W wieku piętnastym, przeszło tysiąc lat po upadku antycznego cesarstwa rzymskiego, w Wiecznym Mieście trudno było dostrzec ślady niegdysiejszej świetności. O to, jak skalę upadku i zaniedbania miasta u schyłku średniowiecza opisuje Christopher...
W XI wieku Polska wciąż była tworem nowym i niezakorzenionym. Słowianie zamieszkujący na jej obszarze mieli własne tradycje i aspiracje polityczne, nawet członkowie elit wcale nie czuli się jeszcze Polakami. Nie ugruntowało się też przekonanie, że...
Posąg wyłowiony w 1848 roku z koryta rzeki Zbrucz na Podolu stał się symbolem słowiańskich wierzeń, a nawet wczesnych Słowian ogółem. Pochodzenie figury jest jednak dalece kontrowersyjne. Sceptyczni badacze zwracają uwagę, że nie da się nawet...
8 września 1454 roku, w bitwie stoczonej pod Chojnicami, wojska króla Kazimierza Jagiellończyka miały przewagę liczebną nad siłami najemnymi Krzyżaków. W pewnym momencie wydawało się nawet, że szala zwycięstwa przechyli się na polską stronę...
Dzisiaj aż trudno sobie wyobrazić, że sama idea posługiwania się nazwiskiem zakiełkowała w Europie stosunkowo niedawno, a zadomowiła się na dobre przed zaledwie kilkoma pokoleniami. Do Polski ta innowacja dotarła z nawet większym opóźnieniem.
Rok 817 nie był udany dla cesarza Ludwika Pobożnego. Przeciwko władcy zbuntował się król Italii Bernard. Jakby tego było mało, wielką rebelię podnieśli Słowianie, którzy od czasów Karola Wielkiego wiernie służyli Frankom. Zamiast nadal słuchać...
O Kazimierzu Wielkim pisano, że „ozdobił zamek krakowski podziwu godnymi domami, wieżami, rzeźbą, malowidłami, dachami wielkiej piękności”. Faktycznie na czasy sławnego króla przypadła spektakularna przebudowa Wawelu. I właśnie wówczas wzniesiono...
Zakon Złotego Runa w niczym nie przypominał innych zakonów rycerskich średniowiecznej Europy. Nie powstał w okresie wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej. Nie założono go też po to, by mieczem krzewić chrześcijaństwo na wschodzie kontynentu. Inicjatywa...
W szeroko przyjętej wizji dawnej religii słowiańskiej kapłani stanowią nieodłączny, wręcz obowiązkowy element. W rzeczywistości jednak niemal żadne źródła z wczesnego średniowiecza nie potwierdzają, że pogańscy Słowianie mieli swój kler i jakiś...
Niespełna 20-letni następca duńskiego tronu Kanut i jego wikingowie potrzebowali zaledwie roku, aby podbić Anglię. Syn Swena Widłobrodego, który zyskał sobie przydomek Wielki, okazał się doskonałym władcą. O tym, jak wyglądały jego rządy pisze...
Po wielkim triumfie odniesionym nad Krzyżakami 15 lipca 1410 roku pod Grunwaldem siły Władysława Jagiełły ruszyły na stolicę wroga – Malbork. Oblężenie trwało od 25 lipca do 19 września. Twierdzy nie udało się jednak zdobyć. Dlaczego tak się...
Papież Paweł II, wyniesiony na tron Piotrowy w 1464 roku, pochodził z rodziny kupieckiej i początkowo planował, że zajmie się handlem oraz gromadzeniem majątku, a nie karierą duchowną. Gdy jednak za sprawą wpływowych krewniaków otrzymał rangę...
Przez stulecia nic nie wiedziano o wawelskiej rezydencji polskich władców z wczesnego średniowiecza. Dopiero na początku XX wieku udało się odnaleźć jej namacalne ślady. To, co odkopali archeolodzy wciąż budzi konsternację.
Wiosną 1184 roku pewny siebie książę Pomorza Bogusław podjął wielką wyprawę morską przeciwko Rugii, od niedawna kontrolowanej przez Danię. Zebrał podobno aż 500 okrętów, ale i tak dał się zaskoczyć przeciwnikowi i poniósł srogą klęskę. Zaraz później...
Wcześni Słowianie nie pozostawili żadnych źródeł pisanych na temat swoich pierwotnych wierzeń i obyczajów. Strzępy ich kultury umysłowej są znane tylko z tekstów obcych – zdawkowych i często zmanipulowanych. W XIX wieku pojawił się jednak pomysł, by...
U schyłku średniowiecza Burgundia należała do najbogatszych i najbardziej wpływowych państw Europy. Jej władcy uchodzili za najpotężniejszych książąt kontynentu. I choć nigdy nie zdobyli korony, to pod względem zamożności i dworskiego wyrafinowania...
Znamienitych gości, przybywających na wzgórze wawelskie w dawnych wiekach zachwycały nie tylko budowle i splendor monarszego dworu. Ogromne wrażenie robiły także szczególne atrakcje siedziby monarszej. O jednej z nich źródła przechowały sporo...
Często można spotkać się z twierdzeniem, że gdy na Zachodzie masowo urządzono polowania na czarownice Polska była państwem bez stosów. To rzecz jasna mit. Badania dowodzą, że w samej Koronie od XV do XVIII wieku przed sądem postawiono ponad 1300...
Przez blisko 150 lat największym skarbem wikingów, jaki udało się odnaleźć było około 40 kilogramów srebra, na które natrafiono 15 maja 1840 roku w angielskim Cuerdale. Rekord został jednak pobity pod koniec XX wieku. Znalezisko ze Spillings na...
Tematem budzącym zawsze żywe zainteresowanie jest składanie przez Słowian ofiar z ludzi. Zwyczaj ten jest najczęściej przypisywany wszystkim prymitywnym wierzeniom. Istnieją chociażby przykłady z religii germańskiej, w której również składano ofiary...
U schyłku średniowiecza ogromny wpływ na obronne walory zamku królewskiego na Wawelu wywarł król Władysław Jagiełło. Mury, które kazał wznieść lub przebudować spełniały swoją funkcję aż do rozbiorów. Dopiero jednak po śmierci tego monarchy zostały...
Teza, że Łysiec, najwyższe wzniesienie w Górach Świętokrzyskich, był kiedyś miejscem przedchrześcijańskiego kultu religijnego, wryła się tak głęboko w świadomość współczesnych Polaków, że jej podważanie może wydać się kuriozalne. Jak jednak wyjaśnia...
Frankowie zmagali się z regularnymi najazdami wikingów już od końca VIII wieku. Wyprawa łupieżcza z 845 roku, dowodzona przez Ragnara Lodbroka, była jednak inna niż poprzednie. Wzięło w niej udział aż 120 okrętów, które wiozły kilka tysięcy...
Pod rządami Świętopełka I Wielkiego (844−894) państwo wielkomorawskie osiągnęło największy rozkwit terytorialny i polityczny, tworząc środkowoeuropejskie mocarstwo słowiańskie, obejmujące ziemie obecnych Czech, Słowacji, południowej Polski, a także...
Władysław Jagiełło nie był żadnym dzikusem czy prymitywem, jak twierdzili dawniej polscy historycy. Umiał czytać, otaczał się ludźmi kultury, znał też wiarę chrześcijańską. I miał wyrafinowany gust zupełnie obcy jego nowym poddanym. Dał mu wyraz na...
Żadne źródło z czasów starożytnych nie wymienia nazwy Słowian. Samo istnienie takiego ludu przed upadkiem cesarstwa rzymskiego jest tematem niekończących się dyskusji. Oto jeden z wątków debaty, o którym bardzo rzadko się wspomina. I który rzuca...
Na terenie 23 europejskich państw odnaleziono do tej pory około 170 mieczy, na których głowniach widnieje napis Vlfberht/Ulfberht. Najstarsze takie klingi pojawiły się w drugiej połowie VIII wieku. „Mieczy Ulfberht” używano następnie...
Ludzie chodzący w łachmanach i niewiele myślący o swoim wyglądzie, a może raczej miłośnicy modnych i wyrafinowanych szat? Na temat garderoby wikingów narosło wiele mitów. Oto co wiemy o tym, jak ubierali się mieszkańcy wczesnośredniowiecznej...
350 okrętów transportowych i 150 bojowych. Według źródeł z epoki tyle jednostek zdołał w 1184 roku zebrać książę pomorski Bogusław do ataku na wyspę Rugię, od niedawna kontrolowaną przez Danię. Spodziewał się, że potężna flotylla pozwoli mu z...
Bitwa pod Płowcami, stoczona 27 września 1331 roku, to jedno z najsłynniejszych wydarzeń naszej historii. Niedaleko kujawskiej wsi starły się wojska króla Władysława Łokietka i Krzyżacy dowodzeni przez wielkiego marszałku zakonu Dietrich von...
