W epoce nowożytnej powszechnie oczekiwano, że „wojna sama się wyżywi”. Armie grabiły wrogie terytoria, aby zaopatrzyć żołnierzy, ale też zapewnić im łupy. To fakt dobrze znany. Warto jednak przypomnieć, że nad Wisłą identycznie postępowało… nasze...
W chwili swojej śmierci Karol II miał zaledwie 39 lat. Zgon ostatniego habsburskiego władcy Hiszpanii poprzedziła wielotygodniowa agonia. Zresztą całe jego życie było pasmem udręk i cierpień spowodowanych licznymi chorobami genetycznymi, do których...
Młody chorąży koronny Jan Sobieski był szeroko znany z przywiązania do decorum i do godności własnej oraz swego rodu. Późnym wieczorem 12 lub 13 maja 1665 roku nie wyglądał jednak zbyt wyjściowo czy nawet poważnie. Może był całkiem goły, może...
Sławny poeta z Czarnolasu Jan Kochanowski nie spieszył się do obowiązków, zakładania rodziny i prowadzenia folwarków. Swoje młode lata starał się przeciągnąć niemal w nieskończoność. I zjeździł przy okazji spory kawał świata.
24 lipca 1655 roku pod Ujściem wielkopolska szlachta oraz piechota łanowa stanęły naprzeciwko szwedzkich wojsk feldmarszałka Arvida Wittenberga. Mimo że żadna ze stron nie posiadała wyraźnej przewagi liczebnej, już nazajutrz pospolite ruszenie...
Bunt, do którego doszło na pokładzie brytyjskiego okrętu HMS „Bounty” przeszedł do historii. Od samej rebelii nawet ciekawsze wydają się jednak późniejsze wydarzenia. 14 członków zrewoltowanej załogi schwytano, ale okręt, który transportował ich na...
W 1660 roku, gdy końca dobiegł niesławny potop szwedzki, Rzeczpospolita leżała w gruzach. Państw straciło miliony poddanych, dziesiątki miast zamieniły się w zgliszcza. Na dworze królewskim wierzono jednak, że z kryzysu da się wyciągnąć korzyści. To...
8 sierpnia 1655 roku przyniósł ponury przełom w historii Wilna. Właśnie tego dnia miasto zostało zdobyte przez rosyjskie wojska wspierane przez Kozaków hetmana Zołtarenki. Stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego stała się sceną orgii mordów i...
Pierwsze lata życia przyszłej królowej Polski były najprawdziwszym koszmarem. Wygnana z Mediolanu, po tym, jak zamordowano jej ojca, była zmuszano tułać się po Włoszech. Straciła całe rodzeństwo – miała tylko matkę, zawsze ambitną i niestrudzoną...
Pokolenia historyków twierdziły, że Jan Kazimierz Waza (na tronie od 1648 do 1668 roku) dał się omotać bardziej energicznej i utalentowanej żonie. Podobno Ludwika Maria Gonzaga zupełnie go stłamsiła, zawłaszczyła jego pozycję. Od dawna pisze się...
Michał Korybut Wiśniowiecki zasiadał na polskim tronie nieco ponad trzy lata. Kiedy 10 listopada 1673 roku wyzionął ducha był zaledwie 33-latkiem. Śmierć w tak młodym wieku sprawiła, że od razu pojawiły się plotki na temat otrucia. O tym, co mogło...
Umiejętność czytania i pisania nigdy nie była na polskiej wsi powszechna. W wiekach XVI i XVII nie była też jednak niespotykana. W typowej wsi żyło kilka osób potrafiących wertować księgi i pisma. Dla szlachciców był to jednak fakt niewygodny, a...
Tito Livio Burattini nie był Polakiem, ale do realizacji swojego radykalnego projektu chciał przekonać polskiego monarchę. Chodziło o to, by za pieniądze warszawskiego dworu, a pewnie też właśnie w samej Warszawie, zbudować pierwszą w dziejach...
Bunt na pokładzie brytyjskiego okrętu HMS „Bounty” przeszedł do legendy. Kapitan jednostki William Bligh wykazywał się narastającym sadyzmem, nie tylko wobec rdzennej ludności odwiedzanych wysp, ale też własnych załogantów. Pomocnik nawigatora...
Czy Urszulka naprawdę istniała? Pytanie może się wydawać absurdalne, gdyż córka Jana Kochanowskiego jest przecież najsłynniejszym dzieckiem polskiego renesansu. Gdy jednak bliżej przyjrzymy się faktom, sytuacja nie jest już tak jednoznaczna, gdyż...
Ślub ze schorowanym i gburowatym polskim królem, Władysławem IV Wazą, przyniósł Ludwice Marii Gonzadze pasmo rozczarowań. Już podczas powitania monarcha – sam cierpiący na otyłość i oceniany jako wyjątkowo brzydki – głośno skrytykował wygląd...
Los nieślubnych dzieci oraz ich matek w nowożytnej Polsce zdecydowanie nie był godzien pozazdroszczenia. W większości przypadków czekał ich społeczny ostracyzm. Zdesperowane kobiety często porzucały niemowlęta na ulicach lub mordowały je „dla wstydu...
To miał być spisek doskonały. Agent Habsburgów, Jan Wawrzyniec Pappacoda, wkradł się w łaski polskiej królowej, skłonił ją do wyjazdu do rodzinnej Italii, przejął kontrolę nad jej dworem, a wreszcie otruł władczynię i sfałszował jej testament. Nie...
Obecnie już dzieci w szkole podstawowej uczą się, że średniowiecze to liczący ponad 1000 lat okres pomiędzy starożytnością a epoką nowożytną. Ludzie żyjący w tamtym czasie nie mieli jednak pojęcia, że są „średniowieczni”. Kto i dlaczego...
Dwór królewski XVII stulecia stanowił potężną machinę, angażująca nawet nie setki, ale przeszło tysiąc osób. Formalnie osobne dworu mieli królowie, ich małżonki oraz każde z dzieci. Szczególnie wiele można powiedzieć o sytuacji panującej w otoczeniu...
Przepłynęli 6700 kilometrów w rozklekotanej łódce bez zapasów i map. Nikt nie wierzył, że przetrwają
28 kwietnia 1789 roku, pośrodku południowego Pacyfiku, załoga angielskiego okrętu HMS „Bounty” zbuntowała się przeciwko swojemu kapitanowi. Porucznik William Bligh, wraz z 18 poplecznikami, został pojmany. Kazano mu opuścić okręt na...
5 września 1580 roku załoga Wielkich Łuk skapitulowała przed wojskami Stefan Batorego. Hetman Jan Zamoyski za wszelką cenę nie chciał dopuścić do tego, aby spragnione łupów żołdactwo dokonało masakry mieszkańców twierdzy. Jego wysiłki spełzły jednak...
Ambicją każdego króla elekcyjnego było posiadać na własność ziemię wolną od zakusów szlachty, reguł urzędu monarszego i krępujących praw Rzeczpospolitej. Odrębny tytuł mógł dawać dochody, ale stanowił też argument — a nawet straszak — na polu...
W roku 1600 Warszawa miała zaledwie 12 000 mieszkańców, nie należała nawet do pierwszej piątki największych miast w Polsce. Wystarczyło pół wieku, a liczba ludności wzrosła niemal trzykrotnie. Opinie podróżników o nowej polskiej stolicy nie...
W 2001 roku telewizja BBC zapytała łącznie 30 000 Brytyjczyków o to, kogo uważają za najwybitniejszego bohatera w historii kraju. Pierwsze miejsce zajął Winston Churchill, trzecie księżna Diana, a czwarte – Charles Darwin. Na kolejnych lokatach...
Fakt, że polska szlachta przez stulecia odmawiała całej reszcie społeczeństwa prawa do narodowości, zmuszała poddanych do niewolniczej pracy i rozmyślnie ich rozpijała jest coraz powszechniej rozumiany. Wciąż nie uświadamiamy sobie jednak prawdziwej...
Po śmierci Zygmunta Starego żaden polski monarcha nie chciał już mieszkać na Wawelu. Zamek Królewski wewnątrz murów Warszawy, choć przygotowywany na stołeczną siedzibę, też wydawał się miejscem raczej do prowadzenia polityki niż do życia. Prawdziwie...
Wraz ze śmiercią Zygmunta Augusta, ostatniego króla z dynastii Jagiellonów, Polska pogrążyła się w chaosie. Koterie senatorskie skakały sobie do gardeł. Konkurenci polityczni zgadzali się właściwie tylko w jednej sprawie. Każdy, kto miał wpływ na...
W grudniu 1519 roku wybuchła ostania wojna polsko-krzyżacka. W jej trakcie wojska zakonu między innymi bezskutecznie oblegały Olsztyn. Niebagatelną rolę w obronie miasta odegrał Mikołaj Kopernik.
Jan Kazimierz Waza (ur. 1609) był przed objęciem tronu awanturnikiem, kondotierem, a przez krótki czas nawet kardynałem. Na niemal dwa lata tkwił też we francuskiej niewoli jako osobisty więzień potężnego kardynała Richelieu.
