W 1420 roku, po trwającej ponad stulecie „niewoli awiniońskiej”, papieże powrócili do Rzymu. Wieczne Miasto znajdowało się wówczas w kryzysie, którego nie da się porównać z niczym, przynajmniej od czasów upadku starożytnego cesarstwa.
Opowieść zimowa to jedno z ostatnich dzieł, jakie wyszły spod ręki sławnego angielskiego dramaturga Williama Szekspira. Fatalne wydarzenia w nim przedstawione nie były czystą fikcją. Szekspir wzorował się na utworze innego autora z Wysp. A pośrednio...
Wczesne relacje dynastii Piastów z państwami wikingów są owiana tajemnicą. Źródła przekazały na ich temat tylko strzępy informacji, a historycy interpretują je na bardzo różne sposoby. Robert F. Barkowski opowiada się za wariantem maksimum. Autor...
Surowy klimat oraz stałe widmo głodu sprawiały, że we wczesnym średniowieczu dzieciństwo mieszkańców Skandynawii trwało bardzo krótko. Badania archeologiczne dowodzą też, że wikingowie diametralnie różnie traktowali swoich synów i córki. Oto jak...
Młynarze już od średniowiecza stanowili elitę polskiej wsi. Ich status prawny był zdecydowanie wyższy od pozostałych chłopów. Wielu z nich potrafiło czytać i pisać, na tle innych włościan wyróżniali się również zamożnością. O tym, jakie przywileje i...
W latach 20. X wieku nad ziemiami niemieckimi, podległymi władzy Henryka I Ptasznika, stale wisiało zagrożenie ze strony koczowniczych Węgrów. Z nowym przeciwnikiem udało się zawrzeć rozejm, ale jego ceną był sowity haracz, który trudno było zebrać...
W średniowieczu niewiele jeszcze dbano o czystość rzek i o to, by odpady nie mieszały się z wodą pitną. Wielkie arterie, przepływające przez główne miasta kontynentu, już w XIV czy XV wieku stanowiły w efekcie także wielkie ścieki, roznoszące fetor...
W połowie XI wieku książę Kazimierz Odnowiciel przeniósł główny ośrodek władzy z Wielkopolski, zrujnowanej niedawnym najazdem, do Krakowa. Zlecił także budowę nowego pałacu na Wawelu. Resztki ruin rezydencji odkryto przed stuleciem i od tego czasu...
Tajemnicze przedmioty wczesnych Słowian. Ślad po dawnych wierzeniach czy jednak coś zupełnie innego?
Na obszarach północno-zachodniej Słowiańszczyzny odnaleziono wiele obiektów z drewna, które badacze chętnie interpretują jako wyobrażenia bóstw lub szerzej przedmioty kultowe. Są one ostrożnie datowane na czasy, gdy na Połabiu i Pomorzu wciąż trwały...
Wikingowie budzą z reguły skojarzenia z bezwzględnymi, brodatymi wojownikami, których głównym zajęciem były wyprawy łupieżcze. Większość mieszkańców wczesnośredniowiecznej Skandynawii zajmowała się jednak nie rozbojem, lecz rolnictwem. Co można było...
Przez większość średniowiecza przedstawiciele elit nie mieli jeszcze tych wszystkich cech, które dzisiaj nieodłącznie kojarzą się z rycerstwem czy szlachectwem. Typowy polski „miles”, a więc właśnie rycerz, z roku 1100, 1200 albo nawet 1250 nie...
Na początku XV wieku Zakon Krzyżacki znalazł się u szczytu swej potęgi. Niewiele ponad stulecie później jego państwo nad Bałtykiem przestało jednak istnieć. Sławna bitwa pod Grunwaldem była tylko pierwszym krokiem na drodze do złamania siły zakonu...
Rudolf IV Habsburg sprawował władzę w Austrii i Styrii przez zaledwie siedem lat. W swoim 25-letnim życiu dokonał jednak rzeczy niezwykłych. To właśnie jemu Habsburgowie zawdzięczali tytuł arcyksiążęcy oraz świadomość historyczną i zbiór przekonań...
Bitwa pod Grunwaldem rozpoczęła się w południe 15 lipca 1410 roku, po kilku godzinach spędzonych w palącym słońcu. Losy batalii ważyły się do wczesnego wieczora. A najważniejsze posunięcia nastąpiły, gdy słońce już chyliło się ku zachodowi.
Historia Kozaków nierozerwalnie związana jest z wyprawami łupieżczymi i wojną. Mimo że w pierwszych dekadach XVII wieku na Dzikich Polach żyło ich jedynie kilkadziesiąt tysięcy, to stanowili siłę militarną, z którą musiały liczyć się zarówno...
Strzelista, misternie zdobiona, jakby nienaturalnie lekka i świetlista. Architektura gotycka nie była jednym, ściśle skodyfikowanym stylem. Ludzie średniowiecza nie znali nawet takiej jej nazwy. To, co dzisiaj określa się mianem gotyku, stało się...
Co stało się z Rzymem po upadku cesarstwa? Taki los spotkał Wieczne Miasto we wczesnym średniowieczu
Rzym był nie tylko największym, najbrudniejszym i najbardziej niebezpiecznym miastem w świecie starożytnym, ale też najwspanialszym. U schyłku istnienia zachodniego cesarstwa rzymskiego metropolię zamieszkiwało około 700 tysięcy ludzi. Pięćset lat...
Historykom zdarza się pisać, że jeszcze w wieku XIV, za czasów Kazimierza Wielkiego, w państwie Piastów panowała „idylliczna” równowaga stanów, którą później zachwiały i wreszcie zburzyły nieposkromione aspiracje szlachty. To wizja prosta, a przez...
Przywódcy Kościoła rzymskiego sprzed pięciu, sześciu czy siedmiu wieków wydawali zawrotne kwoty na dzieła sztuki, zbytkowne ceremonie, liczny dwór i życie w luksusie. Zwyczajne dochody kurii rzymskiej nie mogły wystarczyć do pokrycia potrzeb...
Bitwa pod Manzikertem, stoczona 26 sierpnia 1071 roku między wojskami bizantyjskiego cesarza Romana IV Diogenesa a Turkami Seldżuckimi pod wodzą sułtana Alp Arslana, była jedną z największych batalii średniowiecza. Na placu boju stanęło...
Bohaterski król, który zjednoczył cały kraj przeciwko bezwzględnym wikingom. Decydujące starcie z udziałem kilkunastu tysięcy wojowników. I zwycięstwo okupione tragicznymi stratami. Tak bitwa pod Clontarf, stoczona 23 kwietnia 1014 roku, wygląda w...
Kopiec Krakusa przez stulecia stanowił najbardziej charakterystyczny i wypiętrzony punkt widoczny z Wawelu oraz Krakowa. Mieszkańcy grodu dobrze zdawali sobie sprawę z tego, że wzniesienie usypali ludzie. Opowiadano na jego temat niezwykłe legendy i...
Katedra na Wawelu była stałą nekropolią królewską odkąd w roku 1333 pogrzebano tu Władysława Łokietka. Utarty mit, zgodnie z którym w świątyni Wacława i Stanisława złożono kości niemal wszystkich późniejszych władców kraju, wymaga jednak pewnej...
Wielka piramida w Gizie, wzniesiona ponad 4500 lat temu dla faraona Cheopsa, bardzo długo nie miała sobie równych. W całej epoce starożytnej nie powstała żadna równie wysoka konstrukcja. Podobnie było przez niemal całe średniowiecze. Jaka budowla...
Zdobycie Konstantynopola przez wojska sułtana Mehmeda II było jednym z najważniejszych wydarzeń średniowiecza. Często przyjmuje się nawet, że upadek 1000-letniego Cesarstwa Bizantyńskiego – dziedziczącego w prostej linii tradycję starożytnego...
Skandynawscy najeźdźcy ostrzyli sobie zęby nie tylko na bogactwa Anglii i na słabo bronioną Irlandię. Rzadko wspomina się o tym, że wikingowie wcześnie dotarli także na dwa archipelagi położone na północy wschód od Szkocji. Malownicze wyspy Orkadów...
Stoczona 12 sierpnia 1399 roku bitwa nad Worsklą była jedną z największych batalii średniowiecznej Europy. Książę Witold, który dążył do zjednoczenia całej Rusi pod swoim berłem postanowił wspomóc chana Tochtamysza, walczącego o odzyskanie kontroli...
Najazdy wikingów na Irlandię rozpoczęły się w tym samym okresie co na terenie Brytanii, a więc pod koniec VIII wieku. Tylko w ciągu nieco ponad trzech dekad odnotowano aż 25 ataków na Zieloną Wyspę. Droga ze Skandynawii do Irlandii była dłuższa niż...
Między VIII a XI wiekiem wikingowie byli prawdziwymi królami mórz. Dzięki swym wyjątkowym łodziom wojownicy oraz kupcy ze Skandynawii żeglowali od Konstantynopola aż po Grenlandię i wybrzeże Ameryki Północnej. O tym, jakimi statkami we wczesnym...
Polska tradycja zapamiętała Władysława Jagiełłę przede wszystkim jako zwycięzcę bitwy pod Grunwaldem. Triumf w wielkim starciu z Krzyżakami skutecznie przysłania ogólny obraz polityki prowadzonej przez króla przybyłego z Litwy. W efekcie mało kto...
