wyobrazić sobie, aby:
(…) Kleopatra i Antoniusz mogli nagle pokazać dziecko, o którym nikt nie słyszałby wcześniej, i liczyć, że ktokolwiek uwierzy, że jest to syn Cezara, zatem chłopiec prawdopodobnie przebywał w Rzymie już przed marcem 44 roku.
Marny koniec ostatniego faraona
Idąc tym tokiem rozumowania należałoby stwierdzić, że sam Cezar najprawdopodobniej był przekonany, iż udało mu się wreszcie spłodzić męskiego potomka. Także starożytne źródła w większości tego nie negują, należy jednak brać pod uwagę, że zostały spisane wiele lat po śmierci dyktatora.
Z drugiej strony słynny plotkarz Swetoniusz w swoich Żywotach cezarów sugerował jakoby „po śmierci Cezara jego długoletni zaufany asystent Gajusz Oppiusz napisał książkę, w której odrzucał te twierdzenia”.
Dzisiaj – jak podkreśla Goldsworthy – już nie sposób jednoznacznie rozstrzygnąć czy rzymski dyktator doczekał się z Kleopatrą syna. Sam Cezarion skończył zresztą marnie.
W 44 roku p.n.e. został co prawda faraonem, jako Ptolomeusz XV, władzę w jego imieniu sprawowała jednak matka. Wpierw królowa zleciła, jak się sądzi, morderstwo swego przyrodniego brata i męża Ptolomeusza XIV.
Reklama
Po klęsce Kleopatry i jej nowego kochanka Marka Antoniusza w wojnie z Oktawianem, Cezarion wpadł w ręce zwycięzcy. Został zgładzony pod koniec sierpnia 30 roku p.n.e. Egipt stał się zaś jedną z licznych rzymskich prowincji. Tym samym Ptolomeusz XV przeszedł do historii jako ostatni faraon.
Przeczytaj również o Oktawianie Auguście. To on stworzył potęgę starożytnego Rzymu.
Bibliografia
- Adrian Goldsworthy, Cezar. Życie giganta, Amber 2018.
- Stacy Schiff, Kleopatra. Biografia, Wydawnictwo W.A.B. 2012.
