Europa z czasów zjazdu gnieźnieńskiego mogła pochwalić się rozległymi, potężnymi gospodarczo i ludnymi miastami. Nie leżały one jednak w tej części kontynentu, o której zwykle myślimy.
Upiorne zjawisko procesów o praktykowanie magii dotarło do Polski nie później, niż do innych krajów regionu. Już w średniowieczu zapadały pierwsze wyroki. Skazańcy mieli ogromne szczęście, że ich… nie wykonywano.
Wojska Saladyna miały miażdżącą przewagę. Mimo to wielki mistrz zakonu templariuszy Gerard z Ridefort postanowił je zaatakować. Uważał ofensywę za swój święty obowiązek. Bitwa stoczona 1 maja 1187 roku u źródła Cresson zakończyła się krwawym...
Skalę rewolucji, jaką przyniosło w Europie upowszechnienie
druku, można opisać, ale przede wszystkim – można wyliczyć. Rachunek daje w tym
przypadku imponujące rezultaty.
Wyzwiska, awantury, pobicia, a nawet morderstwa. W średniowiecznych miastach każdy czuł się lepszy od strażnika miejskiego.
Czesi, Francuzi, Hiszpanie, albo Amerykanie. Wszystkie te słowa stanowią w języku polskim kalki określeń używanych przez wymienione narody. Z Niemcami jest inaczej. Oni mówią o sobie: Deutsche. Skąd wzięła się nasza nazwa i dlaczego trudno ją uznać...
W świecie medycyny niewiele jest równie zażartych dyskusji. Wymiana zdań trwa od 500 lat, a emocje wciąż nie opadają. Trudno się dziwić: chodzi o chorobę, która – by zacytować Claude’a Quétela – „najmocniej sterroryzowała ludzkość”. Syfilis.
Pierwsi inkwizytorzy działali indywidualnie i nie potrzebowali żadnych struktur, służby czy budynków. Ambicje ojca świętego i zajadłość samych inkwizytorów rosły jednak w zastraszającym tempie. A wraz z nimi – rosły też koszty.
Kradzieże stanowiły w średniowieczu prawdziwą plagę. Najbardziej doskwierały mieszkańcom miast. I to właśnie w miastach ścigano je z wyjątkową surowością.
Rządy ostatniego króla z dynastii Piastów wysoko oceniano już za życia. Także dziejopisowie tworzący w pierwszych dekadach po jego śmierci rozpływali się w zachwytach nad dokonaniami monarchy. Żaden jednak nie określił go mianem Kazimierza Wielkiego.
Dzisiaj Roczniki czyli kroniki Jana Długosza uchodzą za kluczowe źródło wiedzy o Polsce Jagiellonów. Trudno uwierzyć, że przez całe stulecia dzieło krakowskiego kanonika było zakazane. Pierwsza drukowana edycja ukazała się dopiero po przeszło 200...
„Na morzu tylko ja mam siłę” – twierdził cesarz Nicefor II (963-969). Nie była to czcza przechwałka. U szczytu swej potęgi, Imperium Bizantyńskie szczyciło się marynarką liczniejszą od wszystkich innych w znanym świecie. Jej hegemonia trwała przez...
Dla XIX-wiecznych nacjonalistów to był dowód cywilizacyjnej wyższości Niemiec. Dla hitlerowców – uzasadnienie eksterminacji polskiej kultury i zaboru polskich ziem. Średniowieczne osadnictwo niemieckie nad Wisłą nie było jednak wyłącznie argumentem...
Miłośnicy średniowiecza z uporem podkreślają, że masowe polowania na czarownice były dopiero fenomenem epoki nowożytnej. Rzeczywiście najstraszliwsza nagonka na niewinne kobiety nastąpiła w wiekach XVI i XVII. Stosy płonęły jednak i wcześniej.
„Bajdy Juliuszowe”, „objaw bzika czy manii średniowiecza” – komentował Aleksander Brückner. Wybitny historyk literatury bezlitośnie wyśmiewał relację Wincentego Kadłubka o zwycięskich walkach Lechitów z Juliuszem Cezarem. Współcześni badacze nie są...
Władczyni litościwa, pobożna, wyrozumiała i zawsze dostrzegająca w ludziach dobro? Zatwardziali kryminaliści nie mogli marzyć o lepszej królowej. Zachowane źródła z XIV wieku potwierdzają, że rządy Jadwigi Andegaweńskiej to były dla nich złote lata.
Jak rozległa była Polska u szczytu swojej potęgi? Jaką największą miała powierzchnię i w którym dokładnie roku? Odpowiedź tylko z pozoru jest oczywista.
Jedno zdanie z relacji żydowskiego podróżnika Ibrahima ibn Jakuba do dzisiaj rozpala emocje znawców Słowiańszczyzny. Czy to możliwe, że przodkowie Polaków – i innych narodów słowiańskich – podchodzili do spraw seksu z aż taką swobodą?
Bardzo prosto jest bronić idei stojących za inkwizycją. Kościelna instytucja sądownicza bazowała na najnowocześniejszym rozumieniu prawa i na autentycznie postępowej procedurze. Dopiero sposób, w jaki nowinki wdrożono w życie okazał się zbrodniczy i...
Pomysł był ryzykowny i mocno nieszablonowy. Tradycja nakazywała
fundować uniwersytety w najważniejszych miastach, stolicach, ośrodkach kultury
i wiedzy. Czy Kazimierz Wielki zamiast tego wybrał małą mieścinę, istniejącą od
zaledwie ćwierćwiecza?
W społeczeństwie średniowiecznym dobre imię bywało ważniejsze od władzy lub pieniędzy. Nie tylko rycerze i królowie zażarcie bronili swojego honoru. Robili to też mieszczanie. Zwłaszcza jeśli sąsiad zarzucał im, że „nigdy nie spłodzili prawego...
W pierwszej połowie XI wieku Imperium Bizantyńskie znajdowało się u szczytu politycznej i militarnej potęgi. Cesarz Bazyli II zdołał podbić do niedawna potężną Bułgarię. Z powodzeniem prowadzono też wojny z Chazarami, Gruzinami, Arabami czy...
Średniowieczne klasztory nie tylko wyglądały jak więzienne twierdze. Dla wielu mnichów rzeczywiście były one miejscami niewoli. Ilu ludzi zmuszonych do złożenia ślubów decydowało się na potajemną ucieczkę?
Punkt kulminacyjny tej historii jest doskonale znany. 12 lutego 1386 roku Jagiełło wkroczył do Krakowa, 15 lutego został ochrzczony jako Władysław, a już osiemnastego – został mężem Jadwigi Andegaweńskiej. Co jednak było wcześniej? Jak wyglądały...
To jeden ze zdecydowanie najszerzej znanych przydomków z czasów dynastii piastowskiej. „Władysław Wygnaniec” wydaje się idealnie odzwierciedlać losy księcia, który w schedzie po ojcu otrzymał zwierzchność nad krajem, ale ostatnie kilkanaście lat...
Mówiono o nim, że był sprawnym administratorem i bezwzględnym dusigroszem. Przede wszystkim jednak był wyjątkowym paranoikiem. Chorobliwa obsesja sprawiła, że utorował drogę do jednej z najstraszliwszych nagonek w dziejach zachodniej cywilizacji.
To jedna z najbardziej kontrowersyjnych wiadomości na temat ostatnich chwil Jadwigi Andegaweńskiej. Historię – podobnie jak inne drażliwe szczegóły z życia królowej – utrwalił Jan Długosz. Ale czy kronikarzowi można wierzyć? Czy dwór naprawdę...
Piastowie sprawujący zwierzchnią władzę nad Polską uważali cały kraj za swoją własność. A monarszy skarbiec – za prywatną kiesę. Taki sposób myślenia podzielał też Kazimierz Wielki (1333-1370).
Pod koniec XV stulecia w Polsce było już około siedmiuset miast. W zdecydowanej większości przypadków „miejskość” osad była jednak czysto formalna. Ile prawdziwie znaczących metropolii mieliśmy wówczas w kraju? Które były największe? I ilu...
Z dzisiejszej perspektywy jest to zarzut najcięższego kalibru. Podobno pierwszy król odrodzonej Polski Władysław Łokietek „naśladując swoje rycerstwo nastawał na cześć dziewic i matron”. Za dokonane gwałty miała go nawet dosięgnął ekskomunika.
