Kazimierz I Odnowiciel (ur. 25 lipca 1016, zm. 19 marca 1058) – książę Polski z dynastii Piastów, syn Mieszka II Lamberta i Rychezy. Pierwszy władca kraju, którego dokładne daty zarówno urodzin, jak i śmierci przechowały się w źródłach.
Reklama
W młodości odebrał należyte wykształcenie, co w kolejnych wiekach sprawiło, że omyłkowo nazywano go „mnichem”. Rządy nad Wisłą objął po przedwczesnej śmierci ojca, jako osiemnastolatek – w roku 1034. Bardzo dużą rolę odgrywała przy nim matka, królowa Rycheza. Przyszło mu rządzić krajem pogrążonym w ogromnym kryzysie po niszczycielskiej inwazji Niemców i Rusinów, katastrofalnych rządach Bezpryma i rebelii ludowej. W 1037 roku, na skutek buntu możnych, był zmuszony uciekać z kraju.
Państwo Piastów faktycznie przestało wówczas istnieć, a dzieła zniszczenia dopełnił atak czeskiego księcia Brzetysława, który w 1038 lub 1039 roku doszczętnie splądrował Wielkopolskę. Książę Kazimierz powrócił nad Wisłę najpóźniej rok później przy wsparciu matki oraz wuja, arcybiskupa Kolonii. Swoje drugie panowanie w całości spędził na staraniach o odbudowę struktur państwa i jego dawnych granic.
Prowadził trudne walki ze zbuntowanym Cześnikiem Miecławem, który przejął kontrolę nad Mazowszem. Odzyskał też zagarnięty przez Czechów Śląsk, ale za cenę wyjątkowo uciążliwego, corocznego trybutu. Wobec spustoszenia centralnej prowincji państwa zdecydował o przeniesieniu głównego ośrodka władzy do Krakowa. Zawarł też wzmocniony małżeństwem z księżniczką Marią Dobroniegą sojusz z największymi wrogami swego dziadka, Bolesława Chrobrego – Rusinami.
Uważa się go za pierwszego władcę, który na szerszą skalę zaczął nadawać ziemię swoim wojownikom, tworząc podstawy warstwy rycerskiej. Za czasów Kazimierza Odnowiciela powstał też najstarszy znany kamienny pałac na Wawelu.
Reklama
Ciekawostki o Kazimierzu Odnowicielu
- Kazimierz Odnowiciel miał też drugie imię – Karol. Otrzymał je na cześć Karola Wielkiego, za którego potomkinię uważała się królowa Rycheza. Miano to symbolizowało zapewne monarsze aspiracje rodu Piastów.
- Po inwazji wikingów i Rusinów na Polskę w 1031 roku młody Kazimierz wspólnie z matką wyjechał do Niemiec. Nie wiadomo jak długo przebywał na emigracji. Być może nad Wisłę powrócił dopiero, gdy w 1034 roku doniesiono mu o śmierci ojca.
Książki o Kazimierzu Odnowicielu
Najnowszą biografię księcia opublikowała Klaudia Dróżdż (Kazimierz Odnowiciel. Polska w okresie upadku i odbudowy, 2009). O życiu, dokonaniach i małżeństwie Kazimierza szeroko pisze też Kamil Janicki w książce Damy ze skazą. Kobiety, które dały Polsce koronę (Znak 2016).
