Nie doczekaliśmy się jeszcze przeglądu całego imiennictwa w Polsce szlacheckiej. Znane są jednak obyczaje i mody panujące w różnych parafiach, miastach i powiatach. Jaki obraz wyłania się z dostępnych badań? Jakie imiona Polacy sprzed 300 czy 400...
Historia defekacji w antycznej Grecji to nie dzieje postępu, ale wielkiego regresu. Minojska Kreta z czasów archaicznych (ok. 1700 roku p.n.e.) dysponowała spłukiwanymi toaletami podłączonymi do kanalizacji. Wielcy myśliciele pokroju Sokratesa (V...
Źródła historyczne przechowały informacje o czterech ślubach sławnego króla. Władysław Jagiełło żenił się kolejno z Jadwigą Andegaweńską, hrabianką Anną z Celje, małopolską arystokratką Elżbietą z Pilczy i młodą Rusinką Sonką. Ale czy ta lista...
Skojarzenia nie są w tym przypadku bezpodstawne. Nazwa
Alei Jerozolimskich nawiązuje do społeczności żydowskiej. I do intrygującej inicjatywy
budowlanej sprzed kilku stuleci.
Pierwsze lokacje miast w Polsce przypadły na okres rozbicia dzielnicowego. Już wcześniej nad Wisłą istniały jednak zwarte skupiska ludności. Koncentrowały się w nich handel i rzemiosło. Tam też znajdowały się siedziby władzy świeckiej i duchownej...
Dogmatyczne spory – tak w sprawach drobnych, jak i zupełnie fundamentalnych – wstrząsały Kościołem już od jego zarania. Gdy jednak chrześcijaństwo stało się religią państwową, także różnice poglądów na wiarę zyskały nową rangę. I rodziły konflikty...
Nowożytne państwo nie pełniło niemal żadnej z funkcji, jakie dzisiaj przypisujemy władzom centralnym. Nie organizowało służby zdrowia i edukacji, nie wypłacało emerytur ani nie dbało o bezpieczeństwo wewnętrzne. Na co szły więc wszystkie pieniądze...
Taryfy telefoniczne stale rozpalały emocje zamożniejszych mieszkańców miast przedwojennej Polski. W połowie lat 20. XX wieku powstał nawet Związek Abonentów Telefonicznych, walczący z planami wprowadzania liczników rozmów i grożący buntem, jeśli...
Wizyta Kazimierza Wielkiego w krzyżackiej stolicy. Dlaczego polski król zapuścił się do paszczy lwa?
Fakt, że u schyłku swego życia Kazimierz Wielki odwiedził główną twierdzę Krzyżaków w świetle zachowanych źródeł nie ulega najmniejszej wątpliwości. Równie oczywisty jest bezprecedensowy charakter wizyty. A słowa, które w Malborku wypowiedział...
Dane o średniej długości życia w wieku XVIII zaskakują. Czy rzeczywiście sytuacja w Polsce była aż tak dramatyczna? I dlaczego nawet w najbardziej rozwiniętych krajach ludzie żyli średnio niewiele ponad 30 lat?
W stuleciach przed wynalezieniem druku książka stanowiła towar luksusowy, kosztowny i przydatny tylko dla wąskich warstw ludzi wykształconych. Każdy z egzemplarzy wykonywano ręcznie i każdy wymagał dni lub nawet tygodni pracy. Ile książek...
Kiedy zastępy Wehrmachtu sforsowały polskie szlabany graniczne, Karol Wojtyła był 19-latkiem i mieszkał na krakowskich Dębnikach. Jego ojciec miał za sobą długą karierę wojskową, którą zakończył w randze porucznika. Przyszły papież też przeszedł...
„Idealizowanie obrazu duchowieństwa parafialnego w dobie przedrozbiorowej ma niewiele wspólnego z rzeczywistością” – podkreśla profesor historii z Uniwersytetu w Białymstoku Cezary Kuklo. I przypomina, jak wielkim problemem w dawnej Polsce były...
Przed rewolucją przemysłową świat znał tylko dwa źródła energii mechanicznej, inne niż siła mięśni: wodę i wiatr. Oba miały kluczowe znaczenie dla średniowiecznej i nowożytnej gospodarki. Najważniejsza była jednak woda.
Stefan Batory przejął tron w państwie rozgrabionym w burzliwych latach bezkrólewia, szczycącym się ograniczeniem władzy królów i opanowanym niemocą po krótkim eksperymencie z Henrykiem Walezym. Jakie dochody mógł uzyskać skarb Polski w tak trudnym...
Wbrew wyobrażeniom włodarzy Petersburga, imperialna Rosja nigdy nie była krajem jednolitym narodowościowo. Dopiero jednak rozbiory Polski przyniosły prawdziwe trzęsienie ziemi. I zmieniły demografię Rosji w sposób, z którym carowie nie potrafili...
Rzymscy cesarze świętowali z pompą rocznice powstania stolicy imperium. Uczeni epoki renesansu promowali rachubę czasu „od założenia miasta”, ab urbe condita, a więc od 753 roku p.n.e. Dzisiaj każdy uczeń jest zmuszony wkuwać tę datę na pamięć. Ale...
1 lipca 1569 roku w Lublinie dotąd personalna unia między Polską a Litwą została zamieniona w realną – choć przy niemałych protestach elit Wielkiego Księstwa. W ten sposób powstała olbrzymia pod względem terytorium Rzeczpospolita Obojga Narodów. Jak...
Przepis karny przewidujący konsekwencje za znieważenie głowy obcego państwa co jakiś czas wywołuje głośne kontrowersje. W XXI wieku wyrok więzienia w zawieszeniu i wysokiej grzywny usłyszał Jerzy Urban za wypowiedzi na temat Jana Pawła II. W...
Jego dziadek i imiennik, Władysław Jagiełło, zyskał sobie sławę wielkiego wodza, ale też dobrodusznego władcy. Władysław II Jagiellończyk w myśl tradycji był tylko dobroduszny. A do tego letargiczny, wyzuty z ambicji, nieudolny i rozrzutny. Czy...
