Podpisanie przez Francuzów 22 czerwca 1940 roku zawieszenia broni z Niemcami sprawiło, że Wielka Brytania pozostała osamotniona na placu boju z Hitlerem. Wszystko wskazywało na to, że silna, dotąd sojusznicza francuska flota wpadnie łapy nazistów...
Warszawa kipiała pragnieniem zemsty. Polityczne i wojskowe decyzje to jedno. Ale mieszkańcy miasta też rwali się do boju. Sebastian Pawlina tłumaczy dlaczego potężna fala wzburzenia dała o sobie znać właśnie w lecie 1944 roku. I jakie kluczowe...
Rządy ostatniego króla z dynastii Piastów wysoko oceniano już za życia. Także dziejopisowie tworzący w pierwszych dekadach po jego śmierci rozpływali się w zachwytach nad dokonaniami monarchy. Żaden jednak nie określił go mianem Kazimierza Wielkiego.
Granicę dzielącą Polskę i Niemcy wyznaczyły państwa Ententy podczas konferencji w Paryżu w 1919 roku. Przebieg rubieży w Wielkopolsce i na Pomorzu zapisano w najdrobniejszych szczegółach na kartach traktatu wersalskiego. O losie kluczowego z...
Dzisiaj Roczniki czyli kroniki Jana Długosza uchodzą za kluczowe źródło wiedzy o Polsce Jagiellonów. Trudno uwierzyć, że przez całe stulecia dzieło krakowskiego kanonika było zakazane. Pierwsza drukowana edycja ukazała się dopiero po przeszło 200...
W trakcie II wojny światowej na podbitych terenach Niemcy utworzyli całą sieć domów publicznych. Większość z nich służyła żołnierzom Wehrmachtu, jednak własne burdele zakładało także SS. Jeden z nich powstał w Warszawie.
Jak duża była gospodarka Polski w XVI stuleciu? Co składało się na ówczesny dochód narodowy? I o ile mniejsza była gospodarka państwa rządzonego przez Stefana Batorego od gospodarki Polski kierowanej przez Mateusza Morawieckiego?
„Na morzu tylko ja mam siłę” – twierdził cesarz Nicefor II (963-969). Nie była to czcza przechwałka. U szczytu swej potęgi, Imperium Bizantyńskie szczyciło się marynarką liczniejszą od wszystkich innych w znanym świecie. Jej hegemonia trwała przez...
Pozostawienie koni na ulicy bez opieki. Trzepanie ubrań i dywanów w oknach oraz na balkonach. Niezamykanie bram w przepisowym czasie. Między innymi za to karano przedwojennych warszawiaków. Ale obowiązywały też o wiele dziwniejsze przepisy.
Dla XIX-wiecznych nacjonalistów to był dowód cywilizacyjnej wyższości Niemiec. Dla hitlerowców – uzasadnienie eksterminacji polskiej kultury i zaboru polskich ziem. Średniowieczne osadnictwo niemieckie nad Wisłą nie było jednak wyłącznie argumentem...
Władcy Niemiec i Austro-Węgier już w listopadzie 1916 roku ogłosili utworzenie niezależnego państwa polskiego. Można przypuszczać, że w przypadku wygrania przez nich wojny decyzja pozostałaby w mocy. Ale państwo polskie w niczym nie przypominałoby...
Miłośnicy średniowiecza z uporem podkreślają, że masowe polowania na czarownice były dopiero fenomenem epoki nowożytnej. Rzeczywiście najstraszliwsza nagonka na niewinne kobiety nastąpiła w wiekach XVI i XVII. Stosy płonęły jednak i wcześniej.
Wiosną 1944 roku na froncie wschodnim Wehrmacht znajdował się w ciągłym odwrocie. Niemcy chwytali się wszelkich sposobów, aby powstrzymać Armię Czerwoną, napierającą na zachód niczym walec. Sięgnięto nawet po broń biologiczną, tworząc tak zwane...
Obowiązek mszalny w nowożytnej Polsce był nieubłagany, a kary za nieobecność – dotkliwe. Tym bardziej, że dla wielu mieszkańców Rzeczypospolitej Obojga Narodów samo dotarcie do świątyni nastręczało ogromnych trudności. A księża w żadnym razie nie...
„Bajdy Juliuszowe”, „objaw bzika czy manii średniowiecza” – komentował Aleksander Brückner. Wybitny historyk literatury bezlitośnie wyśmiewał relację Wincentego Kadłubka o zwycięskich walkach Lechitów z Juliuszem Cezarem. Współcześni badacze nie są...
Kraków stanął w obliczu niebezpieczeństwa większego, niż jakiekolwiek inne. Polacy szybko jednak znużyli się walką z żywiołem i udali na nocny spoczynek. Gdy oni spokojnie chrapali, niestrudzony bój z pożogą kontynuowali Żydzi.
Antyczni Grecy przywiązywali wprost niesamowite znaczenie do (rzekomo) boskich znaków (rzekomo) wieszczących przyszłość, a zwłaszcza – dających wskazówki co do tego, jak należy postępować. Wróżby stanowiły nieodłączny aspekt codzienności. Niektóre...
Enkawudziści nie mieli żadnej litości dla „wrogów ludu”, którzy sprzeciwiali się nowemu, komunistycznemu reżimowi w Polsce. Boleśnie przekonała się o tym rodzina Zyty Kucharzewskiej, która przez blisko dwa tygodnie obserwowała, jak Sowieci katują...
Kosztowne i krwawe zwycięstwo w wojnie o niepodległość nie gwarantowało, że świeżo powstałe Stany Zjednoczone zdołają utrzymać jedność i kontynuować opór przeciw dawnemu hegemonowi. Budowa potęgi kraju stała się możliwa za sprawą jednej pochopnej...
Władczyni litościwa, pobożna, wyrozumiała i zawsze dostrzegająca w ludziach dobro? Zatwardziali kryminaliści nie mogli marzyć o lepszej królowej. Zachowane źródła z XIV wieku potwierdzają, że rządy Jadwigi Andegaweńskiej to były dla nich złote lata.
W przeciągu jednego stulecia Warszawa przeszła imponującą transformację. Z miasta niewielkiego i wyludnionego po krwawo stłumionym powstaniu kościuszkowskim stała się jedną z największych i najprężniej rosnących metropolii kontynentu.
Niemal każda praca poświęcona operacji Barbarossa podkreśla wprost niewyobrażalne straty Armii Czerwonej. Często zapomina się jednak o tym, że od czerwca do grudnia 1941 roku również Wehrmacht niemal „zawojował się na śmierć”. A walki były...
Jak rozległa była Polska u szczytu swojej potęgi? Jaką największą miała powierzchnię i w którym dokładnie roku? Odpowiedź tylko z pozoru jest oczywista.
Jedno zdanie z relacji żydowskiego podróżnika Ibrahima ibn Jakuba do dzisiaj rozpala emocje znawców Słowiańszczyzny. Czy to możliwe, że przodkowie Polaków – i innych narodów słowiańskich – podchodzili do spraw seksu z aż taką swobodą?
W latach 20. XX wieku Berlin uchodził za europejską stolicę „urningów”, jak nazywano wówczas homoseksualistów. Bezpośrednio po dojściu do władzy naziści podjęli szeroko zakrojone prześladowania ich środowisk.
Bardzo prosto jest bronić idei stojących za inkwizycją. Kościelna instytucja sądownicza bazowała na najnowocześniejszym rozumieniu prawa i na autentycznie postępowej procedurze. Dopiero sposób, w jaki nowinki wdrożono w życie okazał się zbrodniczy i...
Pod koniec XV wieku syfilis był chorobą tak rzadką, że nawet nie miał w Polsce swojej nazwy. Stulecie później znał go już każdy. A najbardziej zaufany lekarz Stefana Batorego twierdził wręcz, że każdy na niego chorował – przynajmniej wśród...
Była to jedna z najstraszliwszych zbrodni wojennych minionego stulecia. Kiedy 13 grudnia 1937 roku japońskie wojska zdobyły Nankin, rozpoczęła się orgia przemocy. Krwawa rzeź zszokowała nawet japońskich korespondentów wojennych, którzy z...
Pomysł był ryzykowny i mocno nieszablonowy. Tradycja nakazywała
fundować uniwersytety w najważniejszych miastach, stolicach, ośrodkach kultury
i wiedzy. Czy Kazimierz Wielki zamiast tego wybrał małą mieścinę, istniejącą od
zaledwie ćwierćwiecza?
Józef Legowicz, autor XVIII-wiecznego poradnika pożycia małżeńskiego, przestrzegał, że gdy zbliża się termin porodu kobieta powinna przygotowywać się do niego „jak do śmierci”.
