Dawniej w środkach przekazu wcale nie było mniej krwi i brutalności. Po prostu zbrodnie i cierpienia ukazywano nie w filmach czy grach, ale… na kartach pobożnych ksiąg. I to ponoć w najbardziej szczytnym z możliwych celów.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, w sztuce iluminatorskiej średniowiecza nie brakowało przedstawień niezwykle dosadnych, krwawych i – z braku lepszego słowa – ekspresyjnych.
Reklama
Wprost nie sposób zliczyć (zwykle anonimowych) artystów, którzy specjalizowali się w scenach morderstw i tortur. Wyobrażenia, które w XXI wieku zmroziłyby krew w żyłach nawet wielu twórcom horrorów powielano… dla chwały Bożej. Za najbardziej makabryczne obrazy w średniowiecznej sztuce wypada bowiem uznać sceny męczeństwa.
Zamieszczano je w kodeksach, by propagować kult świętych, którzy oddali życie za wiarę, by skłaniać do pobożnej zadumy i modlitwy. Przynajmniej tak było oficjalnie.
Poniżej trzynaście przykładów tej zapomnianej, mrocznej gałęzi sztuki sprzed przeszło 500 lat.
Odcięta głowa
Męczeństwo Jana Chrzciciela. Ilustracja z włoskiego śpiewnika z końcówki XIV wieku.
Łamanie na zębatym kole
Męczeństwo świętego Wincentego. Miniatura z francuskiego kodeksu z drugiej ćwierci XIII wieku.
Reklama
Egzekutor, któremu wypłynęły gałki oczne
Męczeństwo świętego Albana. Ilustracja z angielskiego psałterza z połowy XIII wieku.
Rozpiłowany na pół
Męczeństwo Izaaka na karcie francuskiej La Bible historiale complétée z 1357 roku.
<strong>Przeczytaj też:</strong> Monstrualne bestie, hordy demonów. Tak wyobrażano sobie koniec świata w średniowieczuOdrąbane nogi
Męczeństwo świętego Adriana z tak zwanych godzinek Henryka VIII (ok. 1500 roku).
Żywcem obdarty ze skóry
Męczeństwo świętego Bartłomieja. Francuski brewiarz z pierwszej ćwierci XV wieku.
Reklama
Rozrywany żelaznymi grabkami
Męczeństwo świętego Błażeja. Włoski mszał z początku XVI wieku.
Sterty zmasakrowanych ciał
Sterta zmasakrowanych ciał męczenników, pokazywana by skłonić świadków do pokuty. Miniatura z Żywotu Eustachego i innych świętych. Francuski kodeks z pierwszej połowy XIV wieku.
<strong>Przeczytaj też:</strong> Żaden władca tego państwa nie zdołał przekazać tronu synowi. Dlaczego tak ponuro kończyli?Zęby wyrywane obcęgami
Patronka stomatologów święta Apolonia z Aleksandrii na ilustracji z francuskiego kodeksu z połowy XV wieku.
Usmażony żywcem
Męczeństwo świętego Wawrzyńca. Iluminacja z francuskiej księgi z drugiej ćwierci XIII wieku.
Reklama
Wyrwane wnętrzności, nabita ostrzami głowa
Męczeństwo świętego Amfibala. Ilustracja z angielskiego psałterza z połowy XIII wieku.
Znowu ścięta głowa…
Męczeństwo świętego Pawła. Niemiecki kolektarz z końca XII wieku.
Męczeństwo Jana Chrzciciela. Scena uczty w angielskim kodeksie z połowy XIII wieku.
Zastanowiło was dlaczego wśród tych przedstawień trafiła się tylko jedna kobieta? Odpowiedź TUTAJ.
Reklama
Źródła
Wykorzystałem miniatury ze zbiorów British Library w Londynie oraz Morgan Library w Nowym Jorku.
