II wojna światowa

W chwili wybuchu wojny Ada Mucha była gimnazjalistką. Już wcześniej straciła oboje rodziców, żyła więc na plebanii w Lipowcu pod Drohobyczem ze swoim wujkiem księdzem. Zaraz po wkroczeniu Sowietów była zmuszana uciekać z domu. Zamieszała ze starszą...

Rodzina Karoliny Mariampolskiej została deportowana na Syberię w lutym 1940 roku. Przyszła żona ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego oraz jej najbliżsi trafili do niewielkiej osady w Republice Komi. Rodzice oraz brat...

„Znęcali się też nad więźniami wszyscy podoficerowie i żołnierze SS: bili bez przyczyny, wywierając na nich swoją złość za to, że przez trzy dni wstrzymano im urlopy i obciążono dodatkową pracą” – relacjonował po latach były więzień KL Gusen...

Pierwsza wielka deportacja mieszkańców polskich Kresów w głąb Związku Sowieckiego rozpoczęła się w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku. Łącznie wywieziono wtedy na Sybir około 141 tysięcy obywateli II Rzeczpospolitej. Wśród nich znalazła się również...

Dowodów na skuteczność Blitzkriegu nie brakuje. Szybkie obezwładnienie Polski, niemal natychmiastowy podbój krajów Beneluksu. Całkowity upadek Francji w roku 1940 i piorunujące postępy operacji „Barbarossa” latem 1941. Wszystko to podaje się jako...

W Boże Narodzenie 1943 roku admirał Dönitz wydał dowódcy krążownika liniowego Scharnhorst rozkaz do ataku. Liczył, że rozbicie konwoju JW 55B będzie rewanżem za uszkodzenie Tirpitza oraz masakrę U-Bootów na Atlantyku. Nie zdawał sobie sprawy, że...

Służba wojskowa Elżbiety Windsor w trakcie II wojny światowej trwała jedynie kilka miesięcy. Następczyni tronu był jednak pierwszą brytyjską księżniczką, która założyła mundur. Propaganda wykorzystała jej patriotyczną postawę, aby zachęcić inne...

„Mamusia krzyczała, żeby mnie wyrzucili. Jeden Niemiec usłyszał, zaczął strzelać i mamę zabił. Ale ja wtedy jeszcze o tym nie wiedziałam. Potem mnie wyrzucili i zostałam nieprzytomna” – wspominała po latach Mania Leider. Była jednym z nielicznych...

W połowie września 1939 roku okręt ORP „Orzeł” – duma Marynarki Wojennej II Rzeczpospolitej – został internowany w Tallinie. Estończycy niemal natychmiast przystąpili do rozbrajania załogi. Zabrano również mapy, dziennik oraz przyrządy...

Niemiecka polityka terroru opierała się na zasadzie odpowiedzialności zbiorowej. W świetle hitlerowskich zarządzeń najmniejszy akt nieposłuszeństwa względem okupanta, najlżejsze nawet wykroczenia, pociągały za sobą rozstrzeliwanie zakładników.

Lekki krążownik liniowy HMS Courageous został zwodowany jeszcze w trakcie I wojny światowej. W latach 20. okręt został jednak przebudowany na lotniskowiec. We wrześniu 1939 roku powierzono mu zadanie zwalczania niemieckich okrętów podwodnych. Ale...

„Od czasu do czasu widywałam go w getcie, dokąd on często przyjeżdżał. Był to jeden z najkrwawszych oprawców. Widziałam sama jak strzelał on z dwóch rewolwerów, które stale nosił gotowe do strzału w rękach” – tak trzy lata po zakończeniu wojny Pola...

Aleksander Sołżenicyn kompletnie nie spodziewał się aresztowania, do którego doszło 9 lutego 1945 roku. Przyszły noblista, służący wówczas w Armii Czerwonej był przekonany, że udało mu się przechytrzyć wojskową cenzurę. Nie mógł się bardziej pomylić...

Pancernik Bismarck, zwodowany w lutym 1939 roku, był dumą Kriegsmarine. Okręt został jednak zatopiony już w czasie swojego pierwszego patrolu bojowego. Był to punkt zwrotny w prowadzonej przez Niemcy wojnie na morzu.

Prusy Wschodnie były pierwszym obszarem państwa niemieckiego, na jaki dotarły oddziały Armii Czerwonej, prące w kierunku Berlina. Krasnoarmiejcy nie mieli tam litości ani dla wrogich żołnierzy, ani dla ludności cywilnej, ani nawet dla kilkuletnich...

Wilhelm Koppe, wyższy dowódca SS i policji w Kraju Warty, a następnie Generalnym Gubernatorstwie odpowiadał za śmierć setek tysięcy obywateli okupowanej Polski. Był jednym z największych niemieckich zbrodniarzy II wojny światowej. I nigdy nie...

„Spadłem na dno nieprawości, gdzie milczy głos sumienia i gdzie panują nieuczciwość i hańba. Jestem niegodnym synem swojej matki i bratem swojej siostry” – zanotował w grudniu 1941 roku nastoletni Jura Riabinkin. Jego relacja to wyjątkowe świadectwo...

Prusy Wschodnie, najdalej wysunięta na wschód prowincja Trzeciej Rzeszy, liczyły w 1939 roku 2,3 miliona mieszkańców. Do jesieni 1944 roku nie mieli oni bezpośredniej styczności z wojną. I nie spodziewali się, że ich region stanie się pierwszym...

Latający w barwach Dywizjonu 303 Czech Josef František potrzebował zaledwie miesiąca, aby zestrzelić aż 17 niemieckich samolotów. Podczas bitwy o Anglię żaden inny pilot polskiej formacji nie mógł się poszczycić takim wynikiem. Jego taktyka budziła...

Według popularnego mitu w obliczu niemieckie agresji wiosną 1940 roku żołnierze znad Sekwany w ogóle nie przejawiali woli walki i niemal od razu się poddawali. Straty, jakie od 10 maja do 25 czerwca 1940 roku poniosła francuska armia zdecydowanie...

Hitler początkowo zakładał, że inwazja na kraje zachodu rozpocznie się już jesienią 1939 roku. Ostatecznie musiał przełożyć ją o pół roku. Wielka ofensywa ruszyła 10 maja 1940 roku. Wystarczył zaledwie jeden dzień, a los Belgii i Holandii został...

Według zachowanych dokumentów przez cztery i pół roku z Auschwitz-Birkenau próbowało zbiec ponad 900 osób. W dziejach obozu zdarzyły się ponadto trzy zbiorowe ucieczki. Za każdym razem, gdy ktoś wyrwał się z piekła na ziemi Niemcy stosowali zasadę...

Kiedy na progu domu rodziny Kuligów pojawił się uciekinier z Auschwitz ci bez zawahania udzielili mu schronienia. Jan Nowaczek zatrzymał się u nich ledwie kilka godzin, ale gdy po paru miesiącach mężczyzna wpadł w ręce okupanta i w wyniku tortur...

Po podpisaniu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski setki tysięcy Polaków wywiezionych na Syberię mogły opuścić łagry i tak zwane specposiołki, gdzie przez ostatnie kilkanaście miesięcy Sowieci zmuszali ich do niewolniczej pracy. Nawet jednak po...