Podpisane 22 czerwca 1940 roku zawieszenie broni między Francją a Niemcami gwarantowało, że południowa część kraju nad Sekwaną nie znajdzie się pod okupacją najeźdźcy. Utworzono tam marionetkowe państwo nazywane – od jego stolicy – Francją Vichy. W...
Horror wojny zaciera granice przyzwoitości. W obliczu codziennych zbrodni i systemowego bezprawia szacunek dla ludzkiego życia i dla prywatnej własności spadał w zastraszających tempie. Jeśli okupacja wywierała wypływ na sposób myślenia i hamulce...
Przeprowadzone w dniach 13-14 lutego 1945 roku bombardowanie Drezna stało się jednym z symboli alianckich nalotów dywanowych na III Rzeszę. Gdy o ataku dowiedział się nazistowski minister propagandy Joseph Goebbels wpadł w prawdziwy szał. Domagał...
Po zajęciu Warszawy Niemcy odkryli w Forcie Legionów kompletne archiwum polskiego wywiadu. Dzięki znalezionym dokumentom naziści aresztowali setki agentów Dwójki działających przed wojną na terenie III Rzeszy. Była to jedna z największych porażek w...
Głód był w getcie warszawskim stanem permanentnym. Jeszcze zanim Niemcy zdecydowali o wymordowaniu wszystkich mieszkańców stłoczonych za murem dzielnicy żydowskiej, 1/5 nieszczęśników zmarła z głodu. Inni przetrwali do tego czasu tylko dzięki...
„Wskazali bronią na mnie i na dwie inne kobiety oraz kazali wyjść na zewnątrz. Tam zostałam zgwałcona przez dwunastu żołnierzy. Inni gwałcili kobiety, które opuściły piwnicę razem ze mną. Następnej nocy sześciu żołnierzy znowu weszło do piwnicy i...
Irena Gut, młoda Polka zatrudniona jako służąca w kantynie dla niemieckich oficerów, oglądała Zagładę z unikalnej perspektywy. Dwa razy podsłuchała, jak esesmani planują masowy mord na Żydach w Tarnopolu. Potem usługiwała gościom lokalu w czasie...
SS-Obersturmführer Klaus Barbie wysłał do obozów zagłady 7500 Żydów. Rzeźnik z Lyonu odpowiadał również za zamordowanie ponad 4000 więźniów i torturowanie dalszych 14 000. Udowodniono mu zbrodnie skierowane przeciwko ludzkości – głównie Żydom i...
„Obłędny projekt rasowy prowadzony przez SS” – pisze niesławnej o Akcji Zamość Pieter van Os, holenderski dziennikarz i autor książki Już nie chcę być człowiekiem. Ludobójcze przedsięwzięcie objęło niemal 200 miejscowości. Ponad sto tysięcy Polaków...
Irena Gut była, jak sama podkreślała, młodą, niepozorną dziewczyną. Miała rysy, które uważano za wystarczająco „aryjskie”, została więc zatrudniona w kantynie obsługującej niemieckich oficerów. Po kryjomu pomagała Żydom z miejscowego getta i obozu...
Kosynierzy stanowią jeden z symboli insurekcji kościuszkowskiej. Trudno jednak wyobrazić sobie, aby kosa mogła być skuteczną bronią w nowoczesnym konflikcie zbrojnym. Tymczasem podczas walk o Gdynię we wrześniu 1939 roku sformowano cały batalion...
30 stycznia 1945 roku trzy torpedy wystrzelone przez radziecki okręt podwodny S-13 posłały na dno „Wilhelma Gustloffa”. Na jego pokładzie znajdowało się około 10 tysięcy pasażerów. Większość z nich stanowili uciekinierzy z Prus Wschodnich. W...
Mala Kizel zdołała wyrwać się w latach okupacji z Warszawy i zaszyć na prowincji. W 1942 roku Niemcy rozpoczęli jednak planową obławę na Żydów, którzy nie trafili do gett. W desperacji dziewczyna – znająca już horror Zagłady – zdecydowała się wraz z...
Była to jedna z największych kompromitacji Special Operations Executive (Kierownictwa Operacji Specjalnych). Niefrasobliwość brytyjskiej tajnej służby doprowadziła do aresztowania kilkunastu agentów. Niczego nieświadomi ludzie wpadli w zastawioną...
Chcąc znaleźć skuteczny preparat pomagający w leczeniu głębokich oparzeń nazistowscy zbrodniarze w kitlach nie cofnęli się przed niczym. Na więźniach KL Buchenwald przeprowadzono serię barbarzyńskich eksperymentów. Ich wyniki są wykorzystywane do...
Szacuje się, że po II wojnie światowej w Niemczech pozostało 500 milionów metrów sześciennych ruin i gruzowisk. Nawet 45% domów i mieszkań zostało zniszczonych. Reakcje na apokaliptyczną skalę dewastacji nie były jednak tak jednolite i oczywiste...
Irena Gut pracowała jako służąca u niemieckiego oficera, wykorzystując to, by potajemnie ratować Żydów. Gdy jednak okupanci zaczęli cofać się przed czerwoną nawałą, uciekła do lasu i dołączyła do partyzantów działających pod Kielcami. Niewiele...
„Warszawa: to jest piekło. Zdemolowane miasto. Nasze bomby i granaty zrobiły swoje. Żaden dom nie ostał się w całości” – tak brzmiał notka sporządzona w Dzienniku Josepha Goebbelsa po wizycie w Warszawie na początku listopada 1939 roku. Nazistowski...
Virginia Hall często nazywana jest najlepszą agentka II wojny światowej. Przerzucona do Francji przez brytyjskie Kierownictwo Operacji Specjalnych (SOE) mocno dała się we znaki Niemcom. Jej misja mogłaby się jednak nie udać, gdyby nie… pomoc...
W wielomiesięcznych walkach o Stalingrad Niemcy stracili blisko 400 tysięcy żołnierzy. Podobnie wyglądała statystyka zabitych, zmarłych i wziętych do niewoli w armiach walczących u boku Wehrmachtu. Nazistowska propaganda próbowała wykorzystać...
Przewodniczący judenratu Adam Czerniaków szacował, że mniej niż 1/40 żywności docierała do getta legalną drogą. Tylko przemyt pozwalał wydłużyć egzystencję 450 tysięcy nieszczęśników zamkniętych w więzieniu o powierzchni niespełna czterech...
Podpisany w nocy z 28 na 29 września 1939 roku w Moskwie traktat o granicach i przyjaźni zdecydował o finalnym podziale stref wpływów między III Rzeszę i ZSRS. To właśnie wtedy dokonał się ostatecznie czwarty rozbiór Polski.
Ofensywa w Ardenach, rozpoczęta przez Niemców 16 grudnia 1944 roku, zupełnie zaskoczyła aliantów. Hitler rzucił do walki ponad pół miliona żołnierzy, blisko dwa tysiące dział, ponad półtora tysiąca czołgów oraz setki samolotów. Liczył, że zadając...
W czasie czterech lat niemieckiej okupacji francuski ruch oporu nie mógł pochwalić się wieloma spektakularnymi aktami sabotażu. Sytuacja zmieniła się jednak diametralnie po wylądowaniu aliantów w Normandii. Partyzanci przystąpili wtedy do zakrojonej...
W Rosji nie ma okręgu czy obwodu oficjalnie nazywanego Kołymą. Określenie to – zaczerpnięte od rzeki – przylgnęło jednak w języku polskim do obszaru, gdzie władze sowieckie ulokowały największy kompleks obozów pracy przymusowej wchodzących w skład...
Tadeusz Kotz był zaprawionym w bojach pilotem. Odbył setki lotów bojowych, nieraz widział śmierć kolegów. Gdy w końcu sam został zestrzelony nad terytorium zajętym przez wroga musiał pokonać tysiące kilometrów, aby wrócić do bazy. Jak tego dokonał?
Druga wojna światowa pokazała, jak wielkie zagrożenie dla okrętów wojennych stanowią samoloty. Już 1 września 1939 roku boleśnie przekonały się o tym załogi z OORP „Mazur” i „Nurek”. Nasi marynarze nie mieli szans w starciu z Luftwaffe.
Niemcy przez cały okres okupacji stosowali zasadę odpowiedzialności zbiorowej. Do pierwszych ofiar tej reguły należało 53 warszawskich Żydów aresztowanych w listopadzie 1939 roku. Trafili do niewoli, bo kryminalista zabił granatowego policjanta. Za...
Ilse Koch (wtedy jeszcze Köhler) już w 1932 roku, jako jedna z pierwszych kobiet, wstąpiła do partii nazistowskiej. Nikt nie mógł wówczas przypuszczać, że absolwentka szkoły handlowej zostanie za kilka lat jedną z największych zbrodniarek II wojny...
Brytyjskie Special Operations Executive (Kierownictwo Operacji Specjalnych) zostało powołane w lipcu 1940 roku. Jego misją było prowadzenie działań sabotażowych, wywrotowych i szpiegowskich na obszarach okupowanych przez Niemców. Winston Churchill...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.