Strona główna » Encyklopedia » Jan Kazimierz Waza (1609-1672). Najgorszy król Polski

Jan Kazimierz Waza (1609-1672). Najgorszy król Polski

Jan Kazimierz Waza (ur. 22 marca 1609, zm. 16 grudnia 1672) – król Polski i wielki książę litewski od 1649 do 1668 roku, przedstawiciel polskiej gałęzi dynastii Wazów. Jako młodszy syn Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki zdecydował się obrać drogę kariery duchownej.

W latach 1638-1640 był więziony we Francji pod zarzutem szpiegostwa. W 1643 roku, wbrew woli brata, króla Władysława IV Wazy, rozpoczął nowicjat we włoskim klasztorze jezuitów. W 1645 roku został kardynałem. Mimo to w obliczu śmierci Władysława i przy braku innego potomka dynastii, Jan Kazimierz Waza został wybrany na kolejnego monarchę Rzeczpospolitej.


Reklama


Jan Kazimierz Waza nie zdołał stłumić powstania Kozaków pod wodzą Bohdana Chmielnickiego ani dojść z buntownikami do trwałego porozumienia. Jego uparta, zaślepiona postawa doprowadziła do najazdu szwedzkiego, znanego jako potop, a niezdolność do osiągnięcia kompromisu ze szlachtą nie dała żadnej szansy obrony kraju przed niemal jednoczesnym atakiem Rosjan.

W 1655 roku Jan Kazimierz Waza uciekł z Polski na Śląsk. Seria wojen i najazdów stanowiła największą katastrofę demograficzną i gospodarczą w dziejach państwa. Król powrócił nad Wisłę w 1656 roku, ale wojny z sąsiadami trwały jeszcze przez dekadę. Rzeczpospolita straciła 1/4 terytorium, jej ludność skurczyła się nawet o 30%, a pełna odbudowa ze zniszczeń nie nastąpiła nigdy.

Młody Jan Kazimierz Waza na obrazie Daniela Schultza.
Młody Jan Kazimierz Waza na obrazie Daniela Schultza.

Za panowania Jana Kazimierza Wazy po raz pierwszy zerwano obrady sejmy po zgłoszeniu liberum veto. W latach 1665-1666 król zmagał się z wewnętrzną rebelią, tzw. rokoszem Lubomirskiego. W 1668 roku zdecydował się abdykować i wyjechał do Francji.

Jan Kazimierz Waza nie miał żadnych legalnych potomków. Był żonaty tylko raz – poślubił wdowę po swoim bracie, królową Ludwikę Marię Gonzagę, która u jego boku odgrywała niepoślednią rolę w polityce. Śmierć monarchini była jedną z przyczyn popychających Jana Kazimierza do zrzeczenia się korony.

Ciekawostki o Janie Kazimierzu Wazie


Reklama


Książki o Janie Kazimierzu Wazie

Ukazały się dwie nowoczesne biografie króla: Ostatni Waza na polskim tronie autorstwa Tadeusza Wasilewskiego („Śląsk” 1984) oraz Jan Kazimierz Waza Zbigniewa Wójcika (Ossolineum 2004).

Nasze artykuły o Janie Kazimierzu Wazie


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

Drodzy Czytelnicy! Nasza strona (jak niemal wszystkie inne) wykorzystuje pliki cookies i podobne technologie, między innymi po to, by dostosowywać treści reklamowe do zainteresowań i preferencji użytkowników. Aby to robić, potrzebujemy Waszej zgody.

Klikając przycisk "Przejdź do serwisu" lub zamykając to okno za pomocą przycisku "x" wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Ingens Media Sp. z o.o. oraz naszych zaufanych partnerów, twoich danych osobowych zapisanych w plikach cookies i innych podobnych technologiach w celu marketingowym, obejmującym w szczególności wyświetlanie spersonalizowanych reklam.

Zgoda nie jest obowiązkowa. Możesz też w dowolnym momencie ją cofnąć. Szczegóły dotyczące naszej polityki prywatności, zakresu zgód, a także wycofania i niewyrażenia zgody znajdziesz w naszej polityce prywatności. Tam też znajdziesz informacje na temat zasad przetwarzania danych oraz twoich uprawnień z tym związanych.

Poprzez korzystanie z serwisu bez zmieniania ustawień prywatności w twojej przeglądarce internetowej wyrażasz zgodę na przechowywanie w Twoim urządzeniu końcowym plików cookies i innych podobnych technologii służących do dopasowywania.