Kazimierz Jagiellończyk nie zapisał się w polskiej tradycji równie wyraźnie, co jego ojciec, Władysław Jagiełło – i to mimo, że rządził niemal pół wieku, pognębił Krzyżaków, odbił Pomorze Gdańskie i położył podwaliny pod ustrój Rzeczpospolitej...
Pod koniec IV wieku n.e., borykające się z coraz większymi problemami, cesarstwo Rzymskie zostało ostatecznie podzielone na dwie części ze stolicami w Konstantynopolu i Rawennie. Nawet mimo tej decyzji cesarstwo zachodniorzymskie pozostało ogromnym...
Słowianie z wczesnego średniowiecza są zwykle, bez głębszego zastanowienia i wprost odruchowo, nazywani ludem. Ewentualnie, gdy potrzeba większego formalizmu, mówi się o nich jako o grupie etnicznej. Należy jednak mieć świadomość, że niemal żadna ze...
Surowy klimat Skandynawii przez setki lat dyktował warunki życia wikingów. To właśnie on miał kluczowy wpływ na wygląd ich domów, jadłospis oraz stroje, które nosili. Jego charakter znalazł również odbicie w kalendarzu ludzi Północy z wczesnego...
Za sprawą Bolesława Chrobrego państwo dynastii Piastów, przynajmniej od czasów zjazdu gnieźnieńskiego nazywane Polską, objęło aż ćwierć miliona kilometrów kwadratowych. Do tak wielkiej powierzchni nie uda się powrócić przez kolejne cztery stulecia...
W czasach średniowiecznych oraz nowożytnych wierzono, że porządek i spokój da się zagwarantować tylko dzięki bezwzględnej surowości kar. Tak rozumowano w każdym razie w miastach, w odniesieniu do plebejuszy, nie zaś przedstawicieli szlachty...
Sprowadzając Krzyżaków książę Konrad Mazowiecki nie mógł przewidzieć, jak fatalną podejmuje decyzję. Piast potrzebował pomocy w walce z najeżdżającymi jego ziemie Prusami i Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie...
Proste, ciasne i ciemne. Takie były typowe domostwa Słowian żyjących przeszło 1000 lat temu na ziemiach polskich i nie tylko. Typowa chata z najwcześniejszego średniowiecza miała zaledwie kilkanaście metrów kwadratowych. Była zagłębiona w ziemi i...
Podpisany 19 października 1466 roku drugi pokój toruński zakończył prowadzoną od 1454 roku wojnę Kazimierza Jagiellończyka z Krzyżakami. Dzięki zwycięstwu nad zakonem do Korony wróciły ziemia michałowska i chełmińska oraz Pomorze Gdańskie. W efekcie...
W rynsztunku piastowskich wojowników z wczesnego średniowiecza najważniejszą rolę odgrywała włócznia. W boju używano jednak także mieczy, toporów, a nawet maczug. Oto jakie narzędzia bojowe stanowiły standard za czasów Bolesława Chrobrego – na...
Okres między końcem VIII wieku a drugą połową XI stulecia przeszedł do historii Europy, jako epoka wikingów. W tym czasie ludzie Północy wyruszali na trwające miesiące, a nieraz i lata kampanie łupieskie oraz wyprawy handlowe. W domu zostawały...
Niezwykły zwierzyniec wczesnych Słowian. Hodowali zwierzęta, których dzisiaj nawet byśmy nie poznali
Jak dotąd archeolodzy nigdzie nie natrafili na ślady obór albo stajni budowanych na wsiach przez pierwszych Słowian. Kości zwierzęce, odkopywane na miejscu niegdysiejszych pieców i palenisk nie pozostawiają jednak wątpliwości co do tego, że...
Sukcesy zbrojne pierwszych Piastów, zarówno Mieszka, jak i Bolesława Chrobrego, nie byłyby możliwe bez drużyny: grupy wojowników towarzyszących władcy, stanowiących jego eskortę i podstawową siłę uderzeniową. Takich żołnierzy utrzymywał sam wódz, a...
Pod koniec VI wieku na ziemie dawnej starożytnej rzymskiej prowincji Panonii oraz Niziny Węgierskiej wdarli się stepowi jeźdźcy zwani Awarami. Przez kolejne 200 lat koczowniczy lud siał postrach w Południowej i Środkowej Europie. Kres stworzonemu...
Epoka wikingów trwała przez blisko 300 lat. Począwszy od końca VIII wieku aż do lat 60. XI stulecia ludzie Północy byli prawdziwym postrachem Europy. Dlaczego jednak większe i mniejsze grupy skandynawskich wojowników zaczęły masowo i cyklicznie...
W większości przypadków nie da się jednoznacznie stwierdzić w jakim celu Słowianie wznosili swoje grody. Warownie nie były z reguły stale zamieszkiwane, wbrew częstym wyobrażeniom nie stanowiły też na ogół zalążków miast. Po co więc je wznoszono...
Za długich rządów Kazimierza Wielkiego doszło do gruntownej rozbudowy rezydencji monarszej na Wawelu. Murowany zamek górny, istniejący już wcześniej, od schyłku XIII stulecia, zapełnił się nowymi gmachami, które stopniowo otoczyły cały dziedziniec...
Badacze średniowiecza poświęcili wiele uwagi, by ocenić czy przodkowie historycznego księcia Mieszka I byli postaciami prawdziwymi czy legendarnymi. Dyskusja dotyczy przede wszystkim trzech wodzów wzmiankowanych w kronice Galla Anonima: Siemowita...
Dopiero w połowie VI wieku n.e. po raz pierwszy zapisano nazwę Słowian. Wśród naukowców nie ma zgody co do tego, jakie były wcześniejsze losu ludu, który dzisiaj znamy pod tym określeniem. Wiadomo jednak, że Słowian albo ich przodków z czasów...
Pierwsze domy bankowe pojawiły się w Europie u schyłku średniowiecza. W XV wieku prym wiedli, pochodzący z Florencji Medyceusze. Ich metody finansowe i księgowość cechowały się jednak niechlujnością, a na porządku dziennym były kradzieże i złe...
Druga połowa XIX wieku przyniosła w Skandynawii szereg odkryć archeologicznych, które pozwalały na nowy sposób spoglądać na epokę wikingów. Żadne z nich nie mogło się jednak równać z tym, co skrywał kurhan w Osebergu. Oto jakie skarby znaleziono w...
Wbrew często powtarzanej opinii słowiańskość to nie kategoria biologiczna, ale kulturowa. O byciu Słowianinem w średniowieczu przesądzał w pierwszej kolejności język. Poza tym zaś sposób życia. Konkretne przedmioty i rozwiązania odnajdywane przez...
Po słowiańskich wioskach sprzed przeszło 1000 lat zachowały się bardzo skromne ślady. Archeolodzy natrafiają na zarysy dawnych chat wraz z piecami, świadczącymi o tym, że dane wnętrze służyło za mieszkanie. Nie to jednak są najliczniejsze relikty...
Pojawienie się Węgrów odmieniło losy średniowiecznej Europy. Skutki odczuwamy nawet 1100 lat później
Średniowieczni kronikarze z grozą opisywali ich najazdy. Nowych przybyszy porównywali do Hunów, którzy u schyłku starożytności zaatakowali Cesarstwo Rzymskie. W trakcie trwającej pół wieku ekspansji Węgrzy całkowicie odmienili mapę Europy Środkowej...
Wcześni Słowianie mieli swój własny, osobliwy rodzaj pieniędzy. Nie cenili złota i srebra w takim stopniu, co inne ludy, sięgali więc po „walutę” praktyczną, oddolną i zgodną z formą ich samowystarczalnej kultury. Pewne jej formy były w użytku nawet...
Czartoryscy wywarli ogromny wpływ na historię Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Chociaż potężny ród wywodził z litewskiej dynastii panującej, to długo pozostawał w cieniu Radziwiłłów czy Potockich. Zmieniło się to jednak w drugiej połowie XVII wieku...
Dopiero w połowie X wieku autorzy z ościennych krajów odnotowali istnienie nowego władztwa pomiędzy Odrą a Wisłą. O Mieszku I opowiadano w Niemczech i w Andaluzji, jego imię trafiło też do lokalnego rocznika. Co jednak oczywiste, państwo Piastów nie...
Klimat w Europie Środkowej w VII albo VIII stuleciu był bardziej surowy niż obecnie. Zimą temperatura spadała regularnie do minus 20 stopni Celsjusza, a i długie 30-stopniowe mrozy nie były zapewne na Słowiańszczyźnie ewenementem. Jak Słowianie...
Rok 1241 zapisał się w polskiej historii klęską wojsk Henryka II Pobożnego w bitwie z Mongołami pod Legnicą. Wcześniej stepowi jeźdźcy złupili między innymi Sandomierz i Kraków. To co spotkało Polskę było jednak zaledwie preludium do katastrofy...
O pierwszych Słowianach pisze się często, że byli ludem osiadłym, i przeciwstawia się ich na przykład Węgrom, którzy we wczesnym okresie swej historii prowadzili koczowniczy tryb życia, przenosili się z miejsca na miejsce ze swoimi stadami owiec...
