Jak rozległa była Polska u szczytu swojej potęgi? Jaką największą miała powierzchnię i w którym dokładnie roku? Odpowiedź tylko z pozoru jest oczywista.
Jedno zdanie z relacji żydowskiego podróżnika Ibrahima ibn Jakuba do dzisiaj rozpala emocje znawców Słowiańszczyzny. Czy to możliwe, że przodkowie Polaków – i innych narodów słowiańskich – podchodzili do spraw seksu z aż taką swobodą?
Bardzo prosto jest bronić idei stojących za inkwizycją. Kościelna instytucja sądownicza bazowała na najnowocześniejszym rozumieniu prawa i na autentycznie postępowej procedurze. Dopiero sposób, w jaki nowinki wdrożono w życie okazał się zbrodniczy i...
Pomysł był ryzykowny i mocno nieszablonowy. Tradycja nakazywała
fundować uniwersytety w najważniejszych miastach, stolicach, ośrodkach kultury
i wiedzy. Czy Kazimierz Wielki zamiast tego wybrał małą mieścinę, istniejącą od
zaledwie ćwierćwiecza?
W społeczeństwie średniowiecznym dobre imię bywało ważniejsze od władzy lub pieniędzy. Nie tylko rycerze i królowie zażarcie bronili swojego honoru. Robili to też mieszczanie. Zwłaszcza jeśli sąsiad zarzucał im, że „nigdy nie spłodzili prawego...
W pierwszej połowie XI wieku Imperium Bizantyńskie znajdowało się u szczytu politycznej i militarnej potęgi. Cesarz Bazyli II zdołał podbić do niedawna potężną Bułgarię. Z powodzeniem prowadzono też wojny z Chazarami, Gruzinami, Arabami czy...
Średniowieczne klasztory nie tylko wyglądały jak więzienne twierdze. Dla wielu mnichów rzeczywiście były one miejscami niewoli. Ilu ludzi zmuszonych do złożenia ślubów decydowało się na potajemną ucieczkę?
Punkt kulminacyjny tej historii jest doskonale znany. 12 lutego 1386 roku Jagiełło wkroczył do Krakowa, 15 lutego został ochrzczony jako Władysław, a już osiemnastego – został mężem Jadwigi Andegaweńskiej. Co jednak było wcześniej? Jak wyglądały...
To jeden ze zdecydowanie najszerzej znanych przydomków z czasów dynastii piastowskiej. „Władysław Wygnaniec” wydaje się idealnie odzwierciedlać losy księcia, który w schedzie po ojcu otrzymał zwierzchność nad krajem, ale ostatnie kilkanaście lat...
Mówiono o nim, że był sprawnym administratorem i bezwzględnym dusigroszem. Przede wszystkim jednak był wyjątkowym paranoikiem. Chorobliwa obsesja sprawiła, że utorował drogę do jednej z najstraszliwszych nagonek w dziejach zachodniej cywilizacji.
To jedna z najbardziej kontrowersyjnych wiadomości na temat ostatnich chwil Jadwigi Andegaweńskiej. Historię – podobnie jak inne drażliwe szczegóły z życia królowej – utrwalił Jan Długosz. Ale czy kronikarzowi można wierzyć? Czy dwór naprawdę...
Piastowie sprawujący zwierzchnią władzę nad Polską uważali cały kraj za swoją własność. A monarszy skarbiec – za prywatną kiesę. Taki sposób myślenia podzielał też Kazimierz Wielki (1333-1370).
Pod koniec XV stulecia w Polsce było już około siedmiuset miast. W zdecydowanej większości przypadków „miejskość” osad była jednak czysto formalna. Ile prawdziwie znaczących metropolii mieliśmy wówczas w kraju? Które były największe? I ilu...
Z dzisiejszej perspektywy jest to zarzut najcięższego kalibru. Podobno pierwszy król odrodzonej Polski Władysław Łokietek „naśladując swoje rycerstwo nastawał na cześć dziewic i matron”. Za dokonane gwałty miała go nawet dosięgnął ekskomunika.
Dokładne znaczenie przydomka Bolesława Chrobrego nie jest dzisiaj odruchowo czytelne. Tym bardziej zatarł się prawidłowy zapis tego słowa. Czy wszyscy robimy literówkę mówiąc o pierwszym polskim królu?
Taki przypadek nie zdarzył się za rządów żadnego wcześniejszego króla. Władysław Jagiełło poślubił wdowę obdarzoną licznym potomstwem. Ona zaś – zabrała swoje dzieci na Wawel. Jak wyglądały ich relacje z ojczymem? I co stało się z nimi po śmierci...
Władysław Jagiełło zatrudniał wielu szpiegów, ale ten konkretny stanowi postać zupełnie wyjątkową. Zanim wielki mistrz krzyżacki zdemaskował jego poczynania, Jan Surwiłło wkupił się w łaski zakonnej elity i został dopuszczony do najściślej...
„Ach, mój kwiatku najrozkoszniejszy!” – pisała XV-wieczna
panna z Krakowa do ukochanego. Słodziła mu, wyznawała miłość, ale też… wprost
groziła wielkimi boleściami. Ot, na wszelki wypadek.
Czego rosyjskie dzieci dowiadują się w szkołach o historii Polski? To zdecydowanie zbyt szerokie pytanie na jeden artykuł, spróbujmy więc prościej. Czego dowiadują się o Kazimierzu Wielkim – władcy, nad Wisłą zaliczanym do grona najbardziej...
Jan Matejko robił zupełnie oczywiste, niewytłumaczalne i do dzisiaj niezręczne błędy. Byki, które nie przeszłyby nawet na lekcji historii w podstawówce. Dwa są szczególnie wstydliwe.
W myśl popularnego porzekadła „w maju ślub to wczesny grób”.
Ewentualnie: „ślub w maju” to „śmierć na skraju”. Ale czy nasi przodkowie
naprawdę tak sądzili? I co decydowało o tym, jak w dawnej Polsce wybierano
termin ślubu i wesela?
Który ze średniowiecznych władców zapewnił Polsce największe terytorium? Jak istotne znaczenie miały podboje Kazimierza Wielkiego? I jakie wyzwanie terytorialne stanęło przed Władysławem Jagiełłą?
W zdecydowanej większości przypadków średniowieczne przydomki nadawano już po śmierci obdarzonych nimi osób. Często działo się tak dopiero po kilku dekadach. Niekiedy – nawet po całych stuleciach. Z królem Władysławem Łokietkiem było jednak inaczej.
Człowiek pokoju? Wielki budowniczy? Stateczny władca o wyjątkowej mądrości? Nic z tych rzeczy. Obraz Kazimierza Wielkiego w czeskich kronikach XIV stulecia kształtował się zupełnie inaczej. Co pisano o polskim królu na jednym z najważniejszych...
Źródła historyczne przechowały informacje o czterech ślubach sławnego króla. Władysław Jagiełło żenił się kolejno z Jadwigą Andegaweńską, hrabianką Anną z Celje, małopolską arystokratką Elżbietą z Pilczy i młodą Rusinką Sonką. Ale czy ta lista...
Pierwsze lokacje miast w Polsce przypadły na okres rozbicia dzielnicowego. Już wcześniej nad Wisłą istniały jednak zwarte skupiska ludności. Koncentrowały się w nich handel i rzemiosło. Tam też znajdowały się siedziby władzy świeckiej i duchownej...
Wizyta Kazimierza Wielkiego w krzyżackiej stolicy. Dlaczego polski król zapuścił się do paszczy lwa?
Fakt, że u schyłku swego życia Kazimierz Wielki odwiedził główną twierdzę Krzyżaków w świetle zachowanych źródeł nie ulega najmniejszej wątpliwości. Równie oczywisty jest bezprecedensowy charakter wizyty. A słowa, które w Malborku wypowiedział...
W stuleciach przed wynalezieniem druku książka stanowiła towar luksusowy, kosztowny i przydatny tylko dla wąskich warstw ludzi wykształconych. Każdy z egzemplarzy wykonywano ręcznie i każdy wymagał dni lub nawet tygodni pracy. Ile książek...
Przed rewolucją przemysłową świat znał tylko dwa źródła energii mechanicznej, inne niż siła mięśni: wodę i wiatr. Oba miały kluczowe znaczenie dla średniowiecznej i nowożytnej gospodarki. Najważniejsza była jednak woda.
Jego dziadek i imiennik, Władysław Jagiełło, zyskał sobie sławę wielkiego wodza, ale też dobrodusznego władcy. Władysław II Jagiellończyk w myśl tradycji był tylko dobroduszny. A do tego letargiczny, wyzuty z ambicji, nieudolny i rozrzutny. Czy...