Oficjalny cel czwartej wyprawy krzyżowej był taki sam, jak wszystkich wcześniejszych. Chodziło o wzmocnienie państw krucjatowych w Ziemi Świętej i odbicie Jerozolimy z rąk muzułmanów. Krzyżowcy mieli zejść na ląd w Egipcie i tam związać siły...
Termin „stolica” niezbyt przystaje do realiów średniowiecza. Używano go, ale nie w takim znaczeniu, do jakiego przywykliśmy. Samo pytanie o to, jaki gród pełnił rolę stolicy państwa pierwszych Piastów należałoby więc chyba sformułować inaczej.
Kazimierz, wnuk Bolesława Chrobrego, zdołał się utrzymać przy władzy tylko przez trzy lata. W 1037 roku wrogowie wewnętrzni zmusili młodego księcia do ucieczki z kraju. Państwo Piastów rozpadło się na części i stało się łatwym celem dla wrogów...
Król Jan, nazywany po łacinie Presbyter Ioannes, a po angielsku Prester John, nigdy nie istniał. Mimo to odcisnął głębokie piętno na dziejach Europy. Opowieści o jego dokonaniach, bogactwie i wspaniałościach państwa, którym rządził, przez stulecia...
Zasady panujące w zakonie krzyżackim wzorowano na tych, które już wcześniej obowiązywały w innych wspólnotach powstałych na fali ruchu krucjatowego. Rycerze w białych płaszczach z czarnymi krzyżami czerpali inspiracje przede wszystkim od...
Najsłynniejszą wojowniczką średniowiecznej Europy była bez wątpienia Joanna d’Arc. Jej dokonania jednak kompletnie bledną przy wyczynach żyjącej na przełomie XII i XIII wieku w Japonii Tomoe Gozen. Słynna onna-bugeisha, czyli żeńska odpowiedniczka...
Już za panowania Mieszka I gród wawelski musiał posiadać przynajmniej namiastkę pałacu książęcego. Z kolei za życia Bolesława Chrobrego (zm. 1025) i Mieszka II (zm. 1034), konieczna była rezydencja z prawdziwego zdarzenia. Obaj władcy przez wiele...
Rudolf Habsburg był pierwszym przedstawicielem słynnej dynastii, który zasiadł na niemieckim tronie. Elekcja z 1273 roku zakończyła trwające ponad 20 lat bezkrólewie. W wyścigu o władzę Habsburg pokonał władcę Czech Przemysła Ottokara II. Potężny i...
Jaka była liczebność polskiego wojska za czasów pierwszych Piastów? Które oddziały stanowiły najważniejszą siłę bojową i w jaki sposób uzbrajano ich członków? Jak polscy książęta oraz królowe przygotowywali się do kampanii zbrojnych? O tym wszystkim...
Najstarsza znana wersja legendy o smoku wawelskim została spisana na początku XII wieku przez biskupa Krakowa i pierwszego rodzimego, polskiego kronikarza Wincentego Kadłubka. Od dawna szukano szukano jej inspiracji. Nie tylko literackich, ale też...
W dużym stopniu słuszne jest powiedzenie, że Kazimierz Wielki (panujący od 1333 do 1370 roku) „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. W jego bowiem czasach nastąpił burzliwy rozwój miast, nasilenie się lokacji, murowanego budownictwa...
Już w trzeciej dekadzie swojego istnienia zakon krzyżacki stanął przed szansą stworzenia terytorialnego władztwa na terenie Europy. W 1211 roku otrzymał bogatą donację od króla Węgier Andrzeja II na terenie należącej ówcześnie do tego państwa...
Według popularnej legendy najsłynniejszy z władców średniowiecznych Niemiec, Fryderyk I Barbarossa, nie umarł, lecz pogrążył się w długim śnie, by powrócić, gdy ojczyzna najbardziej go będzie potrzebować. Historia maskuje inną, o wiele bardziej...
Żadna legenda o Wawelu nie ma chyba równie wielkiej siły oddziaływania. Tysiące ludzi – a może i setki tysięcy – wciąż wierzą, że na krakowskim wzgórzu znajduje się kamień mocy i szczęśliwości. Skąd wzięły się takie twierdzenia? I...
Codzienne życie braci średniowiecznego zakonu krzyżackiego bywało monotonne i uciążliwe. Organizowano je na wzór innych wspólnot, które wykształciły się w toku wypraw krzyżowych: joannitów i templariuszy. W okresie pokoju nawet siedem godzin...
Opiekunom w pełni by odpowiadało, gdyby królowa Jadwiga, koronowana na Wawelu w wieku niespełna jedenastu lat, wyrosła na kobietę cichą, podatną na wpływy otoczenia, skupioną na zajęciach, jakie obyczaj epoki uznawał za właściwe „słabszej” płci...
Bitwa pod Nikopolis, stoczona 25 września 1396 roku pomiędzy wojskami krucjatowymi pod wodzą Zygmunta Luksemburskiego, a armią sułtana Bajezyda I zakończyła się sromotną klęską krzyżowców. W rzezi urządzonej bezpośrednio po batalii miało zginąć od...
Wielkopolskie państwo Piastów powstało dopiero na początku X stulecia. Znacznie wcześniej, bo chyba już przed połową IX wieku, inny ród zaczął gromadzić majątek, wpływy i władzę nad górną Wisłą. Dlaczego książętom Wiślan nie udało się zjednoczyć...
Ryszard Lwie Serce był człowiekiem z krwi i kości. Panował nad Anglią w ostatniej dekadzie XII wieku, był jednym z liderów trzeciej wyprawy krzyżowej. W powszechnej świadomości istnieje jednak raczej jako postać iście legendarna – bohater powieści...
Najstarsza wersja legendy o smoku wawelskim. Niewiele ma wspólnego z dzisiejszymi grzecznymi bajkami
Na samym początku był potwór. Była też podstępna zbrodnia, zabrakło za to dzielnego szewczyka, a nawet… smoka. Najstarsza wersja legendy o zasiedleniu Wawelu ma niewiele wspólnego z powtarzanymi dzisiaj, ugrzecznionymi opowiastkami dla dzieci.
O życiu na stołecznym zamku za czasów królowej Jadwigi da się powiedzieć całkiem sporo, ponieważ przetrwały rachunki dworskie z lat dziewięćdziesiątych XIV wieku. Notowano w nich codzienne, często zupełnie trywialne, wydatki i zaskakujące szczegóły...
Na obszarze Krakowa do dzisiaj zachowały się dwa duże, sztucznie usypane wzniesienia. Tradycja, sięgająca przynajmniej XV stulecia wiązała je z miejscami pochówku legendarnego założyciela Krakowa imieniem Krak oraz jego córki Wandy. Dlaczego jednak...
Kazimierz III zasiadał na tronie przez 37 lat. W tym czasie dokonał tak dużo, że potomni nadali mu przydomek Wielki. O tym, jak zmieniło się Królestwo Polskie pod jego rządami pisze profesor Grzegorz Kucharczyk w książce Polska. Dzieje państwa i...
Latem 1462 roku do Polski przybyło poselstwo z Kaffy. W obliczu osmańskiego zagrożenia mieszkańcy położonego na południowo-wschodnim wybrzeżu Półwyspu Krymskiego miasta pragnęli oddać się we władanie króla Kazimierza Jagiellończyka. Monarcha...
Średniowieczni „Asasyni” istnieli naprawdę, nie byli jednak wcale tajną organizacją bezwzględnych morderców, jak głoszą popularne legendy. Sama nazwa, jaką im nadano, stanowiła obraźliwe przezwisko. Kryli się pod nią nizaryci: nierozumiany przez...
Najgorszy brat w dziejach dynastii Jagiellonów. Z zawiści i żądzy władzy o mało nie zgubił królestwa
Żaden polski król nie posiadał tak licznego rodzeństwa, jak Władysław Jagiełło. Olgierd Giedyminowic doczekał się bowiem z dwiema żonami aż 23 dzieci, w tym 14 synów. Bez wątpienia zwycięzcy spod Grunwaldu najwięcej krwi napsuł najmłodszy z nich...
„Niedługi czas, jaki tam spędziłem, przedstawił mi żywiej niż wszystko, co widziałem dotąd, straszny obraz władzy kardynała” – wspomniał Franciszek książę de Marcillac, jeden z więźniów najpotężniejszego człowieka XVII-wiecznej Francji. Akurat on...
26 sierpnia 1071 roku pod Mantzikertem bizantyjskie wojska dowodzone przez cesarza Romana IV Diogenesa poniosły sromotną klęskę z seldżucką armią sułtana Alpa Arslana. Pierwszy raz w historii basileus dostał się do muzułmańskiej niewoli. O tym, jak...
8 kwietnia 1408 roku wydawało się, że historia zatoczyła koło. Druga żona Władysława Jagiełły, Anna Cylejska, rodziła dziecko w komnatach Wawelu. Tak samo jak dziewięć lat wcześniej, gdy chyba w tej samej sali, a może nawet na tym samym łożu...
Na wielu mapach państw krzyżowców w Ziemi Świętej można odnaleźć niewielką, zaskakującą plamę: państwo Asasynów. Czym było? Czy naprawdę tak je nazywano? I ile prawdy jest w opowieściach o jego władcach i tajnych wojownikach?
