W naszej wyobraźni zapisał się konkretny obraz rzymskiej togi. Jest ona pofałdowana, idealnie czysta, a przede wszystkim: perfekcyjnie biała, jak ściana zaraz po malowaniu. Jak ta wizja ma się do rzeczywistości?
Żyjąc w Polsce – od samego zarania narażonej na wrogie najazdy, rozbiory, podbój i grabież – trudno wyobrazić sobie, że jedna wojna mogłaby decydować o całych, tysiącletnich losach kraju i narodu. Ale tak właśnie stało się w Anglii. Spadkobiercy...
Córka biednego chłopa władczynią jednego z największych światowych imperiów? Chociaż wydaje się to zupełnie nieprawdopodobne, właśnie taką drogę przeszła Marta Skowrońska. Co więcej, przyszła caryca Katarzyna I miała najprawdopodobniej polskie...
Wydarzenia z jesieni 1938 roku, gdy władze Polski wykorzystały hitlerowski rozbiór Czechosłowacji i zajęły sporną część Śląska Cieszyńskiego, zapisały się jako jedna z wyjątkowo ciemnych kart najnowszej historii Rzeczpospolitej. Dużo rzadziej niż o...
Władysław Jagiełło czterokrotnie stawał do zbrojnej konfrontacji z Krzyżakami. Żadna z jego wojen nie wystarczyła jednak do złamania zakonnej potęgi. By zmienić układ sił w regionie potrzebne było zaangażowanie pruskiego społeczeństwa. Współpracę z...
Obóz zagłady jako miejsce edukacji żydowskich dzieci? Trudno to uwierzyć, ale w Auschwitz-Birkenau rzeczywiście kształcono młodych więźniów. Nie był to jednak w żadnym razie wyraz humanitaryzmu.
Często podkreśla się, że w trakcie II wojny światowej nie utworzono żadnej polskiej jednostki walczącej u boku Wehrmachtu. To prawda. Trzeba jednak pamiętać, że ogromna liczba obywateli przedwojennej Polski służyła pod przymusem w niemieckich siłach...
Telefon u progu niepodległości nie był już nowinką techniczną, ale niezmiennie stanowił wyznacznik statusu. Aparaty widywano tylko w zamożnych, miejskich domach. Statystyczny Kowalski mógł dzwonić co najwyżej z „rozmównicy publicznej”. Ale i tak nie...
Warszawa 1921 roku nie była miejscem do życia. Nie dało się tu mieszkać, ale co najwyżej – pomieszkiwać. Zawsze kątem u kogoś, w ciasnym, dusznym i ciemnym pokoju. Z gromadą obcych ludzi, zażarcie walczących o te same pięć metrów przestrzeni...
Za sprawą dziewiętnastowiecznych malarzy husaria nierozerwalnie kojarzy nam się ze skrzydłami. Czy jednak najlepsza kawaleria na kontynencie faktycznie używała ich w czasie walki? A może skrzydła były jedynie dekoracją? Historycy od lat toczą...
„Tak za sprawą grzechów skończyła się wolność książąt polskich” – komentował XIV-wieczny śląski kronikarz. W świetle tradycji moment odpadnięcia Śląska od Polski jest oczywisty. W rzeczywistości jednak samo pytanie wydaje się… źle postawione.
Przez całe dziesięciolecia miejsce i czas śmierci bohaterskiego prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego były przedmiotem ożywionej dyskusji wśród historyków. Wreszcie w 2014 roku, dzięki zeznaniom tłumacza pracującego dla warszawskiego gestapo...
Technika konstrukcji piramid niezmiennie jest tematem zażartych dyskusji wśród egiptologów. Żadne zapiski z czasów Starego Państwa nie zdradzają sekretów ówczesnych budowniczych. Jedno z pierwszych źródeł na ten temat powstało w czasach antyku, ale...
Zbrojne walki o granice Polski podjęto jeszcze zanim zakończyła się pierwsza wojna światowa, zanim Piłsudski został zwolniony z twierdzy w Magdeburgu, a w Warszawie ukonstytuował się pierwszy niepodległy rząd. 1 listopada 1918 roku członkowie...
Buntownik, awanturnik, człowiek bez krztyny pokory. Wichman Młodszy był kuzynem króla i późniejszego cesarza. Gorąca krew i wielka bezczelność sprawiły jednak, że trafił między pogańskich Słowian. Dlaczego człowiek, który marzył o władzy nad...
Polski plan obrony, przyjęty w 1939 roku, wykluczał stawienie skutecznego i długotrwałego oporu niemieckiemu natarciu. Wojnę graniczną Polacy przegrali już w ciągu pierwszych trzech. Także później popełniano istotne błędy. Poniżej trzy decyzje...
Mieszcząca się przy ulicy Wierzbowej 9 „Oaza” w latach 20. XX wieku była najmodniejszym lokalem Warszawy. Bywali tam artyści, politycy oraz przedstawiciele wielkiego biznesu. Ekskluzywna restauracja i dancing zachwycała swoim wystrojem.
Żaden człowiek w historii nowożytnych Niemiec nie odegrał tak ogromnej roli, co Otto von Bismarck. „Żelazny kanclerz” – nad Wisłą kojarzony głównie z polityką germanizacji i z zajadłą, antypolską retoryką – był twórcą nowego niemieckiego...
Groźba konfliktu, jakiego kraj jeszcze nie widział. Dwóch potężnych sąsiadów zagrażających istnieniu polskiej państwowości. I ultimatum jednego z nich, by za ogromną cenę sprzymierzyć się przeciw drugiemu. Nie, to nie historia polskich relacji z...
Bokserski mistrz wszechwag KL Auschwitz Tadeusz Pietrzykowski dzięki swym sukcesom w ringu mógł sobie pozwolić na znacznie więcej niż przeciętny więzień niemieckiej fabryki śmierci. Pewnego dnia stanął nawet w obronie bitego przez pomocnika kapo...
Lawinowy wzrost cen nie był zjawiskiem unikalnym dla Rzeczpospolitej. Inflacja w największym stopniu uderzyła w Niemcy. Nad Wisłą też jednak stanowiła jedno z czołowych wyzwań epoki.
Rozpoczęta 17 września 1944 roku operacja „Market Garden” była największą akcją powietrzno-desantową II wojny światowej. Jej sukces mógł zapewnić aliantom zwycięstwo nad Niemcami już w 1944 roku. Tak się jednak nie stało. Dowodzący 1. Samodzielną...
Niebotyczne zyski, a może marne grosze? Ile w szczytowym okresie potęgi starożytnego Rzymu można było zarobić posiadając sporych rozmiarów winnicę?
Nie brakuje głosów, że to, w jaki sposób rozlokowano polskie oddziały przed kampanią wrześniową 1939 roku wykluczało skuteczną obronę i umożliwiło Niemcom szybkie przełamanie naszych linii. Czy istniała dobra alternatywa dla planu operacyjnego...
Nie zachowała się żadna kompleksowa statystka dotycząca wieku więźniów Auschwitz-Birkenau. Nieliczne dostępne dane, a przede wszystkim komentarze samych ofiar straszliwej fabryki śmierci, potwierdzają jednak, że ludzie w określonym przedziale lat...
Ostatnia wyprawa Litwinów na Polskę. Czy młody Jagiełło gwałcił polskie kobiety i mordował mężczyzn?
W 1376 roku litewskie zagony dotarły na odległość zaledwie kilku mil od Krakowa, bezkarnie paląc wsie i uprowadzając chłopów. Do niewoli miało trafić nawet 23 000 nieszczęśników. Zdaniem części badaczy – opierających się na kronikarskiej relacji – w...
Na kartach książki Seryjni mordercy II RP opisałem ze szczegółami sprawy czterech zwyrodniałych zbrodniarzy, których czyny zawładnęły wyobraźnią dawnych Polaków. Nie znaczy to jednak, że w II RP było tylko tylu seryjnych zabójców. Rzeczywista liczba...
Dywizjon 303 był najskuteczniejszą jednostką biorącą udział w bitwie o Anglię. Polacy byli z kolei najliczniejszą narodowością wśród sojuszniczych pilotów, wspierających Wyspiarzy. W 1944 roku, gdy ważyły się losy walczącej Warszawy, poprosili, by...
Po tym, jak pierwsza wojna światowa szerzej otworzyła kobietom drzwi do kariery zawodowej, spadła na nie fala krytyki. Panie oskarżano, że podejmują pracę kosztem zaniedbania męża i dzieci. Rzucano na nie gromy, chociaż w niższych warstwach...
Niewiele osób wiedziało, co dzieje się w obrębie obozu koncentracyjnego dla dzieci na ul. Przemysłowej w Łodzi. Kinder-KL Litzmannstadt był placówką zamkniętą, a do tego ulokowaną na terenie wydzielonym z łódzkiego getta. Ci, którzy zdawali sobie...
