Piękna i inteligentna dwórka królowej, Maria Kazimiera d’Arquien, wpadła w oko Janowi Sobieskiemu w roku 1655, gdy miała zaledwie 14 lat. Przyszły król twierdził, że już wtedy pragnął uczynić z niej swoją żonę. Pannę wydano jednak za… jego sąsiada...
Latem 1655 roku szwedzkie wojsko uderzyło na Rzeczpospolitą. Jednocześnie trwała już inwazja Rosjan na Wielkie Księstwo Litewskie. Niespełna dwa miesiące „potopu” wystarczyły, by zmieść z tronu Jana Kazimierza Wazę. Król, królowa, część...
Barbara Radziwiłłówna nie budziła w Polsce sympatii. I nie chodzi nawet o wielką kampanię nienawiści, jaka wybuchła w roku 1548, na wieść o potajemnym ślubie króla Zygmunta Augusta z litewską wdówką. Także gdy burza minęła, a nowa władczyni...
Informacje źródłowe zmuszają do zadania bardzo niewygodnych pytań na temat działalności ostatniej żyjącej córki Kazimierza Wielkiego. Czy podczas wielkiej wojny z zakonem krzyżackim królewna działała jako agent Malborka nad Wisłą?
W marcu 1648 roku król Władysław IV – ciężko schorowany i zdruzgotany niedawną śmiercią jedynego syna – odwiedził Wilno. Nie zabawił w litewskiej stolicy długo. Nim zdążył wypocząć po podróży, doszły go wieści o wybuchu powstania kozackiego...
Skłócona z synem Bona Sforza nie tyle wyjechała z Polski, co z niej uciekła. Zygmunt August, przekonany, że matka zabiła mu dwie żony, groził najsurowszymi karami każdemu, kto pomoże starej królowej opuścić Mazowsze. Wreszcie się jednak ugiął. 1...
Księżna Nevers i Rethel z rodu Gonzagów, wydana za mąż za polskiego króla Władysława IV Wazę, do 1646 roku we wszystkich dokumentach i pismach występuje jako Maria. W kontrakcie małżeńskim niespodziewanie przedstawiano ją jednak inaczej: jako...
Polscy ziemianie stale, przez stulecia, obawiali się wybuchu wielkiej rebelii ludowej. Masowe bunty chłopskie były znane w Niemczech i na Węgrzech. Można było sądzić, że Polsce, gdzie wieśniaków traktowano nawet nie jak niewolników, ale jak...
Z perspektywy wieków łatwo zapomnieć o tym, że decyzja o uczynieniu z Warszawy naczelnego ośrodka politycznego Rzeczpospolitej wyszła z zewnątrz. Została narzucona przez króla i szlachtę bez pytania warszawiaków o zdanie. Mieszkańcy miasta przez...
Elżbieta Habsburżanka, zaręczona z polskim następcą tronu Zygmuntem Augustem, od dziecka była wychowywana na przyszłą królową. Nie mogła przewidzieć, że mąż od pierwszej chwili będzie nią pogardzać, a teściowa – potężna Bona Sforza – zaweźmie się...
Pertraktacje między polską elitą a litewskim wodzem Jagiełłą, podjęte w roku 1385, wydawały się powtórką aż nazbyt dobrze znanej historii. Do ostatniej chwili liczono się z tym, że ceremonia chrztu i koronacja nie dojdą do skutku, a wszystkie...
Władysław IV Waza wziął drugi ślub w roku 1646, jako człowiek bardzo schorowany, niemal stojący nad grobem. Zmarł niewiele ponad dwa lata później. Pozostawił ambitną żonę i olbrzymie długi. Oraz dwóch braci, skłonnych walczyć o schedę do upadłego.
W epoce nowożytnej powszechnie oczekiwano, że „wojna sama się wyżywi”. Armie grabiły wrogie terytoria, aby zaopatrzyć żołnierzy, ale też zapewnić im łupy. To fakt dobrze znany. Warto jednak przypomnieć, że nad Wisłą identycznie postępowało… nasze...
Władysław Jagiełło nie miał żadnego wpływu na wybór swojej drugiej żony. O tym, kto zostanie polską królową zdecydowała na łożu śmierci Jadwiga Andegaweńska. Monarcha, niepewny lojalności poddanych i własnych praw do tronu, mógł tylko przytaknąć...
Młody chorąży koronny Jan Sobieski był szeroko znany z przywiązania do decorum i do godności własnej oraz swego rodu. Późnym wieczorem 12 lub 13 maja 1665 roku nie wyglądał jednak zbyt wyjściowo czy nawet poważnie. Może był całkiem goły, może...
W 1660 roku, gdy końca dobiegł niesławny potop szwedzki, Rzeczpospolita leżała w gruzach. Państw straciło miliony poddanych, dziesiątki miast zamieniły się w zgliszcza. Na dworze królewskim wierzono jednak, że z kryzysu da się wyciągnąć korzyści. To...
W okresie międzywojennym coraz częściej podnosiły się głosy, że instytucja małżeństwa przestała się sprawdzać. Pisano o przestarzałych, ponoć nawet głupich pojęciach, stojących u jej podstaw. I wzywano do zmian, które dzisiaj wprost nie mieszczą się...
Pierwsze lata życia przyszłej królowej Polski były najprawdziwszym koszmarem. Wygnana z Mediolanu, po tym, jak zamordowano jej ojca, była zmuszano tułać się po Włoszech. Straciła całe rodzeństwo – miała tylko matkę, zawsze ambitną i niestrudzoną...
Pokolenia historyków twierdziły, że Jan Kazimierz Waza (na tronie od 1648 do 1668 roku) dał się omotać bardziej energicznej i utalentowanej żonie. Podobno Ludwika Maria Gonzaga zupełnie go stłamsiła, zawłaszczyła jego pozycję. Od dawna pisze się...
Umiejętność czytania i pisania nigdy nie była na polskiej wsi powszechna. W wiekach XVI i XVII nie była też jednak niespotykana. W typowej wsi żyło kilka osób potrafiących wertować księgi i pisma. Dla szlachciców był to jednak fakt niewygodny, a...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.