Kazimierz IV Jagiellończyk (ur. 21 grudnia 1427, zm. 7 czerwca 1492) –wielki książę litewski od 1440 roku, król Polski od 1447, przedstawiciel dynastii Jagiellonów. Był trzecim, najmłodszym synem Władysława Jagiełły oraz Zofii Holszańskiej, a imię otrzymał po bracie zmarłym w niemowlęctwie. Jego narodziny wiązały się z dworskim skandalem. Insynuowano mu nieślubne pochodzenie. Wątpliwości w tej sprawie wciąż rozpalają uwagę miłośników historii.
Bezpośrednio po śmierci ojca w roku 1434 nie otrzymał żadnej części dziedzictwa. W 1440 roku został wysłany na Litwę jako namiestnik starszego brata, króla Władysława III (Warneńczyka). Na miejscu lokalne elity ogłosiły go wielkim księciem, doprowadzając do faktycznego zerwania unii polsko-litewskiej.
Reklama
Po śmierci brata w bitwie pod Warną w 1444 roku długo zwlekał z przyjęciem korony, przeciwstawiając się warunkom narzucanym mu przez polskie rycerstwo.
Koronowano go dopiero w 1447 roku. W latach 1454-1466 toczył konflikt zbrojny z Krzyżakami, zakończony spektakularnym sukcesem. Na mocy pokoju podpisanego w Toruniu przyłączył część ziem krzyżackich jako Prusy Królewskie, a resztę kraju zhołdował. W efekcie Polska odzyskała swobodny dostęp do Bałtyku.
W 1471 roku Kazimierz Jagiellończyk osadził swojego najstarszego syna, Władysława Jagiellończyka, na tronie czeskim. Zaangażował się także w konflikt o koronę węgierską, która ostatecznie przypadła temu samemu potomkowi. Od 1454 roku aż do śmierci trwał w jednym, zgodnym małżeństwie z Elżbietą Rakuszanką, przedstawicielką rodu Habsburgów. Doczekał się trzynaściorga dzieci, w tym sześciu synów.
Za swojego trwającego cztery i pół dekady panowania starał się ograniczać aspiracje elit. Stworzył też system państw jagiellońskich, obejmujący całą niemal Europę Środkowo-Wschodnią. Gdy umierał, jego familia należała do najbardziej rozrodzonych rodów panujących na kontynencie.
Ciekawostki o Kazimierzu Jagiellończyku
- Kazimierz Jagiellończyk był niezwykle surowym ojcem. Twierdzono (z podziwem), że „największą przyjemność sprawiał mu płacz syna, kiedy go bił rózgą nauczyciel”.
Książki o Kazimierzu Jagiellończyku
Doskonałą biografię Kazimierza Jagiellończyka napisała Maria Bogucka (Kazimierz Jagiellończyk i jego czasy, Universitas 2009).
Reklama
