W imperium, które szczyciło się już niemal tysiącletnią tradycją niczego nie pozostawiano przypadkowi. Najważniejsze ceremonie posiadały ściśle ustalony przebieg i oczywisty cel. Miały imponować poddanym i olśniewać cały chrześcijański świat. Tak...
Spadli na wybrzeża dzisiejszej Hiszpanii niczym chmara szarańczy. W miejsca, które od całych pokoleń nie znały wojny nieśli pożogę i zniszczenie. Jakie łupy udało im się uwieźć, jakie miejsca zrównać z ziemią? I czy najazdy wikingów na Andaluzję...
Obraz sytuacji gmatwają nawet najstarsze zachowanie źródła. Już w X wieku żył człowiek, któremu bardzo zależało na podważeniu zasług Mieszka Pierwszego. Swoje dołożyli historycy Kościoła i państwa – przez długi czas zupełnie błędnie...
Pisano o tym wydarzeniu z obrzydzeniem i niedowierzaniem. Fakty nie ulegają jednak wątpliwości. Niemal wszystkie kroniki relacjonujące dzieje pierwszej krucjaty potwierdzają, że chrześcijańscy wojownicy wysłani do Ziemi Świętej zjadali swoich wrogów...
Po co komu centaur, jeśli można mieć… monocentaura? Po co umierać, jeśli starczy złapać ptaszysko zdolne wysysać choroby? I po co się myć, jeśli istnieją stworzenia zdolne zabijać samym swoim zapachem?
Nie wiadomo kto jako pierwszy wpadł na to, żeby właśnie w ten sposób ukazać drogę prowadzącą do piekła. Nie da się nawet stwierdzić co go zainspirowało – enigmatyczny passus z Biblii? Treść kazania? Jedno nie ulega wątpliwości. Szczęki piekieł...
„Niech będą napiętnowani i wypędzeni z kościoła”. Tak jeden ze średniowiecznych kodeksów nakazywał karać przestępców, którzy ośmielili się rozmawiać w domu pańskim. Inne przepisy były o wiele bardziej surowe. Chodziło w końcu o grzech traktowany na...
„Drzewa penisowe są w sztuce średniowiecznej rzadkie, ale nie niespotykane” – pisze prof. John Arnold z Uniwersytetu Cambridge. Dr Lucy Allen, związana z tą samą uczelnią, podkreśla natomiast, że drzewa ciężkie od męskich przyrodzeń malowały także...
Ptaki zabijające swoje pisklęta tylko po to, by potem przywrócić je do życia. Śmiertelnie niebezpieczna kopulacja z pozoru zwyczajnych zwierząt (której oczywiście nikt nie widział). I symbolika zdradzająca aż nazbyt wiele na temat średniowiecznych...
Dawniej w środkach przekazu wcale nie było mniej krwi i brutalności. Po prostu zbrodnie i cierpienia ukazywano nie w filmach czy grach, ale… na kartach pobożnych ksiąg. I to ponoć w najbardziej szczytnym z możliwych celów.
Twórca tej księgi nie podał swojego imienia, do dzisiaj jest więc nazywany „mistrzem apokalipsy”. Nic dziwnego. Stworzył iluminacje wykraczające poza styl właściwy dla jego środowiska i epoki. Jak nikt inny w średniowieczu potrafił odmalować wizję...
Gdyby ten atak przyniósł zamierzone efekty, Polacy nigdy nie wkroczyliby do Pragi ani Kijowa. Nie byłoby pierwszej polskiej koronacji, legendy o szczerbcu, ani podboju południowego Połabia. Kto próbował zabić Bolesława Chrobrego w 1002 roku? I jak...
Przez całe stulecie żaden władca tego państwa nie zdołał przekazać władzy synowi. Każdego przepędzano, zmuszano do abdykacji, mordowano, wysyłano do klasztoru. A jednak kolejni wciąż pchali się na tron. Czyste szaleństwo?
Niektórzy autorzy wciąż twierdzą, że to była oznaka słabości i emocjonalnego rozedrgania. Są w błędzie. 1000 lat temu płakano z pełnym rozmysłem. Łzy w średniowieczu miały niebagatelne znaczenie polityczne.
Drobny szczegół w ocenie dawnych obyczajów i uwarunkowań prawnych zupełnie zmienia postrzeganie kluczowych wydarzeń wczesnego średniowiecza.
Wielki, silny, pobożny, albo wspaniały. Przydomki średniowiecznych władców, zwłaszcza tych, których darzono podziwem i respektem, bywają niezwykle monotonne. Na tym tle wyróżnia się swojski i jedyny w swoim rodzaju Bolesław Chrobry. Ale czy...
Bombę papież zostawił na sam koniec. Trwały właśnie uroczystości zamknięcia obrad synodu, który zwołał do Clermont. W tym przypadku nie warto było jednak wychodzić przed czasem – słowa, które padły z ust Urbana II w 1095 roku, dosłownie zmieniły...
Średniowieczni kronikarze nie znali umiaru. O kluczowych bitwach pisano, że walczyło w nich 100 000, 500 000, albo i powyżej miliona rycerzy. A o najlepszych wojownikach: że byli w stanie pokonać w dwóch chłopa choćby 10 000 wrogów...
Mariaż wielkiego księcia Iwana III Srogiego i Zoe Paleolog, córki ostatniego bizantyńskiego cesarza, stanowił w dziejach Rosji punkt zwrotny. Krótkie sakramentalne „tak” pozwoliło władcy Moskwy uważać się za spadkobiercę imperatorów...
W XI-wiecznej Europie nie brakowało skandali. Ten był jednak jedyny w swoim rodzaju. W 1095 roku żona samego władcy Niemiec i świeckiego zwierzchnika Europy uciekła od męża. A następnie stanęła przed obliczem dwustu biskupów zebranych na synodzie w...
Dla polskiego księcia pobożny misjonarz znaczył
o więcej martwy, niż żywy. Czy dla splendoru, władzy i królewskiej korony Bolesław
Chrobry cynicznie posłał Wojciecha Sławnikowica na śmierć?
Nie każdy władca może być „Wielki”, „Wspaniały” czy „Sprawiedliwy”. Wielu polskich książąt dostało przydomki zdecydowanie mniej przychylne. Które były najbardziej kompromitujące?
Alkohol stanowił fundament moskiewskiej gospodarki już w wiekach średnich. Składniki do jego produkcji stanowiły nieoficjalną walutę. A gdy odkryto wódkę, moskiewscy władcy narzucili na poddanych prawdziwie drakońskie przepisy i obostrzenia.
Posiwiały pan w starszym wieku, a u jego boku – dwunastoletnia, niewinna dziewczyna. Popkultura zrobiła wiele, by wpoić nam właśnie takie wyobrażenie o średniowiecznych ślubach. Ale jak często w rzeczywistości zdarzały się małżeństwa zupełnie...
W czasach, gdy europejscy filozofowie skupiali się na interpretacji dogmatów religijnych, on promował radykalny sceptycyzm. Widziano w nim „arcyheretyka”. Już za życia był oskarżany o bluźnierstwa przeciwko religii, którą jego krajanie uważali za...
Polscy historycy wolą o nim nie mówić. Niesłusznie.
Za sprawą tego krwawego tyrana Piastowie uratowali swoją władzę i podjęli budowę własnego mocarstwa. Ściśle na wzór tego, które zapoczątkował książę „straszniejszy od Nerona”.
Magiczne ziarna, zdolne przyciągać płód. Kawałek sera obłożony czarami. I nieustanna litania do Stworzyciela, by zechciał obdarzyć matkę zdrowym potomkiem… Jak wyglądały porody w czasach pierwszych Piastów?
O Chrobrym mówiono, że żony „zmieniał jak szaty”. Ale o swoim pierwszym małżeństwie to nie on decydował. Zarazem: nic też jednak nie zrobił, by uchronić nieszczęsną połowicę przed poniżeniem, hańbą i przegnaniem.
Niektóre owiane są tajemnicą do dzisiaj. O innych wiemy całkiem sporo, choć lekarze mogą spierać się co do dokładnej diagnozy. Wygląda jednak na to, że żywot wyjątkowo wielu przywódców Kościoła zakończyło… zbyt częste dopuszczanie się jednego z...
Francuz czy Włoch? Nie cichną spory o pochodzenie Galla Anonima. Wywrotowa teoria włoska zyskała rzeszę zwolenników. Jeden detal podważa jednak nową biografię sławnego kronikarza. I wystawia niezbyt pochlebne świadectwo metodom jego pracy…
