Oficjalnie twierdzono, że to szacowna dynastia o królewskich korzeniach. Prawda jest jednak o wiele ciekawsza od mitu. Sławna Bona Sforza wywodziła się od ludzi słynących ze zbrodni, podstępów i wyjątkowej bezwzględności. Nic nie dowodzi tego...
Jego majątek był tak wielki, że wymyka się szacunkom. „Opisy zapierają dech w piersiach” – stwierdził profesor historii Rudolph B. Ware. Jeden z dziennikarzy oszacował, że w dzisiejszych pieniądzach miałby 450 miliardów dolarów. Inni nie wierzą, że...
W średniowieczu nie brakowało mistrzów ciętej riposty. Potrafili zgasić każdego rozmówcę i zapunktować w każdej dyskusji. A przynajmniej tak im się wydawało.
Autorzy atlasów i podręczników sypią liczbami jak w rękawa. Podają ilu ludzi mieszkało w Polsce w roku 1000, 1100, 1200… I tylko zapominają dodać, że wszystkie te wartości opierają się na luźnych domysłach. Pierwsze twarde dane pochodzą dopiero z...
Po przeszło sześciuset latach trudno odsiać legendy i mity od twardych faktów. Jadwiga Andegaweńska słynęła z religijności i ascetyzmu, ale była przecież kobietą z krwi i kości. Co naprawdę wiemy o charakterze sławnej królowej? Jak żyła Jadwiga...
Na linii znalazły się honor władcy i renoma kraju. Sprawa
była delikatna, a zamieszani w nią ludzie – potężni. Pozostały po niej:
najstarszy polski dokument, najstarsza pieczęć i… niezręczny lapsus dyplomatyczny.
Też pierwszy w naszej historii.
1000 lat temu Niemcy nie uważali Słowian
nawet za ludzi. Pisali o naszych przodkach, że ci byli podstępni, okrutni i prymitywni.
Porównywali ich do psów oraz bydła. I twierdzili, że słowiańskie życie nie ma
najmniejszej nawet wartości.
Tomasz z Akwinu twierdził, że to największy z grzechów nieczystości. Autorzy ksiąg pokutnych podkreślali, ze zwłaszcza gwałcenie ptactwa jest ogromnym występkiem przeciw Bogu. Stosunki ze ssakami – nieco mniejszym.
Obsesja zaszczepiona w głębokim średniowieczu przetrwała całe milenium. Niemal miliard kobiet poddano makabrycznej torturze, prowadzącej do nieodwracalnego kalectwa. Miliony jej nie przeżyły.
Inteligencji (i urody) nie odmawiali jej nawet najwięksi wrogowie. By ją poślubić, Justynian – wówczas konsul – zmusił samego cesarza do zmiany prawa. A historycy do dzisiaj spierają się, kto w jej czasach tak naprawdę rządził Bizancjum. Ona...
Miała szczęście związać się z samym księciem, jednym z panów przyrodzonych Polski. Albo raczej: miała ogromnego pecha. Osładzała mu życie, urodziła syna, i… stała się zbędna, gdy tylko małżonek sięgnął po najwyższą władzę.
Przyjęło się sądzić, że w średniowieczu bękarci uchodzili za dzieci drugiej kategorii – pozbawione praw i wstydliwie trzymane na uboczu. To jednak kolejne uproszczenie i fałszywy frazes, mający odniesienie co najwyżej do schyłkowych dekad epoki.
Jej kamienice można znaleźć w niemal każdym mieście. W Krakowie do niedawna stał kopiec jej imienia. Podobno Kazimierz Wielki kochał ją tak bardzo, że na jej żądanie nadał przywileje żydom. Ale czy sławna Esterka… w ogóle istniała?
Kulturalni mieszczanie, odróżniający się od reszty „niezdarnych i nieokrzesanych” Polaków. Piękne rezydencje szlacheckie oraz wspaniałe świątynie. Właśnie taki obraz Krakowa wyłania się z Kroniki świata Hartmanna Schedela.
Zamiast jednej uczty wigilijnej – dwanaście dni wystawnych biesiad. Zamiast skromnych upominków – polityczne hołdy i spektakularne nadania. Święta przed tysiącem lat nie były ciche ani spokojne. A już na pewno nie były rodzinne.
Legend o królowej Jadwidze są setki. Niektóre mają korzenie w średniowieczu; większość zrodziła się dopiero w ostatnich stuleciach. Ta konkretna jest wyjątkowa. Brzmi zupełnie nieprawdopodobnie, ale… na jej potwierdzenia zachował się namacalny...
Czy naprawdę wszystkie najważniejsze sprawy załatwiał… przesiadując w wychodku? Dlaczego przez całe życie stronił od alkoholu? I czemu w Wielkim Poście obsesyjnie unikał patrzenia na kobiety? Przedstawiamy 10 zaskakujących, ale potwierdzonych...
Z niektórymi rozprawiono się już całe stulecia temu, a i tak wciąż są powtarzane. Inne zadomowiły się tak skutecznie, że można je znaleźć nawet w podręcznikach i encyklopediach. I to mimo, że nie mają żadnych podstaw i żadnego sensu.
To opinia powielana w podręcznikach i pracach naukowych.
Tak oczywista, że nikt nawet nie szuka dowodów na jej potwierdzenie. A jednak
dogmat kształtujący nasze postrzeganie średniowiecza jest zwyczajnie fałszywy.
Czy w średniowieczu opowiadano wyrafinowane i inteligentne żarty? Z pewnością. Ale o wiele chętnie sięgano po dowcipy… zalatujące kloacznym fetorem. Poniżej kilkanaście autentycznych przykładów.
„Gotyk nie istnieje” – mówi wprost poznański historyk
sztuki Jacek Kowalski. Wykładowca UAM, mediewista i człowiek uznawany… za
eksperta właśnie od gotyku. Skąd takie słowa?
Manuskrypt Wojnicza od przeszło stulecia spędza sen z powiek mediewistom i kryptologom. Księgę spisano nieznanym alfabetem w nieidentyfikowanym języku. Losy kodeksu też są pełne sekretów. Kluczową rolę odegrał w nich Polak.
Epoka ponura, uduchowiona, oderwana od spraw tego świata? To mit. Ale prawdą jest, że śmiech budził w średniowieczu obawy. Zwłaszcza, gdy rechotali ludzie, od których oczekiwano, że będą naśladować Chrystusa.
W nowej książce Sławomira Kopra pojawia się intrygująca koncepcja. Czy polscy władcy naprawdę przez 700 lat unikali koronowania się w jednym konkretnym dniu roku?
Znajomy kleryk z Seminarium Duchownego w Gnieźnie oprowadzał swoich bliskich po tamtejszej katedrze, niewątpliwej Matce kościołów polskich. Na początek kazał im stanąć w nawie głównej, pod gotyckimi sklepieniami, i spojrzeć w głąb. „Widzicie?” –...
Była tam zawsze, odkąd tylko wspaniałe odrzwia odlano z brązu za czasów Mieszka III Starego. Aż trudno uwierzyć, że przez tyle stuleci nie zwracano na nią uwagi.
O chwili, w której złamana została buta niemieckich rycerzy zakonnych, opowiadał Sienkiewicz w sławnych Krzyżakach i Aleksander Ford w głośniej ekranizacji jego dzieła. Wydarzenie ukazał też niezastąpiony Jan Matejko i to olbrzymim obrazie, wysokim...
Spośród polskich skarbów kultury mogą się z nim równać chyba tylko „Dama z gronostajem” i ołtarz Wita Stwosza. Słusznie pamiętamy, że na przestrzeni wieków zrabowano nam tysiące bezcennych dzieł. Ale ten konkretny obraz to nad Wisłę trafił za sprawą...
Czemu bogatemu jest zimniej, niż biedakowi? Co zrobił błazen, gdy znalazł się w łóżku z arcybiskupem i zakonnicą? I dlaczego kardynał nie był głodny przed bitwą? XV-wieczny pracownik kurii znał odpowiedzi na wszystkie te pytania. Śmieszą nawet pół...
Lwy ziały ogniem ze swoich wnętrzności. Żołnierze piechoty uwalniali fale rozszalałych płomieni z wykorzystaniem ręcznych miotaczy. Tej pożogi nie była w stanie ugasić woda i nie mógł jej się przeciwstawić żaden przeciwnik. Średniowiecze nie znało...
