Stacjonujące w Kowlu oddziały Armii Czerwonej zupełnie nie spodziewały się ataku. Kiedy do położonego daleko za liniami frontu miasta wjechały 13 września samochody pancerne oraz ciężarówki wypełnione polską piechotą zaskoczenie było całkowite.
2 października 1933 roku Krakowem wstrząsnęła brutalna zbrodnia. Zamordowano jednocześnie trzy osoby: listonosza Walentego Przebindę i starsze małżeństwo Süskindów zamieszkałe przy ulicy Pańskiej 11. Ciężko raniona została także córka tej pary, ale...
Życie większości mieszkańców przedwojennych niemieckich miast, z Berlinem na czele, niewiele miało wspólnego z nowoczesnością czy nawet – z ludzką godnością. W czasach Republiki Weimarskiej nędza, bród i ciasnota były zupełnie powszechne. Jak...
W latach 20. XX wieku niemiecki system monetarny przeszedł kryzys na niewyobrażalną skalę. U jego szczytu, w roku 1923, inflacja galopowała w tempie 30 000 procent miesięcznie. Lawinowy wzrost cen niszczył klasę średnią. Cyniczni finansiści...
Szpital w Tworkach. Co działo się z przestępcami, których 100 lat temu wysyłano tam na „obserwację”?
Żaden zakład medyczny w przedwojennej Polsce nie był wspominany przez prasę brukową równie często, co Szpital dla Umysłowo Chorych w Tworkach – dzielnicy Pruszkowa. Właśnie tam wysyłano warszawskich przestępców, w celu ustalenia ich...
W sierpniu 1920 roku Armia Czerwona dotarła na przedpola Warszawy. Sowieccy dowódcy byli pewni, że tylko dni dzielą ich od zajęcia polskiej stolicy i wygrania całej wojny. 16 sierpnia rozpoczęło się jednak kontruderzenie znad Wieprza, które zupełnie...
Republika Weimarska stała się sztandarowym przykładem państwa ogarniętego kryzysem inflacyjnym. Niekontrolowany dodruk pieniędzy i dwa zapomniane czynniki polityczne sprawiły, że w szczytowym momencie, w 1923 roku, ceny rosły o 30 000 procent...
Merian C. Cooper był jednym z najważniejszych reżyserów i producentów Złotej Ery Hollywood. W Polsce twórcę „King Konga” z 1933 roku znano jednak na długo zanim zrobił karierę w branży filmowej. Jego podniebne wyczyny zapewniły mu bowiem...
Obecnie Kornel Makuszyński kojarzy się głównie z postacią Koziołka Matołka. W dwudziestoleciu międzywojennym uchodził jednak za prawdziwego króla Midasa polskiej literatury. Niezależnie, jaką jej dziedziną się zajmował, osiągał ogromny sukces, za...
W polskich szkołach nadal jest powielany prosty mit, zgodnie z którym prezydent USA Woodrow Wilson, nagabywany przez wybitnego pianistę Ignacego Paderewskiego, całym sercem opowiedział się za niepodległością Polski. Sprawa odtworzenia...
W latach 30. XX wieku wysiłki polskiego wywiadu skupiały się głównie na Niemczech. Agenci pracujący dla II Oddziału Sztabu Głównego zdobyli w tym czasie wiele cennych informacji. Aż 60% z nich pochodziło z Ekspozytury nr 3 w Bydgoszczy, którą...
Z polskiej perspektywy reakcja zachodniego świata na przewrót w Rosji musi wprawiać w osłupienie. Rewolucja październikowa 1917 roku zachwiała porządkiem Europy i podkopała podstawowe zasady stosunków międzynarodowych. Stanowiła też oczywiste...
W przedwojennej Polsce około 70% poborowych pochodziło ze wsi. W większości przypadków chłopscy synowie nie wynieśli z rodzinnego domu zamiłowania do czystości. 90 lat temu w wielu rejonach kraju nadal hołdowano zwyczajowi kąpania się zaledwie dwa...
Marion Crawford pracowała dla Windsorów przez niemal 16 lat. Jako guwernantka księżniczek Elżbiety i Małgorzaty była jedną z najbardziej zaufanych osób z otoczenia przyszłej królowej brytyjskiej Elżbiety II. Wszystko zmieniło się jednak niemal z...
Wiktor Katlewski ps. „Wiktor” był bez wątpienia jednym z najcenniejszych nabytków polskiego wywiadu w Niemczech. Zwerbowany w połowie lat 30. XX wieku przez Ekspozyturę nr 3 w Bydgoszczy aż do wybuchu II wojny światowej dostarczał niezwykle...
Przyszła królowa brytyjska Elżbieta II poznała księcia Filipa, gdy miała zaledwie 13 lat. O pięć lat starszy daleki kuzyn zrobił na niej ogromne wrażenie. Nastolatka od pierwszego wejrzenia zakochała się w arystokracie, nazywając go swoim „księciem...
Złamanie kodu Enigmy było jednym z największych sukcesów przedwojennego polskiego wywiadu. Nikomu przed wybuchem II wojny światowej nie powiodła się ta sztuka. O tym, jak Marianowi Rejewskiemu, Jerzemu Różyckiemu i Henrykowi Zygalskiemu udało się...
Nieludzki system obozów koncentracyjnych zaczął powstawać natychmiast po tym, jak partia nazistowska ugruntowała swoją władzę na skutek sfałszowanych wyborów z marca 1933 roku. Natychmiast też zaczęto sięgać w nim po terror, tortury i perfidną...
Specjaliści z Muzeum Pamięci Holocaustu w Waszyngtonie szacują, że władze III Rzeszy oraz ich sojusznicy stworzyli łącznie 44 000 obozów i innych miejsc o charakterze więziennym, w których zamykano przeciwników reżimu i przedstawicieli grup...
Stefan Żeromski z uwagi na swoją społecznie zaangażowaną twórczość był nazywany „sumieniem narodu”. Życie prywatne pisarza dalekie było jednak od ideału. Zwłaszcza jeden szczegół z biografii Żeromskiego zawzięcie tuszowano, by nie zaszkodził jego...
Podczas wielkiego terroru z lat 1937-1938 NKWD aresztowało ponad 1,5 miliona mieszkańców Związku Sowieckiego. Blisko połowa z nich została rozstrzelana. Kolejne kilkaset tysięcy osób zmarło w łagrach. Wśród ofiar sowieckiego aparatu represji znalazł...
W 1922 roku na prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej wybrano starego socjalistę i działacza spółdzielczego, Stanisława Wojciechowskiego. Miał jednoosobowo wyrażać majestat kraju, ale nie znosił rozgłosu, źle czuł się na salonach i jeszcze gorzej wśród...
Obecnie Julian Tuwim jest kojarzony głównie z wierszami dla dzieci, które uchodzą za klasykę gatunku. Utwory dla najmłodszych to jednak tylko niewielki wycinek twórczości słynnego poety. W dwudziestoleciu międzywojennym współtwórca grupy literackiej...
Michał Radziwiłł należał do największych skandalistów przedwojennej Polski. Liczne perypetie miłosne księcia gościły na pierwszych stronach gazet. Arystokrata poza kochliwością wyróżniał się również olbrzymią rozrzutnością. Wystarczyło zaledwie...
„Niedźwiedź się nie myje, a zdrowy” – głosiło poleskie przysłowie. Mimo że woda dyktowała warunki życia Poleszuków, to tamtejsi chłopi zdecydowanie nie grzeszyli higieną osobistą. Oto jak dbali – lub nie dbali – o czystość mieszkańcy...
Hanka Ordonówna, nazywana Ordonką, zrobiła oszałamiającą karierę w przedwojennej Polsce. Chociaż początkowo nic nie zapowiadało, że odniesie sukces, to córka kolejarza z warszawskiej Woli została jedną z największych gwiazd estrady i kina. O tym...
Konstytucja marcowa z 1921 roku nie mówiła nic o roli małżonki głowy państwa, nie było to również tematem żadnej publicznej debaty. Pierwszego prezydenta, nieszczęsnego Gabriela Narutowicza, który rychło zginął w zamachu, wybrano na urząd, mimo że...
W swej niezwykle długiej i burzliwej historii Smyrna (obecnie Izmir) wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Ale jedno było czynnikiem stałym. Przez ponad 2700 lat dziejów miasta zamieszkiwali je Grecy. Zmieniło się to niemal z dnia na dzień we...
Odkrycie w listopadzie 1922 roku przez Howarda Cartera grobowca faraona Tutenchamona wzbudziło sensację na całym świecie. Po raz pierwszy udało się trafić na niesplądrowane przez rabusiów miejsce spoczynku władcy starożytnego Egiptu. Oto...
Jeszcze dobrze nie wysechł atrament na podpisanym 3 marca 1918 roku przez Niemcy i bolszewicką Rosję traktacie brzeskim, a Turcja rozpoczęła ofensywę na Zakaukaziu. Zgodnie z porozumieniem kończącym walki na froncie wschodnim, Stambułowi przypadały...
