Władysław IV Waza (ur. 9 czerwca 1595, zm. 20 maja 1648) – król Polski i wielki książę litewski od 1632 roku, przedstawiciel polskiej gałęzi dynastii Wazów. Był pierworodnym synem Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki, od dziecka przewidywanym na następcę.
Jako nastolatek dwukrotnie miał okazję zasiąść na innych tronach, ale plany te udaremniał jego ojciec. Zarówno projekt ukoronowana Władysława na króla Szwecji po detronizacji Zygmunta w 1599 roku, jak i próba przekazania mu władzy nad Rosją, podjęta w 1610 roku, nie powiodły się z uwagi na opór przez zmianą wyznania na luteranizm lub prawosławie.
Reklama
W latach 1617-1618 królewicz brał udział w kampanii rosyjskiej, w 1621 roku uczestniczył w obronie Chocimia przed Turkami. Potem odbył szeroko komentowaną wyprawę po krajach Zachodu. 8 maja 1632 roku wybrano go w toku wolnej elekcji na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego – na tronie zasiadł jak Władysław IV Waza.
W 1634 roku Władysław IV Waza zawarł pokój wieczysty z Rosjanami w Polanowie i zrzekł się roszczeń do Kremla. W 1635 roku przypieczętował też rozejm ze Szwedami w Sztumskiej Wsi. Dążył do sprowokowania walnego konfliktu z Turcją, dla którego nie zyskał jednak poparcia sejmu. Na miesiąc przed jego śmiercią wybuchł największy bunt kozacki, pod przywództwem Bohdana Chmielnickiego.
Władysław IV Waza żenił się dwukrotnie: w 1637 roku z arcyksiężniczką Cecylią Renatą z rodu Habsburgów i w 1645 z Francuzką Marią Ludwiką Gonzagą. Jego jedyny syn, Zygmunt Kazimierz Waza, zmarł w dzieciństwie.
Ciekawostki o Władysławie IV Wazie
- Władysław IV Waza wpadł w ogromne długi. Wysokość jego niespłaconych zobowiązań sięgnęła w 1642 roku kwoty 4,5 mln złotych polskich. W dużym przybliżeniu był to odpowiednik 500 mln w dzisiejszych pieniądzach.
Książki o Władysławie IV Wazie
Popularnonaukową biografię króla napisał Henryk Wisner (Władysław IV Waza, Ossolineum 2009).
Reklama
