Za panowania Kazimierza IV dynastia Jagiellonów znalazła się u szczytu swojej potęgi. Posiadający liczne potomstwo monarcha starał się więc zapewnić synom władzę w sąsiednich królestwach. W 1490 roku pojawiła się okazja, aby przejąć tron Węgier...
Dla polskich uczonych i kronikarzy z późnego średniowiecza losy państwa pierwszych Piastów przedstawiały się jednoznacznie. Twierdzono, że silny i zjednoczony kraj rozpadł się na części, ponieważ król Bolesław Śmiały podniósł rękę na biskupa...
Tytuł władców dawnych Chin wyraża się w językach zachodu słowem „cesarz”. Takie określenie nie oddaje jednak faktycznego statusu, jaki przypisywano najwyższym monarchom Państwa Środka. Władcy Chin nie byli uważani za zwierzchników jednego tylko...
Jeszcze do niedawna archeolodzy nie dysponowali żadną prawdziwie precyzyjną metodą datowania przedmiotów pochodzących z epoki starożytnej lub średniowiecza. Dla określenia wieku reliktów kierowano się przede wszystkim wyglądem znajdowanej w pobliżu...
1000 lat temu Wawel wyglądał zupełnie inaczej. Człowiek średniowiecza nawet by go dzisiaj nie poznał
Wzgórze, na którym wznosi się najsłynniejszy polski zamek nie wyglądało w średniowieczu tak, jak obecnie. I nie chodzi nawet o jego zabudowę, zmieniającą się wraz z upływem stuleci, ale o sam teren. Pierwotnie Wawel nie stanowił nawet wzgórza, ale...
Kiedy w 1387 roku 19-letni Zygmunt Luksemburski zasiadł na węgierskim tronie nikt nie przypuszczał, że osiągnie tak wiele. Młodszy syn Karola IV okazał się jednak człowiekiem niezwykle utalentowanym i przebiegłym. O tym, jak został cesarzem rzymskim...
Nawet u samego schyłku średniowiecza przytłaczająca większość populacji Europy wciąż nie posługiwała się pismem. Nawet w miastach typowy przedstawiciel plebsu ani nie potrafił składać liter, ani nawet ich odczytywać. Do takiego stanu rzeczy...
Pierwsi wikingowie wyruszali na swoje wyprawy łupieżcze i handlowe z terenów dzisiejszej Danii, Szwecji i Norwegii. Z czasem ludzie Północy zasiedlili znaczne obszary Europy, a mimo to nadal potrafili się bez problemu porozumieć. Jakiego zatem...
W codziennym życiu wczesnych Słowian kluczowe znaczenie odgrywały lokalne wspólnoty. Odczuwano wieź z innymi mieszkańcami tej samej wioski, albo z członkami opola czy też żupy, a więc społecznością z kilku osad położonych blisko siebie i wspólnie...
Początki Ligi Hanzeatyckiej sięgały 1241 roku, gdy doszło do zawarcia porozumienia między Lubeką i Soest. Chociaż Hanza rozpoczęła działalność jako stowarzyszenia kupieckie szybko stała się sojuszem miast. U szczytu swej potęgi w XIV i XV wieku...
Wcześni Słowianie nie mieli jednego, ściśle ustalonego kalendarza, który znajdowałby zastosowanie na ogromnych obszarach, jakie zasiedlali. Naukowcy znają łącznie setki słowiańskich nazw miesięcy, sięgających epoki średniowiecza lub wczesnych czasów...
Struktury pokrewieństwa przechodziły w starożytnych Chinach ewolucyjne przemiany. Od początków epoki Zhou (XI w. p.n.e.), do pierwszych wieków cesarstwa (od 221 roku p.n.e.), funkcjonował swoisty dualizm: rządząca arystokracja była zorganizowana w...
We wczesnym średniowieczu na Słowiańszczyźnie nie znano jeszcze żadnych złóż srebra. Drogie kruszce docierały na ziemie Słowian tylko z zewnątrz. Przed XI stuleciem monet używano rzadko i głównie w dużych transakcjach. Poddawano je też osobliwej...
Zarówno zachowane relacje z wczesnego średniowiecza, jak i wykopaliska archeologiczne dowodzą, że wikingowie kochali biżuterię. Ozdoby wykonane ze szlachetnych metali były noszone zarówno przez kobiety jak i mężczyźn. Poza walorami estetycznymi...
Temat liczebności średniowiecznych wojsk budzi w nauce ogromne kontrowersje. Informacje źródłowe są nieliczne, a ich interpretacja – dyskusyjna. Mariusz Samp, na kartach nowej książki poświęconej kampaniom Bolesława Chrobrego, opowiada się za...
Kultura Słowian z wczesnego średniowiecza była w bardzo dużym stopniu samowystarczalna. Osadnicy potrafili radzić sobie w codziennym życiu bez wsparcia z zewnątrz i bez dalekosiężnych kontaktów ze światem. Nie robili tego jednak wyłącznie w ramach...
Starożytne Chiny pod niemal każdym względem, który da się wyrazić w liczbach, dorównywały Cesarstwu Rzymskiemu lub je prześcigały. W przeciwieństwie do starożytnego Rzymu „Państwo Środka” jednak nie upadło. Wiodło prym wśród organizmów politycznych...
W 1305 roku, w następstwie przedwczesnej śmierci dwóch królów z dynastii Przemyślidów, po krakowski tron sięgnął, marzący o nim od lat, Władysław Łokietek. Pierwsza wizyta na Wawelu nie mogła jednak raczej napawać dynasty dumą i satysfakcją. Czy...
W nauce nie istnieje jeden spójny obraz pogańskich wierzeń dawnej Słowiańszczyzny. Co innego w powszechnej wyobraźni. Dla szerokiej publiki jest czymś oczywistym, że Słowianie czcili liczny panteon bóstw, odpowiadających za różne sfery życia, że...
We wczesnym średniowieczu wojny prowadzono nie tylko w celu zdobycia nowych terytoriów, ale także, a nawet przede wszystkim z myślą o zagarnięciu cennych łupów. Fakt, że Piastowie wyprawiali się na sąsiadów, by przejąć ich srebro oraz skarby jest...
Kazimierz Jagiellończyk nie zapisał się w polskiej tradycji równie wyraźnie, co jego ojciec, Władysław Jagiełło – i to mimo, że rządził niemal pół wieku, pognębił Krzyżaków, odbił Pomorze Gdańskie i położył podwaliny pod ustrój Rzeczpospolitej...
Pod koniec IV wieku n.e., borykające się z coraz większymi problemami, cesarstwo Rzymskie zostało ostatecznie podzielone na dwie części ze stolicami w Konstantynopolu i Rawennie. Nawet mimo tej decyzji cesarstwo zachodniorzymskie pozostało ogromnym...
Słowianie z wczesnego średniowiecza są zwykle, bez głębszego zastanowienia i wprost odruchowo, nazywani ludem. Ewentualnie, gdy potrzeba większego formalizmu, mówi się o nich jako o grupie etnicznej. Należy jednak mieć świadomość, że niemal żadna ze...
Surowy klimat Skandynawii przez setki lat dyktował warunki życia wikingów. To właśnie on miał kluczowy wpływ na wygląd ich domów, jadłospis oraz stroje, które nosili. Jego charakter znalazł również odbicie w kalendarzu ludzi Północy z wczesnego...
Za sprawą Bolesława Chrobrego państwo dynastii Piastów, przynajmniej od czasów zjazdu gnieźnieńskiego nazywane Polską, objęło aż ćwierć miliona kilometrów kwadratowych. Do tak wielkiej powierzchni nie uda się powrócić przez kolejne cztery stulecia...
W czasach średniowiecznych oraz nowożytnych wierzono, że porządek i spokój da się zagwarantować tylko dzięki bezwzględnej surowości kar. Tak rozumowano w każdym razie w miastach, w odniesieniu do plebejuszy, nie zaś przedstawicieli szlachty...
Sprowadzając Krzyżaków książę Konrad Mazowiecki nie mógł przewidzieć, jak fatalną podejmuje decyzję. Piast potrzebował pomocy w walce z najeżdżającymi jego ziemie Prusami i Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie...
Proste, ciasne i ciemne. Takie były typowe domostwa Słowian żyjących przeszło 1000 lat temu na ziemiach polskich i nie tylko. Typowa chata z najwcześniejszego średniowiecza miała zaledwie kilkanaście metrów kwadratowych. Była zagłębiona w ziemi i...
Podpisany 19 października 1466 roku drugi pokój toruński zakończył prowadzoną od 1454 roku wojnę Kazimierza Jagiellończyka z Krzyżakami. Dzięki zwycięstwu nad zakonem do Korony wróciły ziemia michałowska i chełmińska oraz Pomorze Gdańskie. W efekcie...
W rynsztunku piastowskich wojowników z wczesnego średniowiecza najważniejszą rolę odgrywała włócznia. W boju używano jednak także mieczy, toporów, a nawet maczug. Oto jakie narzędzia bojowe stanowiły standard za czasów Bolesława Chrobrego – na...
