Strzelista, misternie zdobiona, jakby nienaturalnie lekka i świetlista. Architektura gotycka nie była jednym, ściśle skodyfikowanym stylem. Ludzie średniowiecza nie znali nawet takiej jej nazwy. To, co dzisiaj określa się mianem gotyku, stało się...
Życie na angielskim dworze królewskim było wielką grą, w której gesty i symbole miały często nawet większe znaczenie od otwartych deklaracji, albo czynów. Każdy członek otoczenia Elżbiety I Tudor, nie bez powodu nazywanej także Elżbietą Wielką...
Historykom zdarza się pisać, że jeszcze w wieku XIV, za czasów Kazimierza Wielkiego, w państwie Piastów panowała „idylliczna” równowaga stanów, którą później zachwiały i wreszcie zburzyły nieposkromione aspiracje szlachty. To wizja prosta, a przez...
Nie da się w pełni zrozumieć upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów bez zrozumienia sposobu, w jaki polskie elity szlacheckie postrzegały swój kraj i rzeczywistość. Dlaczego ziemianie zignorowali wszystkie znaki ostrzegawcze i do ostatniej chwili...
Państwo Arsacydów, nazywane też królestwem Partów, przez stulecia stanowiło jedną z największych potęg starożytnego świata. Opływało w bogactwa, skutecznie opierało się ekspansji Rzymu, było łącznikiem między Wschodem i Zachodem. Jak osiągnęło swoją...
Panuje mit, zgodnie z którym sytuacja polskich szlachcianek była lepsza niż kobiet z warstwy uprzywilejowanej w jakimkolwiek innym kraju Europy. W rzeczywistości ziemiańskie panny i damy z Węgier, Francji czy Anglii miały pozycję nawet lepszą od...
Bohaterski król, który zjednoczył cały kraj przeciwko bezwzględnym wikingom. Decydujące starcie z udziałem kilkunastu tysięcy wojowników. I zwycięstwo okupione tragicznymi stratami. Tak bitwa pod Clontarf, stoczona 23 kwietnia 1014 roku, wygląda w...
Ile piramid zbudowano w starożytnym Egipcie? Imponująca liczba, z której mało kto zdaje sobie sprawę
Sławny kompleks piramid w Gizie, o rzut kamieniem od współczesnego Kairu, obejmuje łącznie dziewięć takich starożytnych konstrukcji. Piramidy budowano jednak także w innych miejscach Egiptu. Większość z nich powstała zresztą… poza dzisiejszymi...
Wojny z połowy XVII stulecia – konflikt z Rosją, powstanie Chmielnickiego, a przede wszystkim niszczycielski potop szwedzki – sprawiły, że populacja Rzeczpospolitej zmniejszyła się o 25-30%. W niektórych regionach ubyła nawet połowa ludności. Nie...
Kopiec Krakusa przez stulecia stanowił najbardziej charakterystyczny i wypiętrzony punkt widoczny z Wawelu oraz Krakowa. Mieszkańcy grodu dobrze zdawali sobie sprawę z tego, że wzniesienie usypali ludzie. Opowiadano na jego temat niezwykłe legendy i...
Polska szlachta nie wzięła się znikąd. Stare rody zyskały swoją formalną rangę dzięki łasce królów i książąt, zapewniających im szczególne przywileje. W XVII wieku pamięć o tym, że przodkowie ziemian niegdyś byli równi chłopom już jednak zanikało...
Na początku epoki nowożytnej, w XVI stuleciu, nie było jeszcze całkiem jasne co właściwie oznacza polskie szlachectwo. Dopiero kolejne dekady miały ugruntować przekonanie, zgodnie z którym szlachecka „cnota” stanowiła kategorię dziedziczną i...
Katedra na Wawelu była stałą nekropolią królewską odkąd w roku 1333 pogrzebano tu Władysława Łokietka. Utarty mit, zgodnie z którym w świątyni Wacława i Stanisława złożono kości niemal wszystkich późniejszych władców kraju, wymaga jednak pewnej...
Przez pierwsze stulecia polskiej historii przedstawiciele elit nie używali jeszcze nazwisk. Moda na nie zaczęła rozpowszechniać się wśród szlachty dopiero na przełomie średniowiecza oraz czasów nowożytnych. To wówczas, zwłaszcza w pierwszej połowie...
Wielka piramida w Gizie, wzniesiona ponad 4500 lat temu dla faraona Cheopsa, bardzo długo nie miała sobie równych. W całej epoce starożytnej nie powstała żadna równie wysoka konstrukcja. Podobnie było przez niemal całe średniowiecze. Jaka budowla...
W latach dziewięćdziesiątych XX wieku w zbiorach biblioteki uniwersyteckiej w Würzburgu dość niespodziewanie odkryto wyjątkową grafikę: pierwszą w dziejach panoramę Wawelu oraz otaczającej go zabudowy miejskiej malowaną nie z wyobraźni, lecz z...
Jeszcze w stuleciu szesnastym typowy polski chłop, gospodarujący na większym spłachetku ziemi, uważał się za właściciela własnego pola, miał prywatny dobytek, a niekiedy nawet pewne oszczędności. W drugiej połowie XVII wieku chłopów pańszczyźnianych...
Uczty były dla polskich szlachciców kluczowym sprawdzianem towarzyskiego wyrobienia. W naszych dworkach z XVI czy XVII stulecia, inaczej niż w zachodnioeuropejskich „gabinetach” i salonach arystokratycznych, o statusie nie świadczyła jednak...
Wspaniała renesansowa rezydencja polskich królów była budowana przez niemal pół wieku. Wszystkich prac, prowadzonych ogromnym kosztem, nie ukończono nigdy, ale w 1544 roku Zygmunt Stary wreszcie mógł wprowadzić się do odnowionego domu. Zamek...
XVI-wieczny piewca szlacheckiej wyjątkowości, Mikołaj Rej, podkreślał, że każdy członek warstwy ziemiańskiej ma obowiązek żyć i zachowywać się „jak na szlachcica przystało”. Nie wyjaśniał jednak, co właściwie kryło się pod takim stwierdzeniem. Zasad...
