Jan Sobiepan Zamoyski (ur. 1627) nie miał politycznych ambicji ani szczególnych zasług na rzecz państwa. Dysponował jednak pełną kiesą, pięknym rodowodem i najpotężniejszą prywatną fortecą w kraju. W dniach potopu szwedzkiego oparł się zaś szwedzkim...
Od XVI stulecia, gdy zamek wawelski został odnowiony i przebudowany na renesansową modłę, skarbiec znajdował się w stałym punkcie rezydencji. Ulokowano go w północno-wschodnim narożniku zabudowań pałacowych, na parterze. Była to najbardziej...
Bitwa z 1047 roku miała o wiele większe znaczenie niż drobna potyczka pod Cedynią w roku 972. Była też obiektywnie ważniejsza od triumfu Bolesława Chrobrego nad Rusinami w 1018 roku. A jednak o tej batalii podręczniki niemal milczą. Także autorzy...
Niewolnicy. Bydło. Psy. Chodzące rzeczy. Tak myślano, mówiono i pisano w dawnej Rzeczpospolitej nie o jakimś drobnym wycinku ludności, o pogardzanym marginesie, ale o najliczniejszej i najważniejszej części społeczeństwa. Czyli o chłopach.
W 1386 roku na Wawelu doszło do sytuacji wyjątkowo niezręcznej, a nawet uwłaczającej. Wszystko wskazuje na to, że dziedziczka królestwa, „pani przyrodzona” i kobieta-król Jadwiga Andegaweńska, została wyrzucona z prywatnego pokoju i...
Termin „stolica” niezbyt przystaje do realiów średniowiecza. Używano go, ale nie w takim znaczeniu, do jakiego przywykliśmy. Samo pytanie o to, jaki gród pełnił rolę stolicy państwa pierwszych Piastów należałoby więc chyba sformułować inaczej.
Dzisiaj trudno wyobrazić sobie Wawel bez krużganków. Do murów rezydencji od strony dziedzińca przylegają bardzo szerokie (niemal trzymetrowe) zadaszone galerie z balustradami, obejmujące wszystkie trzy kondygnacje. Stanowią one w panoramie pałacu...
Król Jan, nazywany po łacinie Presbyter Ioannes, a po angielsku Prester John, nigdy nie istniał. Mimo to odcisnął głębokie piętno na dziejach Europy. Opowieści o jego dokonaniach, bogactwie i wspaniałościach państwa, którym rządził, przez stulecia...
Sama idea elekcyjności tronu nie była polskim ewenementem. Królów wybierano w wielu krajach, także tron cesarski Rzeszy był oficjalnie elekcyjny. Rzeczpospolita stała się jednak jedynym dużym, znaczącym krajem, w którym ideę doprowadzono do...
Typowy polski gospodarz z drugiej połowy XVI wieku był w stanie utrzymać rodzinę, a nawet odłożyć pewne oszczędności na czarną godzinę. Sto lat później podobny kmieć przymierał już jednak głodem i był w pełni zdany na łaskę swego szlacheckiego pana...
Sławna kolekcja arrasów, stworzona z inicjatywy Zygmunta Augusta w połowie XVI stulecia, nie była pierwszym takim przedsięwzięciem na Wawelu. Już pokolenie wcześniej zrealizowano podobny projekt, na spektakularną skalę. Po tamtym zbiorze...
Już za panowania Mieszka I gród wawelski musiał posiadać przynajmniej namiastkę pałacu książęcego. Z kolei za życia Bolesława Chrobrego (zm. 1025) i Mieszka II (zm. 1034), konieczna była rezydencja z prawdziwego zdarzenia. Obaj władcy przez wiele...
„Biada nam na te nasze pany. Prawie nas łupią jak barany” – uskarżał się anonimowy XVII-wieczny autor, być może kmieć, a na pewno ktoś dobrze znający treść rozmów prowadzonych w polskich karczmach ściszonym głosem. Inny pisał: „Jak tylko mogą, lud...
Łatwo wskazać najbardziej wpływową władczynię w dziejach Polski. Bez wątpienia była nią Bona Sforza. Po niej już tylko jednak kobieta mogła choćby marzyć o podobnej władzy i możliwościach: Ludwika Maria Gonzaga (zm. 1667). Poślubiła dwóch królów z...
Najstarsza znana wersja legendy o smoku wawelskim została spisana na początku XII wieku przez biskupa Krakowa i pierwszego rodzimego, polskiego kronikarza Wincentego Kadłubka. Od dawna szukano szukano jej inspiracji. Nie tylko literackich, ale też...
Królowa Bona, niepewna, jakie warunki zastanie nad Wisłą, a przypuszczalnie też przyzwyczajona do konkretnych rozwiązań, w 1518 roku przywiozła z sobą z Włoch całe wyposażenie sypialni. Bardzo szybko postanowiła jednak przenieść się do innego pokoju...
Według popularnej legendy najsłynniejszy z władców średniowiecznych Niemiec, Fryderyk I Barbarossa, nie umarł, lecz pogrążył się w długim śnie, by powrócić, gdy ojczyzna najbardziej go będzie potrzebować. Historia maskuje inną, o wiele bardziej...
Żadna legenda o Wawelu nie ma chyba równie wielkiej siły oddziaływania. Tysiące ludzi – a może i setki tysięcy – wciąż wierzą, że na krakowskim wzgórzu znajduje się kamień mocy i szczęśliwości. Skąd wzięły się takie twierdzenia? I...
Amfiteatr Flawiuszów, dzisiaj lepiej znany jako Koloseum, był najwyższą, ale na pewno nie największą, ani tym bardziej najpojemniejszą budowlą starożytnego Rzymu. Pod wieloma względami wyprzedzał go Circus Maximus, a więc „Cyrk największy”. Słusznie...
Opiekunom w pełni by odpowiadało, gdyby królowa Jadwiga, koronowana na Wawelu w wieku niespełna jedenastu lat, wyrosła na kobietę cichą, podatną na wpływy otoczenia, skupioną na zajęciach, jakie obyczaj epoki uznawał za właściwe „słabszej” płci...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.