31 lipca 1944 roku około godziny 18 Komendant Główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski „Bór” wydał rozkaz o rozpoczęciu 1 sierpnia o 17.00 powstania w Warszawie. Jeszcze w pierwszej połowie lipca kierownictwo Armii Krajowej nie zakładało...
Według założeń Związek Walki Zbrojnej, jako fundament Państwa Podziemnego, miał „stworzyć ośrodki czynnego oporu narodowego, przeciwdziałającego załamaniu się sił moralnych polskiego społeczeństwa”, a także „współdziałać w odbudowie Państwa na...
Latem 1939 roku Maria Błyszczuk wróciła do rodzinnego Czortkowa (województwo tarnopolskie) z Olszewicy, gdzie otrzymała swoją pierwszą posadę nauczycielki. Było piękne, upalne lato, ale w gorącym powietrzu wisiała groźba nadchodzącej wojny i ludzie...
Podczas wojny Zdzisław Mańkowski walczył nie tylko o własne przetrwanie, ale też o to, by ocalić żydowskie rodziny, którym zapewniał schronienie. Latem 1944 roku miał pod swoją pieczą już tylko przedwojennego boksera Stanisława Rotholca. I wtedy do...
Zdzisław Mańkowski, odznaczony tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, podczas wojny pomagał ratować rodziny żydowskie, zorganizował dla nich specjalną kryjówkę i z narażeniem życia mieszkał razem z nimi. Stracił brata, schwytanego przez...
Han van Meegeren malował obrazy, które nawet najbardziej uznani eksperci uwierzytelniali, jako nieznane dotąd płótna Jana Vermeera. Sprzedając podróbki XVII-wiecznego niderlandzkiego mistrza fałszerz dorobił się prawdziwej fortuny. W 1945 roku...
Specjaliści z Muzeum Pamięci Holocaustu w Waszyngtonie szacują, że władze III Rzeszy oraz ich sojusznicy stworzyli łącznie 44 000 obozów i innych miejsc o charakterze więziennym, w których zamykano przeciwników reżimu i przedstawicieli grup...
Kiedy jesienią 1944 roku Niemcy dowiedzieli się, że węgierski dyktator Miklós Horthy rozpoczął tajne rozmowy pokojowe z Sowietami za wszelką cenę zamierzali go powstrzymać. Zapadła decyzja o przeprowadzeniu akcji, której celem było udaremnienie...
Niemcy nie zbudowali getta warszawskiego. Mury, które zamknęły niemal pół miliona ludzi na obszarze zaledwie 300 hektarów, kazano wznosić przyszłym więźniom odizolowanej dzielnicy. Budowę podjął Judenrat, administracja żydowska – na rozkaz władz...
Niemiecka ofensywa w Ardenach, rozpoczęta 16 grudnia 1944 roku, była desperacką próbą zadania Amerykanom i Brytyjczykom tak dużych strat, aby oba państwa zgodziły się na podpisanie pokoju. O powodzeniu całej akcji miały zdecydować zaskoczenie oraz...
Wojska niemiecko-rumuńskie rozpoczęły oblężenie Sewastopola na Krymie pod koniec października 1941 roku. Twierdzę obsadzoną przez 115 tysięcy sowieckich żołnierzy oraz marynarzy udało się zdobyć dopiero 4 lipca 1942 roku, po trwającym ponad miesiąc...
Przeprowadzona 12 września 1943 roku operacja Eiche to jedna z najgłośniejszych akcji sił specjalnych II wojny światowej. Kilkuset niemieckich spadochroniarzy oraz komandosów otrzymało zadanie uwolnienia obalonego włoskiego dyktatora. Udało się tego...
Franciszka Rubinlicht była malarką i artystką teatralną. Zdołała przetrwać pobyt w getcie warszawskim i przejść na drugą stronę muru. Nie dożyła jednak końca wojny. Tragedię własną i rodziny opisała szczegółowo w listach adresowanych do sióstr...
W latach 1944-1945 być może nawet 800 tysięcy Węgierek zostało zgwałconych przez wkraczających do ich ojczyzny czerwonoarmistów. Wśród ofiar znalazła się również, licząca wówczas 22 lata, Alaine Polcz. Młoda kobieta przeżyła prawdziwe piekło z rąk...
Kazik Ratajzer, uczestnik powstania w getcie warszawskim, łącznik Żydowskiej Organizacji Bojowej w wywiadzie udzielonym w 2012 roku: „Dziesiątki razy przemawiałem do młodzieży. I zawsze pada to pytanie: «Dlaczego powstanie wybuchło tak późno?»...
W następstwie agresji Związku Sowieckiego wschodnia część Rzeczpospolitej stała się miejscem masowych grabieży. Rabunki miały często charakter prywatny. Dokonywali ich dla własnej korzyści krasnoarmiejcy i komunistyczni bojówkarze. Rozpowszechniona...
Polskie dzieci zesłane na Syberię podczas II wojny światowej czekała bezwzględna szkoła przetrwania. Na nieludzkiej ziemi musiały ekspresowo przyswoić sobie nowe reguły życia. Jeśli tego nie zrobiły, nie miały szans doczekać wolności.
„1 października 1946 się obudził” – relacjonowała była pierwsza dama, Maria Mościcka. – „Zobaczyłam znów żółć cery, co było niedobrym znakiem. Więc mówię do męża, że wydaje mi się, że trzeba będzie zrobić jeszcze jedną transfuzję”.
Polacy wywiezieni na Syberię podczas II wojny światowej z rozmiłowaniem wspominali kuchnię rodzinnych stron. Wieczorami, w półmroku i dotkliwym chłodzie, w smutnych chatynkach, opowiadano sobie wzajemnie o blinach, barszczu i pierogach. Wśród...
Tylko raz zdarzyło się, że najwyższe odznaczenie czerwonego imperium, tytuł Bohatera Związku Sowieckiego, przyznano Polce. Była to zarazem jedyna kobieta bez sowieckiego obywatelstwa, którą wyróżniono w taki sposób. Aniela Krzywoń z medalu nie miała...
Żadne inne okręty podwodne nie były równie powszechne w Kriegsmarine, co U-booty typu VII. Ilu członków liczyła załoga takiej jednostki na początku II wojny światowej? Jakim uzbrojeniem dysponował okręt podwodny oraz jakie warunki bytowe czekały na...
Ada Mucha nie była komunistką, nie miała w sobie żadnej miłości do sowieckiego systemu. Losy wojenne zagnały ją jednak do „ludowego” wojska. Wywieziona na Sybir w 1940 roku wyrwała się z czerwonego piekła w szeregach Wojska Polskiego tworzonego pod...
Rumuni obiecywali gościnę. Ledwie jednak przedstawiciele najwyższych polskich władz przekroczyli granicę, a cała serdeczność gospodarzy się rozwiała. Prezydent Ignacy Mościcki 17 września 1939 roku jeszcze sobie tego nie uświadamiał, ale jego...
W chwili wybuchu wojny Ada Mucha była gimnazjalistką. Już wcześniej straciła oboje rodziców, żyła więc na plebanii w Lipowcu pod Drohobyczem ze swoim wujkiem księdzem. Zaraz po wkroczeniu Sowietów była zmuszana uciekać z domu. Zamieszała ze starszą...
Rodzina Karoliny Mariampolskiej została deportowana na Syberię w lutym 1940 roku. Przyszła żona ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego oraz jej najbliżsi trafili do niewielkiej osady w Republice Komi. Rodzice oraz brat...
„Znęcali się też nad więźniami wszyscy podoficerowie i żołnierze SS: bili bez przyczyny, wywierając na nich swoją złość za to, że przez trzy dni wstrzymano im urlopy i obciążono dodatkową pracą” – relacjonował po latach były więzień KL Gusen...
Pierwsza wielka deportacja mieszkańców polskich Kresów w głąb Związku Sowieckiego rozpoczęła się w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku. Łącznie wywieziono wtedy na Sybir około 141 tysięcy obywateli II Rzeczpospolitej. Wśród nich znalazła się również...
Dowodów na skuteczność Blitzkriegu nie brakuje. Szybkie obezwładnienie Polski, niemal natychmiastowy podbój krajów Beneluksu. Całkowity upadek Francji w roku 1940 i piorunujące postępy operacji „Barbarossa” latem 1941. Wszystko to podaje się jako...
W Boże Narodzenie 1943 roku admirał Dönitz wydał dowódcy krążownika liniowego Scharnhorst rozkaz do ataku. Liczył, że rozbicie konwoju JW 55B będzie rewanżem za uszkodzenie Tirpitza oraz masakrę U-Bootów na Atlantyku. Nie zdawał sobie sprawy, że...
Służba wojskowa Elżbiety Windsor w trakcie II wojny światowej trwała jedynie kilka miesięcy. Następczyni tronu był jednak pierwszą brytyjską księżniczką, która założyła mundur. Propaganda wykorzystała jej patriotyczną postawę, aby zachęcić inne...
