Tuż przed wybuchem II wojny światowej w Polsce było niespełna 800 szkół średnich. Setki tysięcy dzieci nie chodziło do szkół i nawet sanacyjni politycy zwracali uwagę na plagę wtórnego analfabetyzmu. Taka była smutna prawda o stanie polskiej...
Hrabia Tadeusz Łubieński – ziemianin z Zassowa na obecnym Podkarpaciu żyjący na przełomie XIX i XX wieku – był dobrym gospodarzem, chwalonym za innowacyjne podejście do rolnictwa. Był też domorosłym publicystą. W 1919 roku, wobec groźby...
W pierwszych latach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości samochody nad Wisłą były prawdziwą rzadkością. Jeszcze w 1924 roku po drogach, a raczej bezdrożach poruszało się ich zaledwie 8401. Nie brakowało jednak ludzi pragnących wprowadzić kraj w...
Najbardziej dziki i zacofany obszar przedwojennej Polski. Niewiele się tam zmieniło od średniowiecza
Domy, które porównywano z prasłowiańskimi chatami. Tubylcy, którzy podobno przez całe życie nie widzieli księdza. Ludzie z bagien, rozbiegający się po dzikich ostępach, na wieść o przybyciu urzędników państwowych. Polesie było krainą żywcem wyjętą z...
„Są kompletnie zawszeni. Trupy leżą między żywymi. Chorują głównie na tyfus”. Tak w raporcie komisji wojskowej z grudnia 1920 roku opisano warunki, w jakich przetrzymywano czerwonoarmistów w Tucholi. Sytuacja wyglądała podobnie również w innych...
II Rzeczpospolita była pogrążona w niemal permanentnym kryzysie gospodarczym. Nic nie mogło się jednak równać z zapaścią z lat 1929–1935. Skalę nędzy, jakiej doświadczyli nasi pradziadkowie w trakcie wielkiego kryzysu, wręcz trudno sobie wyobrazić.
Reklamy prasowe pierwszych preparatów do czyszczenia zębów zapewniały czytelników, że te czynią prawdziwe cuda. Miały powstrzymywać próchnicę, usuwać nalot i kamień nazębny oraz przywracać dziąsła do zdrowia. W rzeczywistości często wystarczyło umyć...
Według Rocznika Statystyki RP w 1925 roku w całym kraju odnotowano ponad milion przestępstw (1 115 026). Jakich naruszeń prawa Polacy dopuszczali się najczęściej?
Przebieg polskich granic pozostawał niepewny aż do 1924 roku. Przez niemal ¼ swojego istnienia II Rzeczpospolita była krajem bez ściśle ustalonego terytorium. Później też brakowało jasnej odpowiedzi na pytanie, jaka dokładnie jest powierzchnia kraju.
Major Jerzy Sosnowski był największym asem przedwojennego polskiego wywiadu. Stworzona przez niego w połowie lat 20. na terenie Niemiec siatka szpiegowska działała aż do początku 1934 roku. Gdy została rozbita oficer trafił do więzienia. Dopiero dwa...
Już w listopadzie 1918 roku w niepodległej Polsce wprowadzono obowiązek posiadania dowodów tożsamości. Przepisy były jednak dziurawe, prowizoryczne, wprost nonsensowne. Przestępcy wprost zacierali ręce.
Działaczki ruchu kobiecego wniosły ogromny wkład w odzyskanie niepodległości. Nie walczyły jednak wyłącznie o Polskę, ale też o równe prawa dla obu płci i pełen dostęp do świata polityki. Ich starania miały przełomowe skutki. Już w 1919 roku od...
Dzięki zamachowi majowemu Józef Piłsudski sięgnął po pełnię władzy w Polsce. Niemal 400 osób – żołnierzy i cywilów – zapłaciło za jego ambicje życiem. Czy jednak sukces przewrotu rzeczywiście można przypisać Marszałkowi? Co...
II Rzeczpospolita stale zmagała się z falą przestępczości. Mimo to projekt dokładnego badania działalności kryminalnej bardzo szybko zarzucono. Dane, które ujrzały światło dzienne budzą niemałe zaskoczenie.
Ludzie wyrzucani z domów w środku nocy. Bicie nieposłusznych i miasto puszczone z dymem, by dać nauczkę niepokornym. Takie metody natychmiast przywodzą na myśl niemiecka okupację i zbrodnie z czasów II wojny światowej. 11 grudnia 1920 roku w...
Wbrew mitom, przedwojenne pociągi nie były ani punktualne ani tanie. Przede wszystkim jednak – nie były bezpieczne. W najgorszym roku do zderzeń pociągów dochodziło średnio… co dwa dni!
Kara śmierci obowiązywała przez cały okres istnienia II Rzeczpospolitej. Sądy bardzo chętnie po nią sięgały, a głowa państwa w większości przypadków nie korzystała z prawa łaski. Ile osób skazano w niepodległej Polsce na śmierć? Ile wyroków zostało...
W październiku 1938 roku Polska wykorzystała hitlerowski rozbiór Czechosłowacji i jednocześnie dokonała zajęcia spornego Zaolzia. Na zachodzie akt ten odczytano jako dowód współpracy Warszawy z Berlinem. Współpracy, na którą bardzo liczył Adolf...
Statystyczny obywatel przedwojennej Polski żył w nędzy. Tylko garstka wybrańców cieszyła się dostatnią egzystencją, pozbawioną zmartwień o to, jak związać koniec z końcem. Jakie dokładnie były zarobki naszych pradziadków?
Postanowienia traktatu wersalskiego narzucały Niemcom między innymi drastyczne ograniczenie liczebności sił zbrojnych. Zgoda socjalistycznego rządu Republiki Weimarskiej na warunki pokoju została uznana przez nacjonalistów za zdradę stanu. Popchnęła...
Słownik doktora Kurkiewicza to prawdziwa skarbnica wiedzy o tym, jak dawniej mówiono i myślano o seksie. Krakowski „lekarz-płciownik” zebrał także 32 polskie określenia na orgazm sprzed przeszło stulecia.
Wydarzenia z jesieni 1938 roku, gdy władze Polski wykorzystały hitlerowski rozbiór Czechosłowacji i zajęły sporną część Śląska Cieszyńskiego, zapisały się jako jedna z wyjątkowo ciemnych kart najnowszej historii Rzeczpospolitej. Dużo rzadziej niż o...
Walka z niewidzialnym wrogiem trwała przez stulecia. Mało było chorób wywołujących podobną grozę i bezsilność. Dlaczego z wielkiej epidemii gruźlicy nadal nie wyciągnęliśmy należytych wniosków?
Telefon u progu niepodległości nie był już nowinką techniczną, ale niezmiennie stanowił wyznacznik statusu. Aparaty widywano tylko w zamożnych, miejskich domach. Statystyczny Kowalski mógł dzwonić co najwyżej z „rozmównicy publicznej”. Ale i tak nie...
To był moment zwrotny w toczonej od stycznia 1919 roku przez Irlandzką Armię Republikańska walce o niepodległość Zielonej Wyspy. 21 listopada 1920 roku Brytyjczycy otworzyli ogień do tysięcy bezbronnych ludzi zgromadzonych na stadionie w Dublinie...
Warszawa 1921 roku nie była miejscem do życia. Nie dało się tu mieszkać, ale co najwyżej – pomieszkiwać. Zawsze kątem u kogoś, w ciasnym, dusznym i ciemnym pokoju. Z gromadą obcych ludzi, zażarcie walczących o te same pięć metrów przestrzeni...
Zbrojne walki o granice Polski podjęto jeszcze zanim zakończyła się pierwsza wojna światowa, zanim Piłsudski został zwolniony z twierdzy w Magdeburgu, a w Warszawie ukonstytuował się pierwszy niepodległy rząd. 1 listopada 1918 roku członkowie...
Mieszcząca się przy ulicy Wierzbowej 9 „Oaza” w latach 20. XX wieku była najmodniejszym lokalem Warszawy. Bywali tam artyści, politycy oraz przedstawiciele wielkiego biznesu. Ekskluzywna restauracja i dancing zachwycała swoim wystrojem.
Lawinowy wzrost cen nie był zjawiskiem unikalnym dla Rzeczpospolitej. Inflacja w największym stopniu uderzyła w Niemcy. Nad Wisłą też jednak stanowiła jedno z czołowych wyzwań epoki.
Nie brakuje głosów, że to, w jaki sposób rozlokowano polskie oddziały przed kampanią wrześniową 1939 roku wykluczało skuteczną obronę i umożliwiło Niemcom szybkie przełamanie naszych linii. Czy istniała dobra alternatywa dla planu operacyjnego...
