Nawet ktoś, kto nie wie absolutnie nic o architekturze średniowiecza będzie w stanie wskazać przynajmniej jedną gotycką budowlę: Notre Dame w Paryżu. Stołeczna katedra Francji stała się symbolem całej epoki i stylu w sztuce. Nic dziwnego.
Do jakiego stopnia wychowanie determinuje rozwój człowieka? Czy opieka (lub jej brak) jest ważniejsza od genów? Badacze wciąż spierają się w tej podstawowej kwestii z zakresu psychologii. Bezcenne wnioski można próbować wyciągać z historii „dzikich...
Gdy w 1573 roku na polski tron zaproszono francuskiego królewicza Henryka Walezego, w jego orszaku przybył nad Wisłę także diuk Nevers i Rethel Ludwik Gonzaga. Wpływowy arystokrata występował w roli doradcy, a nawet mentora nowego polskiego monarchy.
Doktor Paweł Klinger, lekarz prowadzący praktykę w Łodzi w latach międzywojnia, formalnie specjalizował się w wenerologii. Jego zainteresowania zdecydowanie wykraczały jednak poza schorzenia intymne. Chętnie udzielał się na łamach prasy w wszelkich...
W latach 20. XVII wieku Francja, już będąca najludniejszym krajem Europy, zaczęła zmierzać też do zajęcia pozycji najpotężniejszego mocarstwa kontynentu. Krajem rządził wówczas swoisty triumwirat: poza królem i królową matką o kluczowym sprawach...
Wolna elekcja przeprowadzona w roku 1648, po śmierci schorowanego Władysława IV Wazy, była wydarzeniem bez precedensu. W rywalizacji o polski tron liczyło się dwóch kandydatów. I obaj byli duchownymi.
Podróż do Polski miała być zwieńczeniem życiowych marzeń Marii Gonzagi. Francuska arystokratka wyzbyła się wszystkich posiadłości i perspektyw w ojczyźnie, a nawet zmieniła imię – na Ludwikę Marię – aby wreszcie dostąpić upragnionej korony. Nad...
W 1561 roku w Krakowie ukazał się pierwszy w dziejach Polski drukowany poradnik małżeński przeznaczony dla szerokiego odbiorcy. Nie było to, jak podkreślają znawcy tematu, dzieło wybitne ani nawet oryginalne. Ale jego wpływ trudno przecenić.
Jeszcze w połowie XVI stulecia Warszawa stanowiła ośrodek prowincjonalny; ważny z perspektywy Mazowsza, ale na pewno nie całej Polski. Dopiero co włączono ją bezpośrednio w granice kraju, mogła się pochwalić ledwie sześciotysięczną populacją, a...
Markiz de Cinq-Mars był wyniosły, egocentryczny, ostentacyjny. Miał też reputację człowieka rozpustnego. Poza tym jednak był „najpiękniejszym chłopakiem” w Luwrze. Król Francji miał do niego wielką słabość. W zażyłe relacje z markizem wdała się...
Mit Rzeczpospolitej jako „kraju bez stosów” wciąż trzyma się mocno. Wbrew utartej, upiększonej wizji rzeczywistości, w Polsce też dochodziło jednak do prześladowań na tle religijnym. Przede wszystkim zaś – i u nas organizowano polowania na...
Królowie z drugiego pokolenia polskiej dynastii Wazów – Władysław IV i Jan Kazimierz – pięciokrotnie cieszyli się na wieść o tym, że ich żony zaszły w ciążę. Wszystkie wyczekiwane dzieci rodziły się jednak chore, słabowite lub martwe...
Nieprzemijający urok czarno-białych filmów i zdjęć z przedwojennej sceny skrywa ponurą prawdę o losie dawnych aktorek. Aby zrobić karierę w teatrze lub kinie w II Rzeczpospolitej kobiety były zmuszane godzić się na molestowanie seksualne. Jeśli...
Na sławnym portrecie pędzla Rubensa Władysław IV Waza jest postawny, wygląda zdrowo i silnie. Obraz powstał w roku 1624. Ledwie dekadę później król był już jednak wrakiem człowieka.
W zbiorach Biblioteki Narodowej zachowały się dwa poufne skrypty wykładów z zakresu służby śledczej, jakie prowadzono niedługo po zakończeniu II wojny światowej w świeżo powołanym Centrum Wyszkolenia Milicji Obywatelskiej. Wytyczne zdecydowanie...
W 1610 roku Francja znalazła się na szalenie niebezpiecznym zakręcie dziejów. Król Henryk IV Burbon, znany ze stwierdzenia, że „Paryż wart jest mszy”, zginął w zamachu z ręki katolickiego fundamentalisty. Władzę oddano w ręce kobiety, którą monarcha...
Jeszcze u schyłku XIX wieku moda kąpielowa była paskudna i niepraktyczna, a letniskowe obyczaje – wprost groteskowe. Pisała o tym znana satyryczka Magdalena Samozwaniec: „W sumie wszyscy razem mogli być śmiało uważani za »płeć brzydką«, do czego...
Szczery warszawski pamiętnikarz opowiadał, że w Warszawie doby międzywojnia dobrze znano „mężczyzn wynajmujących się za klientkami”. Kręcili się oni na postojach taksówek i blisko mniej lub bardziej eleganckich lokali. Ponoć też „niektóre salony...
Potajemny związek Zygmunta Augusta z litewską magnatką Barbarą Radziwiłłówną przeszedł do legendy. Do dzisiaj stanowi najbardziej znany przykład wielkiej miłości na szczytach władzy w Polsce. Piękny mit, powielany przez powieści, seriale i...
Oglądając i słuchając Wołodymyra Zełenskiego łatwo zapomnieć jak ogromną drogę przeszedł on jako prezydent, a przede wszystkim – jako przywódca państwa odpierającego wrogą inwazję. Dziś powszechnie chwali się go za charyzmę i determinację. Przed...