Panuje przekonanie, że Kraków to wyjątek na mapie Polski. Mówi się, że miasto – w przeciwieństwie do Warszawy, Wrocławia czy Gdańska – zachowało swoją oryginalną, historyczną zabudowę. I że w śródmieściu stoją prawdziwe zabytki. Prawda...
„Kobiety te czyniły na mnie prawie że stale wrażenie dzieci, a często istot nienormalnych” – pisała Maria Grzywo-Dąbrowska. W 1915 roku w szpitalu pod Łodzią pod jej opieką znalazło się 650 przymusowo odizolowanych prostytutek. Nie tylko opisała ich...
Jan Matejko robił zupełnie oczywiste, niewytłumaczalne i do dzisiaj niezręczne błędy. Byki, które nie przeszłyby nawet na lekcji historii w podstawówce. Dwa są szczególnie wstydliwe.
Zamach w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku słusznie uchodzi za jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach. I też słusznie wciąż rodzi pytania i wątpliwości. Oto 5 zaskakujących faktów temat napaści Gawriła Principa na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda...
Wbrew wyobrażeniom włodarzy Petersburga, imperialna Rosja nigdy nie była krajem jednolitym narodowościowo. Dopiero jednak rozbiory Polski przyniosły prawdziwe trzęsienie ziemi. I zmieniły demografię Rosji w sposób, z którym carowie nie potrafili...
Miłość do cukru okazała się zgubna dla Islandczyków. Gdy próchnica zaczęła siać spustoszenie w ich jamach ustnych, potomkowie wikingów chwytali się najbardziej absurdalnych i odrażających sposobów, aby uśmierzyć ból zębów.
Plemiona Amazonii, Apacze w Ameryce Północnej, Japończycy, mieszkańcy Nowej Zelandii, a nawet… polska szlachta z XVII wieku. Co ich wszystkich łączy? Przekonanie, że kobieca wagina to nie tyle narząd, co raczej – dzika bestia, uzbrojona w ukryte...
Maria Grzywo-Dąbrowska to zupełnie zapomniana, przedwojenna specjalistka od ciemnych stron ludzkiej natury. Pisała prace poświęcone między innymi trucicielkom i samobójstwom połączonym z morderstwami. Przeprowadziła też badanie bez precedensu w...
Historycy od dwóch stuleci prześcigają się w wyjaśnieniach ostatecznej porażki Napoleona. Jedni twierdzą, że cesarz był chory, inni że zaspał, albo po prostu był zmęczony. Na tym tle zdecydowanie wyróżnia się pogląd znanego brytyjskiego badacza...
Działania zbrojne podczas pierwszej wojny światowej objęły niemal 90% tych terenów, które następnie weszły w skład odrodzonej Polski. Na blisko jednej czwartej powierzchni kraju toczono długotrwałe walki pozycyjne, znacznie potęgujące skalę...
W 1940 roku specjalna komisja zdecydowała, by nowy obóz koncentracyjny na ziemiach okupowanej Polski ulokować w Oświęcimiu. „Miejsce miało dobrą infrastrukturę” – orzeczono. Nic dziwnego. Od całych dekad stał tu już obóz o zupełnie...
Pierwsza wojna światowa przyniosła zniszczenia na 90% terytoriów, które weszły następnie w skład II Rzeczypospolitej. Szczególną ofiarę poniosła polska wieś. Liczby szokują nawet stulecie później. Kryje się za nimi ogromna fala głodu, nędzy i...
Pamięć historyczna nie jest ani tak trwała, ani tak niezmienna, jak nam się wydaje. Wydarzenia dzisiaj uważane za kluczowe w polskich dziejach do niedawna były zupełnie bagatelizowane. Chociażby bitwa pod Grunwaldem stoczona 15 lipca 1410 roku...
Formalnie w międzywojennej Polsce nie było lustracji. Były jednak pojedyncze procesy o znajomym zabarwieniu. Warto przypomnieć sprawę wyjątkowo bezczelnego lekarza z carskiego więzienia. Gdy po latach przypomniano mu haniebną przeszłość, postanowił…...
Do 1911 roku Mona Lisa
była malowidłem cenionym, ale nie sławnym. Rzadko ją reprodukowano i nie poświęcano
jej większej uwagi. Zmieniło się to dopiero, gdy… kompletnie niestrzeżony obraz
niespodziewanie zniknął z Luwru.
Szczypiorno koło Kalisza zasłynęło jako miejsce, w którym od 1917 roku przetrzymywano legionistów nie chcących złożyć przysięgi na wierność niemieckiemu cesarzowi. Ten upiorny obóz utworzono jednak sporo wcześniej. Trafiały do niego najodważniejsze...
Wygląd Emilii Plater nie miał nic wspólnego z jej najbardziej znanym, heroicznym portretem. Dokonania wojenne tej kobiety też budzą poważne wątpliwości. Co naprawdę osiągnęła? I czy zasłużyła na miejsce w polskim panteonie narodowym?
Nawet od członka bocznej linii rodu oczekiwano, że zostanie erudytą, poliglotą
i biegłym adeptem rozlicznych nauk. Poza tym zaś – głęboko konserwatywnym
katolikiem. Ale czy starania zastępu tutorów przynosiły zamierzone skutki?
Wbrew powszechnemu mniemaniu dzisiejszy Paryż wcale nie ma szczególnie wczesnej metryki. Jeszcze w połowie XIX wieku nad Sekwaną leżało zupełnie inne miasto, które z obecną stolicą Francji łączy głównie nazwa. Zdaniem przyjezdnych wyglądało jak...
Dżuma. Ospa. Cholera. I… zwykła grypa. W historii nie brakowało chorób, które rozprzestrzeniały się z zabójczą skutecznością i dziesiątkowały populację globu. Które epidemie pochłonęły największą liczbę ofiar?
Średnia długość życia wynosząca 27 lat. 81% analfabetów. I zarobki nawet o 85% niższe, niż w innych krajach. Galicję nieprzypadkowo nazywano „Golicją i Głodomerią”. To było jedno z najgorszych miejsc do życia w Europie.
Z X pawilonu warszawskiej Cytadeli nie dało się uciec. Kiedy w kwietniu 1900 roku zamknięto tam Józefa Piłsudskiego, wydawało się, że już po nim. Tym bardziej, że carskie władze, bojąc się odbicia więźnia, otoczyły go specjalnym nadzorem. A jednak...
Nieustanne wymioty, chroniczna biegunka i bolesne skurcze doprowadzające do śmierci nawet połowy zarażonych. W XIX wieku cholera była prawdziwym postrachem Europy. Szczególnie mordercze żniwo zebrała w Polsce.
Była najbardziej znienawidzoną władczynią w historii swojego kraju. Gardzono nią, bo urodziła się w rodzinie młynarza. Oskarżano ją o zabicie pierwszego męża, liczne kłamstwa i nepotyzm. Ale nawet gdyby to wszystko było prawdą – nie zasłużyła na...
W lepiej sytuowanych mieszczańskich rodzinach panował zwyczaj, by młodym panienkom wcześnie zapewniać odrębny pokoik. Jakie stały w nim meble? Jak go przystrajano? I co wstydliwie ukrywano za parawanem w kącie pomieszczenia?
Trupów było tak wiele, że nie miał kto ich grzebać. Łącznie zmarło pół miliona ludzi – 1/10 całej populacji Galicji. Dlaczego do dzisiaj milczymy o katastrofie z epoki zaborów? Dlaczego nigdy nie rozliczono winnych zagłodzenia polskich wsi?
Jeszcze do niedawna wierzono, że to idealny sposób na każde
schorzenie, dolegliwość, nawet na zły humor. Krwawa terapia uchodziła za istne
panaceum. Wierzono w nią przez tysiąclecia. I przez tysiąclecia przynosiła
śmierć milionom nieszczęśników.
Oczekiwano, że panna z dobrego domu będzie skromna, delikatna, uległa i
niewinna. Całą jej młodość organizowano tak, by sprawdziła się w roli matki. I
by nigdy nie sprzeciwiła się swojemu mężowi.
Łamały niemieckie szyfry w Bletchley Park. Przetwarzały dane astronomiczne na Harvardzie i pomagały w analizach numerycznych rozszczepienia jądra atomu w projekcie Manhattan. Te kobiety były prawdziwymi żywymi komputerami. Dzisiaj prawie nikt o nich...
Tylko jedna na pięćdziesiąt osób ma naturalnie rude włosy. Do niedawna nikt nie był w stanie naukowo wyjaśnić, skąd bierze się ten nietypowy kolor. Próby rozwikłania zagadki doprowadziły do śmierci tysięcy nieszczęśników.
