„Prymitywne budowle pierwszych mieszkańców Ziemi” i szałasy dzikich nomadów stających na dłuższy popas w danym miejscu. Przybysz ze Śląska Johann Joseph Kausch stwierdził, że chaty polskich chłopów pańszczyźnianych, oglądane u schyłku XVIII stulecia...
XVI wiek był pod wieloma względami najlepszy w polskich dziejach – a przynajmniej najlepszy z perspektywy większości mieszkańców kraju. Wiek XVII był z kolei bez wątpienia najgorszy. Nie tyczy się to zresztą samej tylko Rzeczpospolitej.
Aztekowie nie znali żelaza ani brązu. Mimo to stworzyli cuda architektury, które mogłyby śmiało konkurować z najwspanialszymi budowlami i monumentami Starego Świata. Hiszpanie dołożyli starań, by zniszczyć je wszystkie.
O przestępczości seksualnej w Wojsku Polskim nie mówiono głośno. Prasa poruszała temat tylko w wyjątkowo szokujących przypadkach, sądy traktowały rzecz po macoszemu. Skala problemu była jednak niebagatelna.
Pytanie, które dzisiaj rozpala emocje wśród specjalistów i amatorów, w epoce nowożytnej w ogóle nie miało racji bytu. Odpowiedź dla każdego była przecież oczywista.
Z polityki Stanisław Wojciechowski odszedł – a raczej został usunięty – już niemal 20 lat wcześniej. Dla Polaków wciąż jednak mógł być symbolem i autorytetem. Czy to dlatego Niemcy usiłowali go zamordować w tak nieludzki sposób?
Słysząc o szlacheckich dworkach trudno opędzić się od obrazu eleganckich XIX-wiecznych siedzib ziemiańskich. W czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów typowy szlachcic żył jednak w o wiele bardziej skromnych i siermiężnych warunkach. Także utarte...
Alkohol był za darmo, więc nawet ostrzeżenia przed nadciągającym nieprzyjacielem nie zniechęciły gwardzistów. Wszyscy pili tak chętnie, że aż trzeba było posłać po dodatkowe beczułki wina. O tym triumfie przebiegłości nigdy nie słyszałeś.
Przemoc stanowiła nieodłączny aspekt życia na polskiej wsi pańszczyźnianej. Panowie pastwili się nad chłopami, by wymusić posłuszeństwo i wyegzekwować nieludzkie powinności. Często sadyzm nie miał jednak nawet pozornego uzasadnienia. Szczególnie...
Takiej książki nie było dotąd ani w Grecji, ani w całej Europie. Ksenofont przetarł szlaki dla tworzącego całe stulecia później Cezara. W jakich okolicznościach powstał najstarszy pamiętnik żołnierski?
W XVI wieku, w okresie wielkiego rozwoju folwarków i świetnej koniunktury na zboże, aż 60% wszystkich wsi w Polsce należało do średniej szlachty. W tej warstwie można było spotkać ludzi posiadających po kilka wiosek. Byli też tacy, którzy mieli...
O powstaniach listopadowym i styczniowym wciąż mówimy z nabożnym respektem. Nie powiodły się, ale przecież nasi przodkowie gotowi byli złożyć ofiarę krwi w nierównym boju. Czy wolno nam ich krytykować? Historyk Marek Rezler nie boi się odpowiadać...
„Zamożność szlachcica [w Rzeczpospolitej] ocenia się wedle ilości posiadanych przezeń chłopów” – pisał Francuz Gaspar de Tende w połowie XVII wieku. Wieśniak był dla pana, zwłaszcza po potopie, elementem majątku, podobnie jak woły, budynki...
W polskiej pamięci funkcjonują Auschwitz, Majdanek, Sobibór czy Treblinka. Co jednak z setkami obozów pracy i obozów śmierci, w których dokonywano najstraszliwszych zbrodni, a które zupełnie zniknęły z naszej świadomości? Oto cztery takie miejsca...
W 1903 roku nakładem warszawskiej księgarni N. Cytryna ukazał się wdzięcznie zatytułowany Przewodnik zakochanych. Krótka książeczka wykładała wszystkie zasady podrywu z przełomu XIX i XX wieku. Wpierw jednak autor wyjaśniał czytelnikom, o względy...
Polscy chłopi nie od zawsze byli „psią krwią” i „bydlętami”. Myli się jednak ten, kto sądzi, że zanim narzucono im kierat, cieszyli się pełną, nieskrępowaną swobodą. Złoty wiek włościańskiej wolności, który miał przypaść na okres pełnego i późnego...
Trąd, syfilis, a może rak skóry? Tajemnicze schorzenie od całych stuleci rozpala wyobraźnię historyków. To z jego winy rozpadło się imperium Andegawenów. To ono mogło też przyczynić się do śmierci polskiej królowej Jadwigi.
J.A. Boswer, autor poradnika Jak uniknąć zdrady i rozczarowania w małżeństwie, wydanego we Lwowie w 1936 roku, twierdził, że nieszczęściu należy zapobiegać. Na kartach swojej krótkiej książeczki przedstawił te „charaktery męskie”, od których...
W Warszawie najtańsze prostytutki, zwane chustkowymi, brały złoty pięćdziesiąt, może dwa złote. Dziewczyny z Mławy były gotowe oddać się choćby za 50 groszy. Za tę cenę mogły sobie później kupić litr mleka albo trzy kurze jajka.
Średniowieczne opowieści o świętych nieodmiennie koncentrowały się nie na ich życiu, ale przede wszystkim – śmierci. Przez większość epoki panowało przekonanie, że męczeństwo stanowi warunek świętości. Brutalny, wręcz makabryczny zgon potwierdzał w...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.