Obszary wczesnej Słowiańszczyzny położone w rejonie Karpat i na północ od nich można podzielić na dwie części. Bardziej na południe – na terytoriach obecnej Ukrainy, Małopolski, Śląska, Słowacji i Czech – we wczesnym średniowieczu ludność mieszkała...
W obyczajach dworskich wielu krajów nowożytnej Europy wytworzyła się instytucja oficjalnych lub przynajmniej półoficjalnych faworytów i faworyt. Z jej użyciem królowie mogli otwarcie nawiązywać nawet bardzo zażyłe relacje z ulubionymi dworzanami i...
Na przełomie XII i XIII stulecia, po całych dekadach zażartych sporów pomiędzy członkami rozrodzonej dynastii Piastów, postanowienia sławnego testamentu Krzywoustego zostały ostatecznie obalone. Średniowieczna Polska weszła w okres pełnego rozbicia...
Plan typowej zagrody chłopskiej nie zmienił się zbytnio od stuleci. W małym gospodarstwie, produkującym głównie na własne potrzeby, wciąż wyróżniają się trzy podstawowe budynki: dom, stodoła i obora, często pełniąca jednocześnie funkcję chlewu. 150...
Bardzo ciasna bryła katedry na Wawelu wykluczała w epoce renesansu dobudowywanie nowych kaplic do naw kościoła. Zwyczajnie nie było już na nie miejsca. Zamiast tego doszczętnie przerabiano średniowieczne kaplice lub nawet burzono je do fundamentów...
Bizantyńscy autorzy, którzy w połowie VI wieku jako pierwsi zaczęli opisywać wcześniej nieznaną społeczność Słowian, na każdym kroku podkreślali, że był to lud pogrążony w zamęcie, pozbawiony przywódców, a do tego niezdolny skutecznie sobą rządzić...
Potajemna ucieczka Henryka Walezego wstrząsnęła dworem, Krakowem i elitami państwa. W lutym 1574 roku młody francuski dynasta został królem Polski, a już w czerwcu zdecydował się opuścić kraj i wrócić do ojczyzny. Z trudnych do pojęcia względów...
Kronika Galla Anonima, a więc najstarsza księga opisująca wczesne dzieje dynastii Piastów, różniła się od kolejnych dzieł tym, że autor bardzo ostrożnie dozował w niej nieprawdopodobne wątki. Tylko kilka historii przekazanych przez dziejopisa miało...
Reprezentacyjne gmachy zamku na Wawelu z zewnątrz wyglądają dzisiaj bardzo podobnie, co 500 lat temu, świeżo po tym, jak je wzniesiono. Z pierwotnego wystroju wnętrz pałacowych niemal nic się jednak nie zachowało. Jednym z nielicznych, a przez to...
Pospolite ruszenie, a więc armia powszechna złożona z ogółu szlachciców, stanowiło oficjalnie podstawę siły zbrojnej dawnej Rzeczpospolitej. W praktyce jednak polscy królowie unikali jak ognia jego zwoływania. Trudno się dziwić. Wszelkie reguły...
Fakt, że w czasach przed chrystianizacją Słowianie nie mieli własnego alfabetu, jest dziś akceptowany niemal powszechnie. Wciąż jednak budzi konsternację. Często pisze się, że Słowianie stanowili zaskakujący wyjątek, nawet ewenement. Byli ponoć...
„Podobny bardziej do miasta niż do zamku” – pisał o Wawelu znany niemiecki geograf Andreas Cellarius. Wprawdzie słowa padły na początku XVII wieku, ale bez ryzyka pomyłki można je odnieść także do stuleci wcześniejszych. Charakter, jaki nadano...
W XIX wieku w Polsce i nie tylko powszechna była opinia, że Słowianie już w czasach przedchrześcijańskich musieli posiadać własne pismo i rozwiniętą kulturę materialną. Takie przekonanie stało się pożywką dla sprytnych fałszerzy, produkujących...
Pierwsze roczniki, notujące na bieżąco ważne fakty z dziejów kraju i dynastii, zaczęto spisywać w państwie Piastów dopiero w drugiej połowie X wieku, po przyjęciu chrztu przez Mieszka I. Najstarsza kronika, zawierająca szerszy kontekst zdarzeń...
Pierwsi polscy królowie – Bolesław Chrobry, Mieszko II Lambert i Bolesław Śmiały – koronowali się w Gnieźnie. Po przeszło dwustuletniej przerwie podobnie postąpili Przemysł II i Wacław II. Kiedy jednak o koronę postarał się Władysław Łokietek...
Bunty kozackie w pierwszej połowie XVII stulecia były częste i uciążliwe, nie upatrywano w nich jednak walnego zagrożenia dla Rzeczpospolitej. Król i szlachecki sejm obawiali się przede wszystkim międzynarodowych reperkusji. Kozacy, w większości...
W dawnej nauce panowała opinia, że u Słowian ustrojem prawdziwie pierwotnym i rodzimym było ludowładztwo. Decyzje miały być podejmowane przez całą wspólnotę, plemię, na walnych zgromadzenia nazywanych wiecami.
Wszystkie wzmianki z wczesnego średniowiecza na temat zadaszonych świątyń pogańskich z obszaru Słowiańszczyzny pochodzą z północnego Połabia. Wszystkie też odnoszą się do schyłkowego okresu tradycyjnych wierzeń, głównie do stuleci XI i XII. Łącznie...
Formalnie rzecz biorąc na polskich szlachcicach z epoki nowożytnej ciążył tylko jeden obowiązek. W zamian za wyjątkowe przywileje mieli bronić ojczyzny. Ta służba była realizowana w ramach pospolitego ruszenia: instytucji zmitologizowanej i sławnej...
Ogrody, a przynajmniej ogródki monarsze, istniały na Wawelu zapewne już w średniowieczu. Ich tradycję kontynuowano za czasów Zygmunta Starego, o czym doskonale świadczy list, jaki król wysłał do swojej pierwszej żony Barbary Zápolyi w roku 1515...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.