Zmieszanie wątków kultury, polityki i religii sprawia, że próby oceny bitwy pod Poitiers, stoczonej 25 października 732 roku, już dawno wykroczyły poza ramy fachowej dyskusji historyków. Spektrum dysput rozciągnęło się na niebotyczną odległość:...
O uzbrojeniu ofensywnym wikingów pisze się dużo częściej niż o tym obronnym. Dzisiaj nikt już oczywiście nie twierdzi, że ludzie północy nosili hełmy z rogami. Ale jak wyglądały te prawdziwe? Czy wikingowie używali kolczug? Jakie były ich tarcze...
Przełom lat 80. i 90. XIV wieku należał do najtrudniejszych okresów w życiu Władysława Jagiełły. Królewski kuzyn Witold Kiejstutowicz ogłosił bunt. Rozgorzał poważny kryzys w relacjach z władcą Mazowsza, a dawny namiestnik królestwa Władysław...
Informacje źródłowe zmuszają do zadania bardzo niewygodnych pytań na temat działalności ostatniej żyjącej córki Kazimierza Wielkiego. Czy podczas wielkiej wojny z zakonem krzyżackim królewna działała jako agent Malborka nad Wisłą?
„Onże lud, często przez innych wspominany i wysławiany przewyższa wszystkie inne narody okrucieństwem i krwiożerczością. Mówię o Rusach, którzy, podbiwszy sąsiednie ludy, nabrali pychy i powziąwszy wysokie mniemanie o sobie, podnieśli oręż przeciw...
Niemal od samego momentu wykształcenia się miecza, niektóre egzemplarze zaopatrywano w magiczne i symboliczne znaki. We wczesnym średniowieczu praktyka była powszechna. Bronioznawca Anatol Kirpichnikov twierdzi wręcz, że niemal każdy miecz z VIII...
Pertraktacje między polską elitą a litewskim wodzem Jagiełłą, podjęte w roku 1385, wydawały się powtórką aż nazbyt dobrze znanej historii. Do ostatniej chwili liczono się z tym, że ceremonia chrztu i koronacja nie dojdą do skutku, a wszystkie...
Zjednoczenie Rusi zaczęło się około 1300 roku, to znaczy jednocześnie z analogicznym procesem w Anglii, Francji i Hiszpanii. W owym czasie nie było wcale przesądzone, że jednolite państwo ruskie powstanie ani że jego ośrodkiem będzie Moskwa.
Władysław Jagiełło nie miał żadnego wpływu na wybór swojej drugiej żony. O tym, kto zostanie polską królową zdecydowała na łożu śmierci Jadwiga Andegaweńska. Monarcha, niepewny lojalności poddanych i własnych praw do tronu, mógł tylko przytaknąć...
W roku 1125 w Szwecji panował król Magnus Nilsson, zwany Magnusem Silnym, który pochodził z Danii i został wybrany królem tylko w Götalandzie. Był obdarzony słusznym wzrostem — co najmniej metr dziewięćdziesiąt — i opisywany jako „piękny, silny...
Wikingowie zaczęli atakować Wyspy Brytyjskie pod koniec VIII wieku. Przez ponad 250 lat mieszkańcy Albionu musieli zmagać się z kolejnymi najazdami skandynawskich wojowników. O tym jak wyglądały początki inwazji oraz kim byli pierwsi łupieżcy z...
Czy słynna baśń o Kopciuszku ma osadzenie w historii? Czy istniała sierota wystawiona na sadyzm krewnych, zaniedbywana przez przybranych rodziców, spychana na margines, by zrobić miejsce dla ich dzieci i uratowana dopiero przez szlachetnego księcia...
Upadek cesarstwa rzymskiego zdecydowanie niekorzystnie odbił się na czystości mieszkańców wczesnośredniowiecznej Europy. Zachowane źródła pozwalają stosunkowo najwięcej powiedzieć o stanie higieny osobistej mnichów. O tym jak często braciszkowie się...
Chlodwig I był bez wątpienia największym władcą z dynastii Merowingów. W czasie trzydziestoletnich rządów udało mu się podbić niemal cała Galię. To właśnie on ulokował stolicę w Paryżu i uczynił z Franków średniowieczną potęgę. Bez jego osiągnięć...
Obecnie już dzieci w szkole podstawowej uczą się, że średniowiecze to liczący ponad 1000 lat okres pomiędzy starożytnością a epoką nowożytną. Ludzie żyjący w tamtym czasie nie mieli jednak pojęcia, że są „średniowieczni”. Kto i dlaczego...
Średniowieczny Kościół prezentował jasne stanowisko w sprawach intymnych. Akt płciowy miał służyć przedłużeniu rodu i niczemu więcej. Nawet w przypadku małżonków czerpanie z niego przyjemności mogło zostać uznane za grzech. Obowiązywały również...
Nawet ktoś, kto nie wie absolutnie nic o architekturze średniowiecza będzie w stanie wskazać przynajmniej jedną gotycką budowlę: Notre Dame w Paryżu. Stołeczna katedra Francji stała się symbolem całej epoki i stylu w sztuce. Nic dziwnego.
Skąpe źródła, którymi dysponujemy, każą podejrzewać, że jeszcze w roku 1000, podczas sławnego zjazdu gnieźnieńskiego, najstarszy syn Bolesława Chrobrego był uważany za następcę tronu. Co sprawiło, że ojciec postanowił odsunąć go od dziedziczenia...
„Notre Dame różniła się od wszystkich innych gotyckich katedr, jakie zaczęto budować w dwunasto- i trzynastowiecznej Francji” – podkreśla francuska dziennikarka Agnès Poirier na kartach książki Notre Dame. Serce Paryża, dusza Francji. W czym tkwił...
XIX-wieczny poeta Jan Nepomucen Kamiński w swoim znanym dwuwierszu napisał o Mikołaju Koperniku: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, polskie wydało go plemię”. Ale co tak naprawdę wiemy o pochodzeniu słynnego astronoma? Czy rzeczywiście był Polakiem?
Według rodzinnej legendy zaczynali jako prości węglarze. Kilka pokoleń wystarczyło jednak, by Medyceusze urośli do rangi najświetniejszego rodu Italii. Uchodzili nie tylko za najpotężniejszy, ale też najbogatszy ród na Półwyspie Apenińskim. Jak...
Mongołowie potrzebowali zaledwie czterech lat, aby podbić, skłócone ze sobą ruskie księstwa. Podczas rozpoczętej wiosną 1137 roku inwazji wojska Batu-chana spustoszyły miasta i wsie, wyżynając każdego kto stawił im opór. Skutki kilkusetletniego...
Biografie i podręczniki podają, że Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku. Skąd o tym wiemy skoro w XV wieku nie istniały jeszcze księgi metrykalne? Czy na pewno jest to właściwa data? Na te pytania stara się odpowiedzieć Piotr Łopuszański...
W grudniu 1144 roku muzułmańskie wojska Imada ad-Din Zankiego zdobyły Edessę. Upadek jednego z najważniejszych chrześcijańskich państw, utworzonych na Bliski Wschodzie po pierwszej krucjacie wstrząsnął Europą. Niemal natychmiast ruszyły...
Pierworodny syn Bolesława Chrobrego, Bezprym, był władcą tak znienawidzonym, że zupełnie wymazano go z lokalnych kronik i roczników. Przejął władzę na skutek spisku, uknutego wspólnie z sąsiadami kraju. W 1031 roku doprowadził do pierwszego rozbioru...
Skala bitwy stoczonej pod Fontenoy w 841 roku, jak niemal wszystkich w czasach średniowiecza, została znacząco wyolbrzymiona przez kronikarzy. Jeszcze na początku XX wieku wierzono, że wzięło w niej udział 300 000 wojowników. W rzeczywistości...
W polskich rocznikach i kronikach doby wczesnego średniowiecza postać Bezpryma w ogóle nie występuje. Tylko dzięki źródłom zagranicznym udało się odtworzyć zdradzieckie losy przeklętego członka dynastii Piastów. Najstarszy, ale odsunięty od władzy...
Templariusze byli prawdziwą elitą wśród zakonów rycerskich. Aby nosić czerwony krzyż na piersi należało jednak przestrzegać surowych zasad, które wyznaczała Reguła. Nawet za – zdawać by się mogło – drobne przewinienie członkom bractwa groziły surowe...
Jako pierwsi zidentyfikowali ją Egipcjanie. Szeroko pisał o niej Hipokrates. Ci, których dotknęła, cierpieli najprawdziwsze katusze. Jako, że nie istniało żadne skuteczne lekarstwo, przerażający ból miał ich prześladować już do końca życia. Albo...
Kim są ludzie przedstawieni na jednym z najstarszych zabytków polskiej sztuki? Jaką tajemnicę skrywa trzynastowieczny tympanon? Czy to możliwe, aby niewielki kamienny element wiejskiego kościoła miał na drugim końcu Polski swoją wierną kopię? I...
