Marian Duryasz był jednym z tych polskich pilotów, którzy w początkowej fazie bitwy o Anglię trafili do brytyjskich jednostek. Został przydzielony do 213 Dywizjonu i już 19 sierpnia 1940 roku wyruszył na swoją pierwszą misję bojową. Starcia z...
1 września 1939 roku pod Mokrą Niemcy spodziewali się łatwego zwycięstwa. Za przełamanie polskich pozycji przyszło im jednak zapłacić bardzo wysoką cenę. Stracili dziesiątki zniszczonych i uszkodzonych czołgów, a setki żołnierzy 4 Dywizji Pancernej...
Winstona Churchilla trudno nazwać sympatykiem komunizmu. Po rewolucji październikowej stwierdził nawet, że bolszewizm to niemowlę, które powinno się „udusić w kołysce”. W wielkiej polityce nie ma jednak miejsca na sentymenty. Brytyjski premier już w...
W trakcie II wojny światowej Niemcy deportowali do obozów koncentracyjnych ponad 25 000 belgijskich Żydów. Aż 95% z nich zostało zamordowanych. Fala antysemityzmu rozlała się jednak po kraju na długo przed nazistowską inwazją.
„Strój jak na piknik, a nie do walki” – wspominała jedna z uczestniczek powstania warszawskiego. To nie przypadek, że kobiety szły „w sukienkach na barykady”. Nie miały innego wyjścia, a przełożeni przekonywali je, że… nie mają też potrzeby ubierać...
Sytuacja homoseksualistów w Niemczech, niezwykle trudna odkąd tylko naziści przejęli władzę w kraju, stała się tragiczna po wybuchu II wojny światowej. Walka z „notorycznymi uwodzicielami” mężczyzn była dla dyktatury wygodnym tematem zastępczym, a...
Podpisanie przez Francuzów 22 czerwca 1940 roku zawieszenia broni z Niemcami sprawiło, że Wielka Brytania pozostała osamotniona na placu boju z Hitlerem. Wszystko wskazywało na to, że silna, dotąd sojusznicza francuska flota wpadnie łapy nazistów...
Warszawa kipiała pragnieniem zemsty. Polityczne i wojskowe decyzje to jedno. Ale mieszkańcy miasta też rwali się do boju. Sebastian Pawlina tłumaczy dlaczego potężna fala wzburzenia dała o sobie znać właśnie w lecie 1944 roku. I jakie kluczowe...
W trakcie II wojny światowej na podbitych terenach Niemcy utworzyli całą sieć domów publicznych. Większość z nich służyła żołnierzom Wehrmachtu, jednak własne burdele zakładało także SS. Jeden z nich powstał w Warszawie.
Armia Krajowa miała ścisłe, rygorystyczne zasady pozyskiwania żywności i zaopatrzenia. Inne grupy partyzanckie nie podzielały jednak jej etosu. Także niektórzy AK-owcy ignorowali narzucone sobie reguły. Podziemne sądy reagowały na ich naruszenia z...
Wiosną 1944 roku na froncie wschodnim Wehrmacht znajdował się w ciągłym odwrocie. Niemcy chwytali się wszelkich sposobów, aby powstrzymać Armię Czerwoną, napierającą na zachód niczym walec. Sięgnięto nawet po broń biologiczną, tworząc tak zwane...
Żołnierze mawiali, że wojna to 99% nudy i 1% akcji. Tylko ten, kto był w stanie przetrwać bezczynność, był w pełni zdolny do walki, gdy przychodził czas największego wysiłku. Jak czas odpoczynku i wyczekiwania spędzali polscy żołnierze broniący...
Niemal każda praca poświęcona operacji Barbarossa podkreśla wprost niewyobrażalne straty Armii Czerwonej. Często zapomina się jednak o tym, że od czerwca do grudnia 1941 roku również Wehrmacht niemal „zawojował się na śmierć”. A walki były...
Auschwitz-Birkenau było nie tylko najstraszliwszym miejscem kaźni w czasie II wojny światowej. Obóz przynosił też nazistom olbrzymie korzyści materialne. Zbrodniarze z trupimi czaszkami na czapkach potrafili spieniężyć nawet… włosy swoich ofiar.
Kiedy 3 września 1939 roku okręt podwodny U-30 posłał na dno pierwszą brytyjską jednostkę, młody kapitan zapewne spodziewał się pochwał. Okazało się jednak, że jego ofiarą padł bezbronny statek pasażerski SS „Athenia”. Niemieckie dowództwo za...
To była oficjalna, propagandowa wersja rzeczywistości. Do dzisiaj powtarzają ją nawet historycy. Czy słusznie? Ile jest prawdy w twierdzeniach, że to uderzenie wyjątkowo srogiej zimy zahamowało ofensywę Wehrmachtu w 1941 roku i uniemożliwiło Niemcom...
Po klęsce wrześniowej generał Władysław Anders spędził niemal dwa lata w różnych sowieckich więzieniach. W tym czasie doświadczył wielu szykan ze strony komunistów. Miał też okazję poznać setki innych osadzonych. Jeden z nich, który sam jeszcze do...
Obietnice dobrego wyżywienia oraz godnych zarobków. Górnolotne hasła, i pełne zachwytów, rzecz jasna sfingowane relacje tych ludzi, którzy już wyjechali. Właśnie tak Niemcy zachęcali Polaków do dobrowolnego wyjazdu na roboty do III Rzeszy.
To miał być zwykły lot ćwiczebny. Gdy jednak porucznik Ludwik Paszkiewicz dostrzegł niemieckie samoloty, nie mógł zmarnować takiej szansy. Nie czekając na pozwolenie dowódcy eskadry rzucił się na przeciwnika. Wystarczyło kilka sekund i maszyna z...
Krwawy terror, zaprowadzany przez nazistów w podbijanych krajach, nie ominął także III Rzeszy. Aparat represji był jednak w samych Niemczech relatywnie mniej surowy, a prześladowania spotykały przede wszystkim przeciwników politycznych i...
Jedno „niewłaściwe” pytanie zadane kapo w Auschwitz-Birkenau mogło kosztować więźnia życie. Przekonał się o tym na własne oczy Otto Pressburger. Już na początku swojego pobytu w piekle na ziemi był świadkiem trudnego do wyobrażenia bestialstwa...
Równie fenomenalną akcją nie mógł się poszczycić ani brytyjski, ani amerykański wywiad. W czwartą rocznicę wybuchu wojny na hitlerowców padł blady strach. Polała się też krew – ale tylko niemiecka.
Była to jedna z ostatnich szarż kawaleryjskich w trakcie II wojny światowej. Dwa pułki sowieckiej 44 Dywizji Kawalerii zaatakowały osłaniany przez broń maszynową punkt obserwacyjny niemieckiej ciężkiej artylerii. W zaledwie kilka minut zginęły setki...
„Cały obszar, na którym byliśmy zamknięci, przypominał
ogromny rynek bydła, ze skazańcami rozmieszczonymi w zagrodach
i boksach” – wspomniał Michał Krupa. Po latach opisał, jak wyglądała
selekcja więźniów do sowieckich łagrów.
Japońscy piloci kamikaze stali się jednym z symboli II wojny światowej. Ale czy ich poświęcenie przyniosło jakikolwiek wymierny efekt? Jakie naprawdę były amerykańskie straty spowodowane atakami pilotów-samobójców?
Marek Edelman wielokrotnie podkreślał, że celem powstania w getcie warszawskim, które wybuchło 19 kwietnia 1943 roku, była godna śmierć z bronią w ręku. Bardzo niewielu bojowników miało jedna dostęp do upragnionej broni. Wynikało to...
Na skutek zdradzieckiego porozumienia z III Rzeszą Sowieci zajęli ponad połowę terytorium Rzeczypospolitej. Jednym z pierwszych kroków mających pomóc w ugruntowaniu władzy i stworzeniu pozoru (ludowej) demokracji była organizacja wyborów. Miały się...
Trupy zagazowanych wożono wagonikami. Relacja Polaka, który był świadkiem początków piekła Treblinki
Jan Sułkowski pochodził z Warszawy. Do Treblinki trafił wraz z Ludwikiem Krzyżanowskim i Janem Lejbowiczem w maju 1942 roku. Wszyscy trzej wcześniej pracowali w niemieckiej firmie budowlanej. Teraz okupant zmusił ich do wznoszenia komór...
W grudniu 1942 roku szef kolaboranckiego norweskiego rządu Vidkun Quisling ogłosił sukces bezwzględnej kampanii antysemickiej. Efekty rzeczywiście były przerażające.
Adolf Galland w trakcie swojej służby w Luftwaffe zestrzelił ponad sto nieprzyjacielskich maszyn. Z tego podczas Bitwy o Anglię latem i jesienią 1940 roku – dwadzieścia pięć. Później został nawet mianowany generalnym inspektorem lotnictwa...
