Mówiono o nim, że był sprawnym administratorem i bezwzględnym dusigroszem. Przede wszystkim jednak był wyjątkowym paranoikiem. Chorobliwa obsesja sprawiła, że utorował drogę do jednej z najstraszliwszych nagonek w dziejach zachodniej cywilizacji.
To jedna z najbardziej kontrowersyjnych wiadomości na temat ostatnich chwil Jadwigi Andegaweńskiej. Historię – podobnie jak inne drażliwe szczegóły z życia królowej – utrwalił Jan Długosz. Ale czy kronikarzowi można wierzyć? Czy dwór naprawdę...
Piastowie sprawujący zwierzchnią władzę nad Polską uważali cały kraj za swoją własność. A monarszy skarbiec – za prywatną kiesę. Taki sposób myślenia podzielał też Kazimierz Wielki (1333-1370).
Pod koniec XV stulecia w Polsce było już około siedmiuset miast. W zdecydowanej większości przypadków „miejskość” osad była jednak czysto formalna. Ile prawdziwie znaczących metropolii mieliśmy wówczas w kraju? Które były największe? I ilu...
Z dzisiejszej perspektywy jest to zarzut najcięższego kalibru. Podobno pierwszy król odrodzonej Polski Władysław Łokietek „naśladując swoje rycerstwo nastawał na cześć dziewic i matron”. Za dokonane gwałty miała go nawet dosięgnął ekskomunika.
Dokładne znaczenie przydomka Bolesława Chrobrego nie jest dzisiaj odruchowo czytelne. Tym bardziej zatarł się prawidłowy zapis tego słowa. Czy wszyscy robimy literówkę mówiąc o pierwszym polskim królu?
Taki przypadek nie zdarzył się za rządów żadnego wcześniejszego króla. Władysław Jagiełło poślubił wdowę obdarzoną licznym potomstwem. Ona zaś – zabrała swoje dzieci na Wawel. Jak wyglądały ich relacje z ojczymem? I co stało się z nimi po śmierci...
Władysław Jagiełło zatrudniał wielu szpiegów, ale ten konkretny stanowi postać zupełnie wyjątkową. Zanim wielki mistrz krzyżacki zdemaskował jego poczynania, Jan Surwiłło wkupił się w łaski zakonnej elity i został dopuszczony do najściślej...
„Ach, mój kwiatku najrozkoszniejszy!” – pisała XV-wieczna
panna z Krakowa do ukochanego. Słodziła mu, wyznawała miłość, ale też… wprost
groziła wielkimi boleściami. Ot, na wszelki wypadek.
Czego rosyjskie dzieci dowiadują się w szkołach o historii Polski? To zdecydowanie zbyt szerokie pytanie na jeden artykuł, spróbujmy więc prościej. Czego dowiadują się o Kazimierzu Wielkim – władcy, nad Wisłą zaliczanym do grona najbardziej...
Jan Matejko robił zupełnie oczywiste, niewytłumaczalne i do dzisiaj niezręczne błędy. Byki, które nie przeszłyby nawet na lekcji historii w podstawówce. Dwa są szczególnie wstydliwe.
W myśl popularnego porzekadła „w maju ślub to wczesny grób”.
Ewentualnie: „ślub w maju” to „śmierć na skraju”. Ale czy nasi przodkowie
naprawdę tak sądzili? I co decydowało o tym, jak w dawnej Polsce wybierano
termin ślubu i wesela?
Który ze średniowiecznych władców zapewnił Polsce największe terytorium? Jak istotne znaczenie miały podboje Kazimierza Wielkiego? I jakie wyzwanie terytorialne stanęło przed Władysławem Jagiełłą?
W zdecydowanej większości przypadków średniowieczne przydomki nadawano już po śmierci obdarzonych nimi osób. Często działo się tak dopiero po kilku dekadach. Niekiedy – nawet po całych stuleciach. Z królem Władysławem Łokietkiem było jednak inaczej.
Człowiek pokoju? Wielki budowniczy? Stateczny władca o wyjątkowej mądrości? Nic z tych rzeczy. Obraz Kazimierza Wielkiego w czeskich kronikach XIV stulecia kształtował się zupełnie inaczej. Co pisano o polskim królu na jednym z najważniejszych...
Źródła historyczne przechowały informacje o czterech ślubach sławnego króla. Władysław Jagiełło żenił się kolejno z Jadwigą Andegaweńską, hrabianką Anną z Celje, małopolską arystokratką Elżbietą z Pilczy i młodą Rusinką Sonką. Ale czy ta lista...
Pierwsze lokacje miast w Polsce przypadły na okres rozbicia dzielnicowego. Już wcześniej nad Wisłą istniały jednak zwarte skupiska ludności. Koncentrowały się w nich handel i rzemiosło. Tam też znajdowały się siedziby władzy świeckiej i duchownej...
Wizyta Kazimierza Wielkiego w krzyżackiej stolicy. Dlaczego polski król zapuścił się do paszczy lwa?
Fakt, że u schyłku swego życia Kazimierz Wielki odwiedził główną twierdzę Krzyżaków w świetle zachowanych źródeł nie ulega najmniejszej wątpliwości. Równie oczywisty jest bezprecedensowy charakter wizyty. A słowa, które w Malborku wypowiedział...
W stuleciach przed wynalezieniem druku książka stanowiła towar luksusowy, kosztowny i przydatny tylko dla wąskich warstw ludzi wykształconych. Każdy z egzemplarzy wykonywano ręcznie i każdy wymagał dni lub nawet tygodni pracy. Ile książek...
Przed rewolucją przemysłową świat znał tylko dwa źródła energii mechanicznej, inne niż siła mięśni: wodę i wiatr. Oba miały kluczowe znaczenie dla średniowiecznej i nowożytnej gospodarki. Najważniejsza była jednak woda.
Jego dziadek i imiennik, Władysław Jagiełło, zyskał sobie sławę wielkiego wodza, ale też dobrodusznego władcy. Władysław II Jagiellończyk w myśl tradycji był tylko dobroduszny. A do tego letargiczny, wyzuty z ambicji, nieudolny i rozrzutny. Czy...
Ile za czasów Kazimierza Wielkiego kosztowały towary pierwszej potrzeby? Czy buty naprawdę były w średniowieczu koszmarnie drogie? Kogo było stać na woła lub własnego konia? I czy ceny sprzed 650 lat można przeliczyć na obecne złotówki?
Zwycięstwo Polaków pod Grunwaldem było niewątpliwie. Ale wynik całej wielkiej wojny z zakonem krzyżackim, toczonej w latach 1409-1411, nie był już równie oczywisty. Na jakie dokładnie warunki przystał Władysław Jagiełło w niesławnym pokoju toruńskim...
Słynny statut Bolesława Krzywoustego nie zachował się ani w oryginale ani w żadnym wczesnym odpisie. Historycy od stuleci usiłują zrekonstruować pierwotną treść dokumentu. Wielu zgadza się, że poza synami księcia, własną dzielnicę kraju otrzymała...
Na przełomie wieków XIV i XV Węgry były jedną z największych potęg kontynentu. Ich król sięgnął nawet po koronę cesarską. Ale już kilka dekad później niegdyś wspaniałe państwo legło w gruzach i ustąpiło pod naporem osmańskiej ofensywy. O jego losach...
Masowa histeria? Halucynogenne grzyby? Zgubne skutki mistycyzmu? Przyczyny „tanecznej plagi” wciąż budzą kontrowersje, podobnie jak przebieg choroby i jej najbardziej drastyczne skutki. Jedno wiadomo na pewno: tajemnicza przypadłość dotknęła tysięcy...
Władysław Jagiełło cieszył się opinią władcy zdystansowanego i tylko z rzadka okazującego emocje. Wprawdzie zdarzało mu się wpadać w gniew, ale szybko odzyskiwał nad sobą panowanie. Inne uczucia zawsze zaś skrywał jak najgłębiej w sercu.
Trudno zrozumieć powiedzenie o kupowaniu kota w worku, bo nawiązuje ono do praktyki, która odeszła do historii już setki lat temu. I dobrze, że odeszła – bo chodzi o rzecz wyjątkowo bestialską.
Przez długi czas sprawa wydawała się oczywista. Władysława Jagiełłę uważano za człowieka o powolnym umyśle i zerowym wykształceniu. To, że był analfabetą uchodziło za pewnik. Dzisiaj wciąż wiele osób tak uważa. A jak było naprawdę?
W późnym średniowieczu pasowanie na rycerza było powszechne i niemal obowiązkowe. Wcześniej sytuacja wyglądała zupełnie inaczej. W czasach, gdy obyczaj dopiero się kształtował, na przypasanie miecza mogli liczyć tylko ludzie najwyżej postawieni. A...
