Największe dziwactwa Władysława Jagiełły. Dlaczego Polacy drwili z wybitnego króla?

Strona główna » Średniowiecze » Największe dziwactwa Władysława Jagiełły. Dlaczego Polacy drwili z wybitnego króla?

Władysław Jagiełło potrzebował całych dekad, by zdobyć sobie szacunek Polaków. Militarne sukcesy i mądre rządy zjednały mu wielu poddanych. Nie wszystkich jednak. Z czego naśmiewali się ci, których nie przekonał? I czy naprawdę mieli powody do drwin?

Najbardziej nieprzychylne Władysławowi Jagielle fakty przytoczył kronikarz Jan Długosz – sceptycznie wypowiadający się nie tylko o królu, ale też dynastii, którą ten zapoczątkował i o samej idei unii polsko-litewskiej.


Reklama


Dziejopis – który w momencie śmierci Jagiełły był dopiero nastolatkiem – zarzucał mu brak talentu, wady charakteru, ogromne błędy polityczne. Ale też: przeróżne dziwne zachowania.

Przesądy Władysława Jagiełły: skąd się wzięły?

Twierdził, że budzące konsternację nawyki monarcha przejął od matki i sugerował, że te miały związek z prawosławnym wyznaniem księżnej Uliany. Komentarz należy jednak traktować z rezerwą. Długosz niechętnie odnosił się do wschodniego odłamu chrześcijaństwa i nie przepuszczał okazji, by wykazać kulturową niższość „Greków”.

Władysław Jagiełło nawraca Litwinów. Grafika W. Gersona.

W rzeczywistości obyczaje księcia mogły mieć podstawy raczej w pogańskich, litewskich tradycjach, w których go wychowywano. Najwidoczniej nawet po chrzcie Jagiełło zachował wiarę w skuteczność konkretnych rytuałów. Albo też – tak bardzo nimi przesiąkł, że nie był w stanie zaprzestać pewnych czynności.

Nikomu nie chciał powiedzieć, dlaczego to robi

Jan Długosz twierdził, że Władysław Jagiełło zawsze nim wyszedł z domu „trzy razy obracał się wkoło i słomkę na trzy części złamaną rzucał na ziemię”, nikomu jednak nie chciał powiedzieć dlaczego to robi. Poza tym „wyrywał włosy z brody, i powplatawszy je między palce, wodą ręce obmywał”.


Reklama


Podobne czynności znajdują potwierdzenie w innym źródle. Profesor Akademii Krakowskiej Grzegorz z Sanoka wprawdzie cenił wysoko króla, ale w epitafium wygłoszonym po jego śmierci przypomniał jego niegodny chrześcijanina nawyk.

Według uczonego Jagiełło, ilekroć wstawał rano z łóżka, ciskał na ziemię „kawałki patyków lub trzciny”, a następnie spluwał.

<strong>Przeczytaj też:</strong> Tajemnica imienia Władysława Jagiełły. Dlaczego wciąż powielamy XIX-wieczny wymysł?

„Wielkie zdziwienie i bojaźń przesadna”. Król Władysław i astronomia

Król ogromnie bał się zaćmień słońca i komet, choć ten akurat strach cechował także wielu władców Zachodu.

W 1415 roku, gdy ujrzał, że słońce zniknęło za tarczą księżyca, podobno wpadł „w wielkie zdziwienie i bojaźń przesadną”. Z kolei na widok komety w roku 1433 „wzdrygnąwszy się wyraził to słowem i ruchem, że mu koniec dni zwiastowała”.

Władysław Jagiełło na szkicu Jana Matejki.

Jagiełło stawia Bogu świeczkę, a diabłu ogarek

Jest jeszcze jeden, a zarazem najlepiej znany z przesądów przypisywanych Władysławowi Jagielle. Wspomniano o nim w anonimowej, nieukończonej relacji z wojny z Zakonem Krzyżackim pt. De magna strage alias o wyelgym pyobyczw.

Autor dziełka opowiadał, że podczas wizyty w krakowskim kościele Jagiełło nakazał ustawić jedną świeczkę pod figurą Zbawiciela, a pod wizerunkiem diabła – dwie świeczki, by ten był mu posłuszny. Zupełnie jak w znanym porzekadle: „Bogu świeczka, a diabłu ogarek”.


Reklama


Czy naprawdę tak się stało – wypada wątpić. Podobne klechdy krążyły po kraju w różnych wersjach i łączono je z różnymi kościołami. A wprost „przysłowiowy” bieg zdarzeń nie brzmi zbyt realistycznie. Z drugiej strony: nie można też wykluczyć, że świeżo ochrzczony król tak właśnie zinterpretował przekazywane mu w ogromnym pośpiechu katechetyczne nauki… Prawdy nie poznamy już niestety nigdy.

Poznaj też najbardziej zaskakujące szczegóły z codziennego życia Władysława Jagiełły

Bibliografia

Autor
Kamil Janicki
Dołącz do dyskusji

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.