Podczas II wojny światowej około trzy miliony obywateli II Rzeczpospolitej trafiło na roboty do Niemiec. Przytłaczającą większość z nich stanowili chłopi. Szacuje się, że ponad 95% Polaków wywiezionych do pracy znalazło się tam pod przymusem...
Życiorys jednego z największych pisarzy rosyjskich XX wieku, Borysa Pasternaka, to doskonały przykład na to, jak władze ZSRS traktowały niechętnych im literatów. Autor Doktora Żywago zapłacił wysoką cenę za swoją postawę. O tym co spotkało...
W 1913 roku na terenie całej Rosji hucznie obchodzono 300-lecie objęcia władzy w kraju przez dynastię Romanowów. Zaledwie cztery lata później Mikołaj II został zmuszony do abdykacji. O tym, jak wyglądały okoliczności oddania przez niego tronu pisał...
Stanisław Przybyszewski doczekał się łącznie sześciorga dzieci z trzema różnymi partnerkami. O autorze Manifestu Młodej Polski zdecydowanie nie można powiedzieć, że był dobrym ojcem. Wręcz przeciwnie. Boleśnie przekonała się o tym najmłodsza z córek...
Jan Jur-Gorzechowski był wielką miłością Zofii Nałkowskiej. Pisarka całkowicie straciła głowę dla bohatera polskiego ruchu niepodległościowego. Autorka Granicy szybko jednaj pożałowała ślubu z drugim mężem. Oficer miał bowiem jasny obraz tego jakie...
Guernica to bez wątpienia najsłynniejszy obraz Pabla Picassa. Dzieło namalowane wiosną 1937 roku jest dzisiaj symbolem sprzeciwu wobec okropności wojny. Początkowo jednak mało kto docenił płótno przestawiające dramat, jaki spotkał mieszkańców...
Rosalie, urodzona w roku 1907, pochodziła z dobrze sytuowanej chłopskiej rodziny z Kaszub, konkretnie z Łebcza położonego nieopodal Pucka. Jako 30-latka zamieniła wiejskie, rolnicze życie na egzystencję żony rybaka. O tym, jak niemal przed wiekiem...
Złamanie pod koniec 1932 roku kodu Enigmy stanowiło jeden z największych sukcesów polskiego wywiadu w okresie międzywojennym. Przez lata był to zarazem najpilniej strzeżony sekret, a władze w Warszawie nie informowały o dokonaniu nawet najbliższych...
Policja w przedwojennej Polsce stale zmagała się z brakami kadrowymi i niedoborem funduszy. Warunki były siermiężne, a wykształcenie i przygotowanie funkcjonariuszy często wprost żenująco niskie. Nic więc dziwnego, że uciekano się do metod pracy i...
Przedwojenna Polska była krajem biednym. Sieć dróg bitych i infrastruktura samochodowa do końca epoki pozostały słabo rozwinięte, czego konsekwencją był niski stopień zmotoryzowania. Z tego powodu także modernizacja wojska była nader utrudniona...
Pracownicy firm biurowych epoki międzywojennej nie musieli jeszcze obawiać się, że zostaną zastąpieni przez sztuczną inteligencję. Nie zalewały ich też fale e-maili, a szefowie nie oczekiwali, że przez całą dobę będę w zasięgu telefonu komórkowego...
Niewiele jest równie uporczywych mitów na temat przedwojennych Niemiec, co ten dotyczący autostrad, autobahnów. W powszechnej opinii sieć nowoczesnych dróg, stanowiąca szczytowy przykład infrastruktury z okresu międzywojnia, zaczęła powstawać...
Gdybyś mógł przenieść się do przedwojennej Polski i zamieszkać w dowolnym miejscu, jaką lokalizację byś wybrał? Odpowiedź nie jest wcale oczywista. Zwłaszcza, jeśli miałbyś żyć jak statystyczny Polak sprzed stulecia, a nie zamożny bankier czy...
Kiedy królowa Elżbieta II przychodziła na świat nic nie zapowiadało, że zasiądzie na tronie. Córka księcia i księżnej Yorku zajmowała dopiero trzecie miejsce w kolejce do korony, mogła więc przez pierwsze lata cieszyć się radosnym dzieciństwem...
Kino ekspresowo podbiło serca i umysły mieszkańców Europy. Do pierwszej publicznej projekcji krótkiego filmu braci Lumière doszło 28 grudnia 1895 roku w Paryżu. Nieco ponad dwie dekady później, po zakończeniu pierwszej wojny światowej, kinoteatry...
Liderka ruchu komunistycznego w Niemczech Róża Luksemburg zapowiadała zaraz po zakończeniu pierwszej wojny światowej: „Socjalizm nie oznacza zasiadania w parlamencie i uchwalania ustaw, dla nas socjalizm oznacza pokonanie klas panujących z całą...
Stacjonujące w Kowlu oddziały Armii Czerwonej zupełnie nie spodziewały się ataku. Kiedy do położonego daleko za liniami frontu miasta wjechały 13 września samochody pancerne oraz ciężarówki wypełnione polską piechotą zaskoczenie było całkowite.
2 października 1933 roku Krakowem wstrząsnęła brutalna zbrodnia. Zamordowano jednocześnie trzy osoby: listonosza Walentego Przebindę i starsze małżeństwo Süskindów zamieszkałe przy ulicy Pańskiej 11. Ciężko raniona została także córka tej pary, ale...
Życie większości mieszkańców przedwojennych niemieckich miast, z Berlinem na czele, niewiele miało wspólnego z nowoczesnością czy nawet – z ludzką godnością. W czasach Republiki Weimarskiej nędza, bród i ciasnota były zupełnie powszechne. Jak...
W latach 20. XX wieku niemiecki system monetarny przeszedł kryzys na niewyobrażalną skalę. U jego szczytu, w roku 1923, inflacja galopowała w tempie 30 000 procent miesięcznie. Lawinowy wzrost cen niszczył klasę średnią. Cyniczni finansiści...
Szpital w Tworkach. Co działo się z przestępcami, których 100 lat temu wysyłano tam na „obserwację”?
Żaden zakład medyczny w przedwojennej Polsce nie był wspominany przez prasę brukową równie często, co Szpital dla Umysłowo Chorych w Tworkach – dzielnicy Pruszkowa. Właśnie tam wysyłano warszawskich przestępców, w celu ustalenia ich...
W sierpniu 1920 roku Armia Czerwona dotarła na przedpola Warszawy. Sowieccy dowódcy byli pewni, że tylko dni dzielą ich od zajęcia polskiej stolicy i wygrania całej wojny. 16 sierpnia rozpoczęło się jednak kontruderzenie znad Wieprza, które zupełnie...
Republika Weimarska stała się sztandarowym przykładem państwa ogarniętego kryzysem inflacyjnym. Niekontrolowany dodruk pieniędzy i dwa zapomniane czynniki polityczne sprawiły, że w szczytowym momencie, w 1923 roku, ceny rosły o 30 000 procent...
Merian C. Cooper był jednym z najważniejszych reżyserów i producentów Złotej Ery Hollywood. W Polsce twórcę „King Konga” z 1933 roku znano jednak na długo zanim zrobił karierę w branży filmowej. Jego podniebne wyczyny zapewniły mu bowiem...
Obecnie Kornel Makuszyński kojarzy się głównie z postacią Koziołka Matołka. W dwudziestoleciu międzywojennym uchodził jednak za prawdziwego króla Midasa polskiej literatury. Niezależnie, jaką jej dziedziną się zajmował, osiągał ogromny sukces, za...
W polskich szkołach nadal jest powielany prosty mit, zgodnie z którym prezydent USA Woodrow Wilson, nagabywany przez wybitnego pianistę Ignacego Paderewskiego, całym sercem opowiedział się za niepodległością Polski. Sprawa odtworzenia...
W latach 30. XX wieku wysiłki polskiego wywiadu skupiały się głównie na Niemczech. Agenci pracujący dla II Oddziału Sztabu Głównego zdobyli w tym czasie wiele cennych informacji. Aż 60% z nich pochodziło z Ekspozytury nr 3 w Bydgoszczy, którą...
Z polskiej perspektywy reakcja zachodniego świata na przewrót w Rosji musi wprawiać w osłupienie. Rewolucja październikowa 1917 roku zachwiała porządkiem Europy i podkopała podstawowe zasady stosunków międzynarodowych. Stanowiła też oczywiste...
W przedwojennej Polsce około 70% poborowych pochodziło ze wsi. W większości przypadków chłopscy synowie nie wynieśli z rodzinnego domu zamiłowania do czystości. 90 lat temu w wielu rejonach kraju nadal hołdowano zwyczajowi kąpania się zaledwie dwa...
Marion Crawford pracowała dla Windsorów przez niemal 16 lat. Jako guwernantka księżniczek Elżbiety i Małgorzaty była jedną z najbardziej zaufanych osób z otoczenia przyszłej królowej brytyjskiej Elżbiety II. Wszystko zmieniło się jednak niemal z...
