Przemysł II ogłosił się królem Polski w 1295 roku, mimo że podlegały mu tylko Wielkopolska i Pomorze. Badacze wciąż spierają się czy faktycznie rościł sobie pretensje do symbolicznej zwierzchności nad całym krajem, czy tylko wyniósł się na króla...
Na początku XII wieku nie tylko państwo Piastów zmagało się problemami, jakie niosło z sobą przesadne rozrodzenie dynastii. Na Rusi i w Czechach już wcześniej podejmowano próby zorganizowania formalnych podziałów dzielnicowych. Wschodni eksperyment...
Kilka lat życia Władysława Łokietka pomiędzy jego wygnaniem, w następstwie przegranej rywalizacji o prymat z królem Czech (i następnie też Polski) Wacławem II, a powrotem do kraju stanowi okres pełen znaków zapytania. Świetnie scharakteryzował ten...
Przyszły książę śląski i krakowski Henryk Brodaty, urodzony między 1165 a 1170 rokiem, jako mniej więcej dwudziestopięcioletni mężczyzna ożenił się z bawarską księżniczką Jadwigą z domu hrabiów Andechs. Jego zapamiętano jako niedoszłego króla. Ją –...
Gdy w 1217 roku ruszyła piąta krucjata, skierowana do Egiptu, polski książę Leszek Biały – w imieniu swoim i innych piastowskich dynastów – w osobliwy sposób odmówił udziału w ekspedycji. Wymówka wymówką, ale nasi książęta tak naprawdę mieli na...
Bitwa pod Grunwaldem nie przyniosła Polsce bezpośrednich korzyści terytorialnych, choć zapoczątkowała długi, powoli postępujący kryzys państwa zakonnego. W opinii większości historyków w ówczesnej sytuacji trudno było myśleć o lepszym rezultacie, a...
Wbrew obiegowej opinii, którą wiele osób wynosi ze szkoły, Jagiellonowie wcale nie byli w Polsce dziedziczną dynastią. Każdy kandydat do tronu z tego rodu musiał zostać zatwierdzony przez elity. Elekcja nie była jeszcze wówczas wolna, nie...
O przygotowaniach do wielkiej wojny z zakonem krzyżackim Ludwik Kolankowski pisał: „Szedł więc król Władysław Jagiełło w bój nie tylko bez sprzymierzeńców i posiłków postronnych, ale i otoczony wrogami, skazany wyłącznie i jedynie na siły własne —...
Ostatnia szansa dynastii Piastów na odzyskanie tronu? Tyle brakowało, by znów zostali królami Polski
Jak wielu członków dynastii Piastów przed nim i wielu Jagiellonów w kolejnym pokoleniu, Kazimierz Jagiellończyk nie spodziewał się, że los pozwoli mu przejąć władzę nad Polską. Gdy jednak nadeszły sromotne wieści o przegranej bitwie pod Warną, z...
Władysław Jagiełło, pierwszy król Polski z litewskiego rodu Giedyminowiczów, doczekał się synów dopiero w szóstej dekadzie życia. Wówczas niespodziewanie otwarła się przed nim perspektywa założenia nowej polskiej dynastii. Przekonanie panów i...
Dynastia Piastów nie odeszła razem z Kazimierzem Wielkim. Jej przedstawiciele jeszcze długo pełnili rządy na Mazowszu i Śląsku. Żaden nie zdołał jednak sięgnąć ponownie po koronę królewską i przejąć kontroli nad całą Polską. Dlaczego w latach 80...
Ludwik Andegaweński zasiadał na polskim tronie przez ponad dekadę. Większość tego czasu poświęcił na przygotowania do sukcesji. Nie doczekał się syna, chciał więc, aby tytuł królewski przeszedł w ręce jednej z jego córek. Gdy odszedł projekty...
Tadeusz Kościuszko zalicza się do dość wąskiego grona wielkich Polaków, o których życiu da się powiedzieć bardzo wiele, ale jednocześnie nie można dokładnie wskazać, kiedy i gdzie przyszli na świat. O tym dlaczego tak się dzieje i jakie informacje...
Pod koniec września 1794 roku insurekcja kościuszkowska chyliła się ku upadkowi. W kierunku Warszawy zbliżały się dwa silne rosyjskie korpusy generałów Fersena i Suworowa. Kiedy wojska tego pierwszego 4 października sforsowały Wisłę Tadeusz...
14 października 1806 roku wojska Napoleona rozgromiły pruską armię w bitwie pod Jeną-Auerstedt. Po wkroczeniu do Berlina już tylko krok dzielił Cesarza Francuzów od polskich ziem. Z wojskowego punktu widzenia było oczywiste, że poderwanie do walki...
Stoczona 4 kwietnia 1794 roku bitwa pod Racławicami była pierwszym większym zwycięstwem sił powstańczych Tadeusza Kościuszki nad Rosjanami. O jej wyniku w znacznej mierze przesądziła brawurowa szarża uzbrojonych w kosy chłopów, którzy zdobyli...
W pierwszej dekadzie po tym, jak Władysław Jagiełło został królem Polski relacje z Zakonem Krzyżackim układały się nad wyraz osobliwie. Litwa znalazła się w stanie wojny z Krzyżakami, ale Korona, świeżo złączona z nią unią, nie zaangażowała się w...
Rozpoczęte w 1648 roku powstanie Chmielnickiego było największym wystąpieniem zbrojnym Kozaków przeciwko Rzeczpospolitej. Mając świadomość zagrożenia hetman wielki koronny Mikołaj Potocki starał się zdusić je już w zarodku, zlekceważył jednak...
Bitwa pod Grunwaldem rozpoczęła się w południe 15 lipca 1410 roku, po kilku godzinach spędzonych w palącym słońcu. Losy batalii ważyły się do wczesnego wieczora. A najważniejsze posunięcia nastąpiły, gdy słońce już chyliło się ku zachodowi.
Pytania o sens powstania listopadowego i jego szanse pojawiają się w setkach, jeśli nie tysiącach pamiętników i historycznych opracowań. Stawiano je tuż po klęsce i potem przez cały wiek XIX. Powracają zresztą do dnia dzisiejszego. O tym czy...
