Uchodzili za ludzi najlepiej poinformowanych, wyjątkowo rzetelnych i skrupulatnych. Na tym, co napisali opieramy ogromną część naszej wiedzy o średniowieczu. Jak często zmyślali i przekręcali fakty?
Jadwiga Andegaweńska była molem książkowym jakich mało. Wpłynęła na oczytania wielu swych następczyń i następców. Ale odcisnęła też piętno… na samym języku polskim. I to mimo, że przez długi czas nawet go nie znała.
Żona zamknięta w psychiatryku, romans z piękną guwernantką i zaborcza córka, oczekująca, że tatuś pozbędzie się konkubiny. W sprawie Rity Gorgonowej od pierwszych chwil wszystko było… aż nazbyt jasne.
Teoria na temat imienia Władysława Jagiełły zrodziła się już w połowie XIX stulecia, pod piórem niemieckiego historyka. Z pozoru brzmiała rozsądnie, tyle że nigdy nie znaleziono na nią żadnych dowodów. A trzydzieści lat temu została przekonująco...
„Dziś jeszcze ślady na bieliźnie uchodzą za nieomylny znak” – naigrawał się profesor medycyny z Warszawy. I podkreślał, że ekspert nigdy nie ocenia dziewictwa po krwawieniu. Były na to sposoby… o wiele dziwaczniejsze, bardziej absurdalne i...
Otton III przeszedł do historii jako oderwany od ziemi ekscentryk. Zadziwił świat, ruszając w roku 1000 na pielgrzymkę do krainy Słowian. Ale to wcale nie był jego największy eksces. Czy niespełna dekadę wcześniej młodociany władca Niemiec… przegrał...
To miało być najwspanialsze wesele, jakie widziała Polska. Spektakularne gody Bolesława Krzywoustego zakończyły się jednak krwawą kompromitacją. I doprowadziły do jednej z najgorszych wojen domowych we wczesnej historii państwa Piastów.
Dla wrogów politycznych Józef Piłsudski potrafił być bezwzględny. Po zamachu majowym z 1926 roku nowe władze zmuszały krytyków do emigracji, zamykały ich za kratami, albo zsyłały do miejsca odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Czy podobnie wyglądał...
W podręcznikach, a nawet fachowych encyklopediach wciąż można wyczytać, że trzeci polski król, Bolesław Śmiały, sięgnął po koronę za zgodą papieża Grzegorza VII. To bzdura. Piast nie prosił o pozwolenie na koronację ani ojca świętego, ani cesarza...
O mało którym aspekcie życia królowej Jadwigi wiadomo równie wiele, co o jej zamiłowaniu do książek. Pochłaniała traktaty spędzające sen z powiek teologom. Ale też księgi podlane sensacją i dramatem. W tym średniowieczny przebój literacki, który pod...
„Rzemieniami skrępowali mu genitalia tak, że nie mógł już płodzić potomstwa” – relacjonował kronikarz. Jedno dosadne zdanie Galla Anonima rozpętało burzę, trwającą do dzisiaj. Czy to możliwe, że polskiego króla rzeczywiście pozbawiono...
Oficjalnie twierdzono, że to szacowna dynastia o królewskich korzeniach. Prawda jest jednak o wiele ciekawsza od mitu. Sławna Bona Sforza wywodziła się od ludzi słynących ze zbrodni, podstępów i wyjątkowej bezwzględności. Nic nie dowodzi tego...
Jego majątek był tak wielki, że wymyka się szacunkom. „Opisy zapierają dech w piersiach” – stwierdził profesor historii Rudolph B. Ware. Jeden z dziennikarzy oszacował, że w dzisiejszych pieniądzach miałby 450 miliardów dolarów. Inni nie wierzą, że...
We wrześniu 1939 roku aliancie rządy nie wywiązały się z sojuszniczych zobowiązań wobec Polski. Politycy nie chcieli, by ich wyborcy „umierali za Gdańsk”. Ale czy zwyczajni Francuzi i Brytyjczycy podzielali ich poglądy?
W średniowieczu nie brakowało mistrzów ciętej riposty. Potrafili zgasić każdego rozmówcę i zapunktować w każdej dyskusji. A przynajmniej tak im się wydawało.
Autorzy atlasów i podręczników sypią liczbami jak w rękawa. Podają ilu ludzi mieszkało w Polsce w roku 1000, 1100, 1200… I tylko zapominają dodać, że wszystkie te wartości opierają się na luźnych domysłach. Pierwsze twarde dane pochodzą dopiero z...
Po przeszło sześciuset latach trudno odsiać legendy i mity od twardych faktów. Jadwiga Andegaweńska słynęła z religijności i ascetyzmu, ale była przecież kobietą z krwi i kości. Co naprawdę wiemy o charakterze sławnej królowej? Jak żyła Jadwiga...
Polska prasa pisała o islamie z niekłamanym zachwytem. Rząd potwierdzał, że II RP jest najbliższym sojusznikiem muzułmanów. A wielki mufti Rzeczpospolitej mówił z wdzięcznością: „Oto powstaje Wolna Polska i islam od razu odczuł przychylność...
Na linii znalazły się honor władcy i renoma kraju. Sprawa
była delikatna, a zamieszani w nią ludzie – potężni. Pozostały po niej:
najstarszy polski dokument, najstarsza pieczęć i… niezręczny lapsus dyplomatyczny.
Też pierwszy w naszej historii.
1000 lat temu Niemcy nie uważali Słowian
nawet za ludzi. Pisali o naszych przodkach, że ci byli podstępni, okrutni i prymitywni.
Porównywali ich do psów oraz bydła. I twierdzili, że słowiańskie życie nie ma
najmniejszej nawet wartości.
