Nowożytność

Gubernatorowi Fortu William wydawało się, że może bezkarnie ignorować wezwania władcy Bengalu do zaprzestania fortyfikowania Kalkuty. Urażony tym młody nawab Siradź ud-Daula, postanowił dać nauczkę przybyszom z Europy. Wydarzenia do jakich doszło w...

Nawet dzisiaj w ponoć postępowym XXI stuleciu są kraje, gdzie młode kobiety poddaje się badaniom medycznym, mającym udowadniać czy zachowały dziewictwo do ślubu. Kilkaset lat temu „kult błony dziewiczej” był o wiele bardziej rozpowszechniony. I nie...

Niszczycielska wojna z lat 1655-­1660 nie miała sobie równych we wcześniejszej ani późniejszej historii Polski. Na skutek działań najeźdźców ludność kraju skurczyła się o przynajmniej ¼. Szwedzi ograbili Rzeczpospolitą ze wszelkiego bogactwa, palili...

Karczmy upowszechniły się na polskich wsiach na długo przed tym, jak rzeczą zwyczajną stało się wśród pospólstwa picie alkoholu. W średniowieczu chłopi znali oczywiście miód czy piwo, nie mieli jednak do nich stałego dostępu. Jeszcze w początkach...

Czy szlachcicowi wolno było uśmiercić własnego poddanego? Polscy ziemianie nigdy nie otrzymali przywileju wprost nadającego im wszystkim takie uprawnienie. Nie przyznali go też sobie drogą sejmowych konstytucji. Nie zachodziła taka potrzeba.

Władzę szlachcica nad chłopem ograniczały w Polsce tylko przyjęte obyczaje i zdrowy rozsądek. Często ani jedno ani drugie nie wystarczało, by ograniczyć sięgający absurdu wyzysk. Przecież jeśli nie było prawnych limitów, to nie było też żadnej...

Zygmunt August nie myślał. 27-letni, już koronowany, następca tronu dał się wmanewrować Radziwiłłom. Przyłapany na miłosnej schadzce z ich siostrą i świeżo uświadomiony, że ta zaszła w ciążę, zgodził się zawrzeć potajemny ślub. Żoną władcy została w...

Na pańszczyźnie obowiązki polskich chłopów wcale się nie kończyły. W XVIII wieku typowy gospodarz musiał zapewnić nawet powyżej 10 dni pracy tygodniowo. W okresie żniw panowie folwarczni stosowali też tak zwane „tłoki” czy też „gwałty”: „wszystkich...

Bona Sforza (1494-1557) nie tylko umarła w bólu i upokorzeniu, ale po śmierci została odarta z resztek ludzkiej godności. Papież ekskomunikował ją jako sojuszniczkę skłóconych z nim Habsburgów. Fakt, że ci sami Habsburgowie wynajęli człowieka, który...

Wciąż mamy w głowach o wiele zbyt szumne wyobrażenia o szlacheckich folwarkach. Ale przecież nie tylko gospodarstwa szlachty były mniejsze i skromniejsze niż się zwykle sądzi. Także nowożytne polskie wsie nie przypominały dzisiejszych ulicówek...

W toku amerykańskiej wojny o niepodległość obie strony starały się przekonać do współpracy rdzenne plemiona. Argumenty korony brytyjskiej przemówiły jednak do Indian dużo skuteczniej od zachęt zrewoltowanych kolonistów.

W systemie pańszczyźnianym szlachcic miał pełną władze nad chłopem. Mógł poddanego bić, torturować, skazać na śmierć, pozbawić domu. Ale nie był w stanie wymóc na nim efektywnej pracy. Niewolnicze realia sprawiły, że polscy chłopi – przodkowie...

Dla polskiego szlachcica największą wartością była siła robocza. Panu folwarcznemu nigdy nie opłacało się tracić poddanych, od których wymagał darmowej roboty. Dlatego też było rzeczą zwyczajną, że właściciel majątku – będący na prywatnej wsi...