Z perspektywy wieków łatwo zapomnieć o tym, że decyzja o uczynieniu z Warszawy naczelnego ośrodka politycznego Rzeczpospolitej wyszła z zewnątrz. Została narzucona przez króla i szlachtę bez pytania warszawiaków o zdanie. Mieszkańcy miasta przez...
Elżbieta Habsburżanka, zaręczona z polskim następcą tronu Zygmuntem Augustem, od dziecka była wychowywana na przyszłą królową. Nie mogła przewidzieć, że mąż od pierwszej chwili będzie nią pogardzać, a teściowa – potężna Bona Sforza – zaweźmie się...
Pertraktacje między polską elitą a litewskim wodzem Jagiełłą, podjęte w roku 1385, wydawały się powtórką aż nazbyt dobrze znanej historii. Do ostatniej chwili liczono się z tym, że ceremonia chrztu i koronacja nie dojdą do skutku, a wszystkie...
Władysław IV Waza wziął drugi ślub w roku 1646, jako człowiek bardzo schorowany, niemal stojący nad grobem. Zmarł niewiele ponad dwa lata później. Pozostawił ambitną żonę i olbrzymie długi. Oraz dwóch braci, skłonnych walczyć o schedę do upadłego.
W epoce nowożytnej powszechnie oczekiwano, że „wojna sama się wyżywi”. Armie grabiły wrogie terytoria, aby zaopatrzyć żołnierzy, ale też zapewnić im łupy. To fakt dobrze znany. Warto jednak przypomnieć, że nad Wisłą identycznie postępowało… nasze...
Władysław Jagiełło nie miał żadnego wpływu na wybór swojej drugiej żony. O tym, kto zostanie polską królową zdecydowała na łożu śmierci Jadwiga Andegaweńska. Monarcha, niepewny lojalności poddanych i własnych praw do tronu, mógł tylko przytaknąć...
Młody chorąży koronny Jan Sobieski był szeroko znany z przywiązania do decorum i do godności własnej oraz swego rodu. Późnym wieczorem 12 lub 13 maja 1665 roku nie wyglądał jednak zbyt wyjściowo czy nawet poważnie. Może był całkiem goły, może...
W 1660 roku, gdy końca dobiegł niesławny potop szwedzki, Rzeczpospolita leżała w gruzach. Państw straciło miliony poddanych, dziesiątki miast zamieniły się w zgliszcza. Na dworze królewskim wierzono jednak, że z kryzysu da się wyciągnąć korzyści. To...
W okresie międzywojennym coraz częściej podnosiły się głosy, że instytucja małżeństwa przestała się sprawdzać. Pisano o przestarzałych, ponoć nawet głupich pojęciach, stojących u jej podstaw. I wzywano do zmian, które dzisiaj wprost nie mieszczą się...
Pierwsze lata życia przyszłej królowej Polski były najprawdziwszym koszmarem. Wygnana z Mediolanu, po tym, jak zamordowano jej ojca, była zmuszano tułać się po Włoszech. Straciła całe rodzeństwo – miała tylko matkę, zawsze ambitną i niestrudzoną...
Pokolenia historyków twierdziły, że Jan Kazimierz Waza (na tronie od 1648 do 1668 roku) dał się omotać bardziej energicznej i utalentowanej żonie. Podobno Ludwika Maria Gonzaga zupełnie go stłamsiła, zawłaszczyła jego pozycję. Od dawna pisze się...
Umiejętność czytania i pisania nigdy nie była na polskiej wsi powszechna. W wiekach XVI i XVII nie była też jednak niespotykana. W typowej wsi żyło kilka osób potrafiących wertować księgi i pisma. Dla szlachciców był to jednak fakt niewygodny, a...
Czy słynna baśń o Kopciuszku ma osadzenie w historii? Czy istniała sierota wystawiona na sadyzm krewnych, zaniedbywana przez przybranych rodziców, spychana na margines, by zrobić miejsce dla ich dzieci i uratowana dopiero przez szlachetnego księcia...
Tito Livio Burattini nie był Polakiem, ale do realizacji swojego radykalnego projektu chciał przekonać polskiego monarchę. Chodziło o to, by za pieniądze warszawskiego dworu, a pewnie też właśnie w samej Warszawie, zbudować pierwszą w dziejach...
Ślub ze schorowanym i gburowatym polskim królem, Władysławem IV Wazą, przyniósł Ludwice Marii Gonzadze pasmo rozczarowań. Już podczas powitania monarcha – sam cierpiący na otyłość i oceniany jako wyjątkowo brzydki – głośno skrytykował wygląd...
To miał być spisek doskonały. Agent Habsburgów, Jan Wawrzyniec Pappacoda, wkradł się w łaski polskiej królowej, skłonił ją do wyjazdu do rodzinnej Italii, przejął kontrolę nad jej dworem, a wreszcie otruł władczynię i sfałszował jej testament. Nie...
Dwór królewski XVII stulecia stanowił potężną machinę, angażująca nawet nie setki, ale przeszło tysiąc osób. Formalnie osobne dworu mieli królowie, ich małżonki oraz każde z dzieci. Szczególnie wiele można powiedzieć o sytuacji panującej w otoczeniu...
Starożytni Rzymianie stworzyli mieszankę wybuchową. Zamieszkiwali największe, najbrudniejsze i najgęściej zaludnione miasta w dotychczasowej historii zachodniej cywilizacji. Zarazem mieli bardzo ograniczone i często kompletnie mylne rozumienie...
Ambicją każdego króla elekcyjnego było posiadać na własność ziemię wolną od zakusów szlachty, reguł urzędu monarszego i krępujących praw Rzeczpospolitej. Odrębny tytuł mógł dawać dochody, ale stanowił też argument — a nawet straszak — na polu...
W roku 1600 Warszawa miała zaledwie 12 000 mieszkańców, nie należała nawet do pierwszej piątki największych miast w Polsce. Wystarczyło pół wieku, a liczba ludności wzrosła niemal trzykrotnie. Opinie podróżników o nowej polskiej stolicy nie...
