Większość mieszkańców XIX-wiecznych małopolskich wsi egzystowała w skrajnym ubóstwie. Aby zrozumieć skalę wyzwań, jakie przynosiło im codzienne życie warto pochylić się nad kwestią tego, jak były wyposażone chłopskie chaty. O nieodzownym...
Budowa piramidy Cheopsa (Chufu) była przedsięwzięciem na ogromną skalę. Wzniesienie starożytnego cudu świata zajęło blisko trzydzieści lat i wymagało zatrudnienia tysięcy robotników. Egiptolodzy przez dziesięciolecia zastanawiali się w jakich...
Małżeństwa polskich chłopów i chłopek przez stulecia nie miały nic wspólnego z miłością. Jeszcze 160 lat temu był to kontrakt między dwiema rodzinami. Przyszli państwo młodzi często wcześniej nawet się nie znali. Tak właśnie było w przypadku Jana...
Podczas okupacji Kraków został wybrany na stolicę Generalnego Gubernatorstwa. Dążąc do sparaliżowania działalności polskiego podziemia Niemcy zorganizowali tam ogromną siatkę donosicieli. Oto ilu konfidentów pracowało dla gestapo i jak Armia Krajowa...
Więzienie na Pawiaku stało się symbolem niemieckich represji na obywatelach okupowanej Polski. W czasie II wojny światowej trafiło tam ponad 90 tysięcy ludzi. Połowie z nich nie było dane doczekać wyzwolenia. Wśród licznych oprawców znęcających się...
Higiena osobista mieszkańców polskiej wsi przez całe stulecia ograniczała się co najwyżej do obmycia twarzy i rąk. Kąpano się zaś tylko od wielkiego święta. Takie podejście do czystości miało bardzo przykre konsekwencje dla otoczenia. Zdecydowanie...
Wikingowie przez cały IX wiek regularnie najeżdżali ziemie Franków. Ludzie Północy nie tylko plądrowali wybrzeża, ale zapuszczali się również daleko w głąb lądu. Nie ograniczali się poza tym do łupiestwa. Ich największa zdobycz nie była owocem...
Brak higieny, wiedzy medycznej oraz odpowiedniej opieki sprawiały, że 150 lat temu nowo narodzone chłopskie dzieci były narażone na ciągłe niebezpieczeństwo. W efekcie na wsi powstało wiele mitów związanych z najwcześniejszym etapem życia. Oto...
Małżeństwa wikingów. Ludzie Północy kierowali się kryteriami, które dzisiaj byłyby nie do pomyślenia
W świecie wikingów małżeństwo nie miało nic wspólnego z miłością. O tym, za kogo wyjdzie kobieta decydował jej ojciec lub opiekun. We wczesnym średniowieczu dla ludzi Północy ślub był po prostu kontraktem zawieranym przez dwie rodziny. Pan młody...
Pierwszy rzymski cesarz Oktawian August zmarł w wieku niemal 77 lat. Z kolei słynny filozof i wychowawca Nerona Seneka Młodszy dożył około siedemdziesiątki. Wydawać by się mogło, że łagodny klimat i dieta śródziemnomorska sprawiały, że wielu...
Piramida Cheopsa, wzniesiona 4500 lat temu, nieprzerwanie budzi fascynację i podziw. Już za czasów starożytnej Grecji i Rzymu próbowano zrozumieć, jak poddanym faraona udało się stworzyć tak imponującą konstrukcję. Antyczni historycy mieli jasną...
Surowy klimat oraz stałe widmo głodu sprawiały, że we wczesnym średniowieczu dzieciństwo mieszkańców Skandynawii trwało bardzo krótko. Badania archeologiczne dowodzą też, że wikingowie diametralnie różnie traktowali swoich synów i córki. Oto jak...
Pruski król Fryderyk Wilhelm IV twierdził, że Alexander von Humboldt był „największym człowiekiem od czasów potopu”. Z kolei Karol Darwin nazwał go „największym podróżującym uczonym, jaki kiedykolwiek żył”. Oto jak wyglądały ostatnie lata...
Życie osobiste Marii Konopnickiej trudno nazwać udanym. Po rozstaniu z mężem i przeprowadzce w 1876 roku do Warszawy poetka musiała samotnie wychowywać szóstkę dzieci. Kiedy gromadka dorosła, problemy wcale się jednak nie skończyły. Wręcz przeciwnie...
Wikingowie budzą z reguły skojarzenia z bezwzględnymi, brodatymi wojownikami, których głównym zajęciem były wyprawy łupieżcze. Większość mieszkańców wczesnośredniowiecznej Skandynawii zajmowała się jednak nie rozbojem, lecz rolnictwem. Co można było...
Jeszcze w XIX wieku galicyjscy chłopi „w wysokim stopniu potępiali” swobodę obyczajów. Na członków wiejskiej społeczności, którzy złamali szóste przykazanie czekały niezwykle surowe, czy wręcz bezduszne kary. Nowe podejście pojawiło się na wsi...
Codzienne zasiadanie całą rodziną do wspólnego posiłku odeszło już właściwie do przeszłości. Przez setki lat był to jednak standard. Pod koniec XIX wieku polscy chłopi nawet podczas najcięższych prac nie wyobrażali sobie samotnego spożywania...
W przedwojennej Polsce około 70% poborowych pochodziło ze wsi. W większości przypadków chłopscy synowie nie wynieśli z rodzinnego domu zamiłowania do czystości. 90 lat temu w wielu rejonach kraju nadal hołdowano zwyczajowi kąpania się zaledwie dwa...
Właściwie każdy aspekt życia dawnych chłopów wiązał się z jakimiś przesądami. Uprawa roli, hodowla zwierząt, a nawet wypiek chleba doczekały się własnych zabobonów. Nie inaczej było w przypadku zdrowia. To, w co jeszcze 150 lat temu wierzyli...
Jednym z symboli insurekcji kościuszkowskiej stali się chłopscy kosynierzy szturmujący rosyjskie pozycje. Nawet wtedy zaangażowanie członków najniższej warstwy społeczeństwa w konflikt było dalece ograniczone. Podczas kolejnego zrywu, powstania...
