Władysław Łokietek (ur. 1260, zm. 2 marca 1333) – książę z dynastii Piastów, król Polski w latach 1320–1333, symbolicznie uznawany za zjednoczyciela państwa po okresie rozbicia dzielnicowego.
Pochodził z kujawskiej linii rodu. W 1275 roku wspólnie z bratem Kazimierzem objął rządy w niewielkim księstwie brzeskim. Od 1288 roku konkurował o tron krakowski i Małopolskę najpierw z Henrykiem Probusem, a następnie królem Czech Wacławem II. W 1296 roku, na mocy wcześniejszego układu o dziedziczeniu, zajął część Wielkopolski, dotąd rządzonej przez Przemysła II.
Reklama
W 1299 roku pod przymusem złożył hołd lenny Wacławowi II, ale nie dochował mu wierności i w 1300 roku został siłą usunięty z kraju. Wbrew legendom, kolejne lata spędził nie w ojcowskiej grocie, ale na emigracji.
W 1304 roku powrócił z Węgier i ponownie podjął walkę o władzę. Do 1306 roku utwierdził się w Małopolsce, na Kujawach i Pomorzu, choć te ostatnie wkrótce utracił na skutek krzyżackiego oszustwa. W latach 1313-1314 państwo Łokietka powiększyło się jeszcze o Wielkopolskę. 20 stycznia 1320 roku władca koronował się na króla Polski, zaogniając spór z Pragą.
Od 1329 roku Władysław Łokietek prowadził ciężkie wojny z Krzyżkami i Czechami, na skutek których utracił Kujawy. Zmarł prawdopodobnie na skutek wylewu.
Ciekawostki o Władysławie Łokietku
- Przydomek króla Władysława odnosi się do jego wzrostu i był używany już za życia władcy. Mimo że miał charakter wyraźnie prześmiewczy (insynuował, że król jest bardzo niski), trafiał nawet do źródeł powstających w otoczeniu dworu i krakowskiej katedry.
- Kronikarz Jan Długosz zarzucał Władysławowi Łokietkowi, że ten „naśladując rycerstwo gwałcił dziewice”. Opinia ta niewątpliwie była fałszywa.
- Władysław Łokietek otrzymał zgodę na koronację od papieża Jana XXII, znanego z tego, że zapoczątkował polowania na czarownice. Przyszły król musiał zapłacić bardzo wysoką cenę za pozwolenie, które i tak nie chroniło go przed czeskimi pretensjami.
Reklama
- Śląsk nie wszedł w granice państwa Władysława Łokietka. W pewnym uproszczeniu przyjmuje się więc, że właśnie za panowania tego władcy na długie stulecia prowincja odpadła od Polski.
Książki o Władysławie Łokietku
Klasyczną biografię króla napisał Edmund Długopolski (Władysław Łokietek na tle swoich czasów, najnowsze wydanie 2009). O życiu władcy, jego rodzinie i małżeństwie szeroko pisze Kamil Janicki w książce Damy polskiego imperium (Znak 2017).
