„Choć dla Ciebie zostanę zawsze jednakową Renią, przyjaciółką, dla ludzi stanę się czymś gorszym, stanę się kimś z białą opaską, z niebieską gwiazdą. Będę Jude. Nie narzekam, nie płaczę – pogodziłam się z losem” – zanotowała na...
„Dokładnie w dzień moich piętnastych urodzin, 11 maja 1944 roku, wpadłam w ręce nazistów” – opowiada przyrodnia siostra Anne Frank, Eva Schloss. Jej poruszająca relacja z aresztowania, zawarta na stronach książki After Auschwitz, właśnie ukazała się...
Miklós Nyiszli był naocznym świadkiem potwornych zbrodni, jakich w Auschwitz-Birkenau dopuszczał się Josef Mengele. Anioł Śmierci osobiście wybrał pochodzącego z Transylwanii lekarza na swojego asystenta. Aby przetrwać, Nyiszli musiał przeprowadzić...
Krystyna Skarbek nie bez powodu uważana jest za najlepszą agentkę alianckiego wywiadu w czasie II wojny światowej. Zapisała na swoim koncie wiele sukcesów, ale to co zrobiła w sierpniu 1944 roku nawet jak na jej standardy było szaleństwem.
Koszmarne warunki higieniczne, wycieńczająca praca oraz głodowe racje żywnościowe sprawiały, że już od samego początku istnienia obozu Auschwitz-Birkenau szerzyły się tam choroby zakaźne. Relacje ocalałych więźniów nie pozostawiają żadnych...
Była to jedna z pierwszych publicznych egzekucji dokonanych przez Niemców w okupowanej Polsce. 27 grudnia 1939 roku w podwarszawskim Wawrze okupanci zamordowali przeszło stu niewinnych mężczyzn. Kilku z nich zdołało jednak przeżyć własne...
„Powstanie Warszawskie rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku upadło nie wraz z zagładą tej czy innej dzielnicy” – pisze z pełną stanowczością Sebastian Pawlina. Kiedy więc rozstrzygnęły się losy stołecznego zrywu?
„My, Polacy, walczymy rycersko na otwartym polu, tak aby nas widział wróg i Bóg. A nie tak jak Niemcy, którzy bombardują domy cywilnych ludzi, którzy obracają w proch kościoły…” – pisała we wrześniu 1939 roku nastoletnia Renia Spiegel.
Obóz zagłady jako miejsce edukacji żydowskich dzieci? Trudno to uwierzyć, ale w Auschwitz-Birkenau rzeczywiście kształcono młodych więźniów. Nie był to jednak w żadnym razie wyraz humanitaryzmu.
Często podkreśla się, że w trakcie II wojny światowej nie utworzono żadnej polskiej jednostki walczącej u boku Wehrmachtu. To prawda. Trzeba jednak pamiętać, że ogromna liczba obywateli przedwojennej Polski służyła pod przymusem w niemieckich siłach...
Przez całe dziesięciolecia miejsce i czas śmierci bohaterskiego prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego były przedmiotem ożywionej dyskusji wśród historyków. Wreszcie w 2014 roku, dzięki zeznaniom tłumacza pracującego dla warszawskiego gestapo...
Polski plan obrony, przyjęty w 1939 roku, wykluczał stawienie skutecznego i długotrwałego oporu niemieckiemu natarciu. Wojnę graniczną Polacy przegrali już w ciągu pierwszych trzech. Także później popełniano istotne błędy. Poniżej trzy decyzje...
Bokserski mistrz wszechwag KL Auschwitz Tadeusz Pietrzykowski dzięki swym sukcesom w ringu mógł sobie pozwolić na znacznie więcej niż przeciętny więzień niemieckiej fabryki śmierci. Pewnego dnia stanął nawet w obronie bitego przez pomocnika kapo...
Rozpoczęta 17 września 1944 roku operacja „Market Garden” była największą akcją powietrzno-desantową II wojny światowej. Jej sukces mógł zapewnić aliantom zwycięstwo nad Niemcami już w 1944 roku. Tak się jednak nie stało. Dowodzący 1. Samodzielną...
Nie zachowała się żadna kompleksowa statystka dotycząca wieku więźniów Auschwitz-Birkenau. Nieliczne dostępne dane, a przede wszystkim komentarze samych ofiar straszliwej fabryki śmierci, potwierdzają jednak, że ludzie w określonym przedziale lat...
W czasie, gdy inni sanacyjni dygnitarze opuścili Warszawę, jej komisaryczny prezydent Stefan Starzyński trwał na posterunku. Przez kilkanaście dni, dzięki radiostacji Warszawa II, codziennie zwracał się do mieszkańców stolicy, dodając im otuchy i...
Dywizjon 303 był najskuteczniejszą jednostką biorącą udział w bitwie o Anglię. Polacy byli z kolei najliczniejszą narodowością wśród sojuszniczych pilotów, wspierających Wyspiarzy. W 1944 roku, gdy ważyły się losy walczącej Warszawy, poprosili, by...
Tadeusz Pietrzykowski był prawdziwą legendą Auschwitz-Birkenau. Stoczył w ringu kilkadziesiąt zwycięskich pojedynków. Niemcy nazywali go Weiss Nebel, czyli Białą Mgła – przeciwnicy mieli bowiem ogromny problem z trafieniem Polaka. Jego...
Niewiele osób wiedziało, co dzieje się w obrębie obozu koncentracyjnego dla dzieci na ul. Przemysłowej w Łodzi. Kinder-KL Litzmannstadt był placówką zamkniętą, a do tego ulokowaną na terenie wydzielonym z łódzkiego getta. Ci, którzy zdawali sobie...
20 kwietnia 1943 roku – w dzień urodzin Hitlera – karzące ramię Państwa Podziemnego niemal dosięgło Friedricha Krügera. Była to pierwsza próba zamachu na niemieckiego dygnitarza, przeprowadzona przez Armię Krajową.
Oficjalną ideologią był nazizm, a partią rządzącą – Rosyjska Partia Narodowo-Socjalistyczna. W 1941 roku na świeżo podbitych terenach Związku Radzieckiego powstała kolaborancka Republika Łokocka.
Leone Efrati był prawdziwą gwiazdą walk bokserskich organizowanych przez esesmanów w Auschwitz III-Monowitz . Włoski pięściarz żydowskiego pochodzenia był dla Niemców idealnym zawodnikiem do obstawiania zakładów. Gdy jednak podniósł rękę na kapo...
Stefan Starzyński stał się jednym z symboli obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku. Kiedy 27 października Niemcy aresztowali prezydenta stolicy, polskie podziemie ruszyło mu na ratunek. Gdy jednak drzwi celi zostały otwarte… Starzyński...
„My chcieliśmy tylko zestrzelić samoloty, natomiast Polacy chcieli też zabić ich załogę” – wspominał pewien brytyjski pilot. „To prawda” – komentuje Sławomir Koper w książce Skrzydlata ferajna. – „Nasi...
Jak wyglądały odwiedziny w niemieckim obozie koncentracyjnym dla dzieci? „Matki odchodziły załamane”
Jednym z wielu paradoksów obozu koncentracyjnego Kinder-KL Litzmannstadt – dziecięcego Auschwitz, działającego w Łodzi – było to, że osadzonych w nim malców można było odwiedzić. Matki, którym udawało się dotrzeć do tego strasznego...
Z katastrofą liberatora, w której 4 lipca 1943 roku zginął generał Władysław Sikorski do dzisiaj wiąże się cała litania pytań. Co naprawdę stało się podczas startu samolotu z lotniska na Gibraltarze? Czy w trakcie przeprowadzonej w 2008 roku...
Termin przedmoście rumuńskie nierozerwalnie wiąże się z ostatnim etapem kampanii wrześniowej 1939 roku. Ale właściwie czym ono było? Jaki obszar miało obejmować i czy dla dowództwa Wojska Polskiego naprawdę posiadało aż tak kluczowe znaczenie, jak...
By zdobyć pieniądze potrzebne do walki z okupantem, członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej sięgali po „metody chicagowskiej mafii”. Ci, którzy przeżyli wojnę otwarcie, bez ogródek o nich wspominali.
Trwająca od 15 do 17 września 1939 roku bitwa pod Zboiskami była ostatnim triumfem 10 Brygady Kawalerii pułkownika Stanisława Maczka w trakcie kampanii wrześniowej. Okupione ciężkimi stratami zwycięstwo zostało jednak zmarnowane przez dowódcę obrony...
Sabina Nawara (wtedy jeszcze Leska) trafiła do Auschwitz-Birkenau na początku czerwca 1943 roku. Była jedną z ponad 130 000 więźniarek zarejestrowanych w trakcie istnienia obozu. Po latach wspominała koszmar, jaki czekał na kobiety w stworzonym...
