Bolesław Chrobry (967-1025) – książę i król z dynastii Piastów, pierwszy koronowany władca Polski. Był synem Mieszka I i jego pierwszej chrześcijańskiej żony Dobrawy. Imię otrzymał po czeskim dziadku, znanym z brutalności i sadyzmu.
Prawdopodobnie ojciec widział Bolesława Chrobrego w roli władcy Małopolski, a zwierzchność nad resztą kraju chciał pozostawić młodszym potomkom i ich matce, Odzie. Po śmierci Mieszka I w roku 992 doszło jednak do wojny domowej. W 995 roku Bolesław przepędził macochę oraz braci przyrodnich i przejął pełnię władzy w kraju.
Reklama
Początkowo Bolesław Chrobry blisko współpracował z Niemcami i uchodził za sojusznika oraz przyjaciela młodego cesarza Ottona III. Podczas zaskakującej wizyty imperatora w Polsce w roku 1000 symbolicznie zapowiedziano przyszłą koronację Piasta. Relacje z Rzeszą załamały się jednak po przedwczesnej śmierci Ottona.
Przez większość lat swojego panowania Bolesław Chrobry prowadził wojny z Niemcami. Przerywany i wznawiany konflikt zamknięto dopiero w roku 1018, na mocy pokoju w Budziszynie. Książę podjął też próbę podporządkowania Czech (na krótko opanował Pragę w 1003 roku), a w 1018 roku zorganizował sławną wyprawę na Ruś, zakończoną zajęciem i złupieniem Kijowa.
Za panowania Bolesława Chrobrego Polska uzyskała największy zasięg terytorialny w całej epoce średniowiecznej. W 1000 roku w Gnieźnie utworzono też arcybiskupstwo, a w roku 1025 – zapewne na Wielkanoc, kilka tygodni przed swoją śmiercią – piastowski władca samowolnie koronował się na króla.
Bolesław Chrobry żenił się czterokrotnie. Najdłużej u jego boku trwała Emnilda, według kroniki Galla Anonima mająca istotny wpływ na męża i wysoką pozycję na dworze.
Reklama
Władca pozostawił po sobie kraj skłócony z niemal wszystkimi sąsiadami, ale też narażony na nowy konflikt wewnętrzny, zwłaszcza że tron i korona – za wolą ojca – przeszły nie w ręce pierworodnego syna Bezpryma, ale drugiego według starszeństwa Mieszka II Lamberta.
Ciekawostki o Bolesławie Chrobrym
- Do przełomowego zjazdu gnieźnieńskiego nigdy by nie doszło, gdyby nie śmierć Wojciecha Sławnikowica. Męczeństwo czeskiego misjonarza okazało się dla Bolesława Chrobrego bardzo korzystne. Możliwe nawet, że książę sam, rozmyślnie, sprowokował tę zbrodnię, by zdobyć cenne relikwie i famę krzewiciela wiary.
- W 1002 roku, podczas pobytu w Niemczech, na Bolesława Chrobrego przeprowadzono zamach. Niewiele brakowało, a Piast zginąłby jeszcze zanim odniósł którykolwiek ze swoich wiekopomnych triumfów.
- W 1018 roku, po zajęciu Kijowa, Bolesław Chrobry wysłał listy z pogróżkami i przechwałkami do imperatorów wschodu oraz zachodu. Być może ten pyszałkowaty gest zdradzał jego dalekosiężne, nigdy niezrealizowane ambicje budowy trzeciego, słowiańskiego imperium.
- Za życia i bezpośrednio po śmierci Bolesław nie był nazywany Chrobrym, ale Wielkim i Wspaniałym. Używany obecnie przydomek ukuto dopiero po kilkuset latach. Nawet on był zresztą pierwotnie zapisywany w inny sposób.
- Różne źródła wskazują na to, że Bolesław Chrobry prowadził akcję propagandową mającą na celu zdezawuowanie osiągnięć ojca. Pierwszy król Polski chciał, by to jego – nie zaś Mieszka I – uznawano za człowieka, który zaprowadził nad Wisłą chrześcijaństwo.
Reklama
Książki o Bolesławie Chrobrym
Najlepszą biografię Bolesława Chrobrego opublikował Jerzy Strzelczyk (ostatnie wydanie: DiG 2014). O życiu prywatnym króla, jego małżeństwach i kontrowersyjnej spuściźnie szeroko pisze Kamil Janicki w książkach Żelazne damy. Kobiety, które zbudowały Polskę (Znak 2015) oraz Damy ze skazą. Kobiety, które dały Polsce koronę (Znak 2016).
