Na samym początku był potwór. Była też podstępna zbrodnia, zabrakło za to dzielnego szewczyka, a nawet… smoka. Najstarsza wersja legendy o zasiedleniu Wawelu ma niewiele wspólnego z powtarzanymi dzisiaj, ugrzecznionymi opowiastkami dla dzieci.
O życiu na stołecznym zamku za czasów królowej Jadwigi da się powiedzieć całkiem sporo, ponieważ przetrwały rachunki dworskie z lat dziewięćdziesiątych XIV wieku. Notowano w nich codzienne, często zupełnie trywialne, wydatki i zaskakujące szczegóły...
Na obszarze Krakowa do dzisiaj zachowały się dwa duże, sztucznie usypane wzniesienia. Tradycja, sięgająca przynajmniej XV stulecia wiązała je z miejscami pochówku legendarnego założyciela Krakowa imieniem Krak oraz jego córki Wandy. Dlaczego jednak...
Kazimierz III zasiadał na tronie przez 37 lat. W tym czasie dokonał tak dużo, że potomni nadali mu przydomek Wielki. O tym, jak zmieniło się Królestwo Polskie pod jego rządami pisze profesor Grzegorz Kucharczyk w książce Polska. Dzieje państwa i...
Latem 1462 roku do Polski przybyło poselstwo z Kaffy. W obliczu osmańskiego zagrożenia mieszkańcy położonego na południowo-wschodnim wybrzeżu Półwyspu Krymskiego miasta pragnęli oddać się we władanie króla Kazimierza Jagiellończyka. Monarcha...
Średniowieczni „Asasyni” istnieli naprawdę, nie byli jednak wcale tajną organizacją bezwzględnych morderców, jak głoszą popularne legendy. Sama nazwa, jaką im nadano, stanowiła obraźliwe przezwisko. Kryli się pod nią nizaryci: nierozumiany przez...
Najgorszy brat w dziejach dynastii Jagiellonów. Z zawiści i żądzy władzy o mało nie zgubił królestwa
Żaden polski król nie posiadał tak licznego rodzeństwa, jak Władysław Jagiełło. Olgierd Giedyminowic doczekał się bowiem z dwiema żonami aż 23 dzieci, w tym 14 synów. Bez wątpienia zwycięzcy spod Grunwaldu najwięcej krwi napsuł najmłodszy z nich...
„Niedługi czas, jaki tam spędziłem, przedstawił mi żywiej niż wszystko, co widziałem dotąd, straszny obraz władzy kardynała” – wspomniał Franciszek książę de Marcillac, jeden z więźniów najpotężniejszego człowieka XVII-wiecznej Francji. Akurat on...
26 sierpnia 1071 roku pod Mantzikertem bizantyjskie wojska dowodzone przez cesarza Romana IV Diogenesa poniosły sromotną klęskę z seldżucką armią sułtana Alpa Arslana. Pierwszy raz w historii basileus dostał się do muzułmańskiej niewoli. O tym, jak...
8 kwietnia 1408 roku wydawało się, że historia zatoczyła koło. Druga żona Władysława Jagiełły, Anna Cylejska, rodziła dziecko w komnatach Wawelu. Tak samo jak dziewięć lat wcześniej, gdy chyba w tej samej sali, a może nawet na tym samym łożu...
Na wielu mapach państw krzyżowców w Ziemi Świętej można odnaleźć niewielką, zaskakującą plamę: państwo Asasynów. Czym było? Czy naprawdę tak je nazywano? I ile prawdy jest w opowieściach o jego władcach i tajnych wojownikach?
Zmieszanie wątków kultury, polityki i religii sprawia, że próby oceny bitwy pod Poitiers, stoczonej 25 października 732 roku, już dawno wykroczyły poza ramy fachowej dyskusji historyków. Spektrum dysput rozciągnęło się na niebotyczną odległość:...
O uzbrojeniu ofensywnym wikingów pisze się dużo częściej niż o tym obronnym. Dzisiaj nikt już oczywiście nie twierdzi, że ludzie północy nosili hełmy z rogami. Ale jak wyglądały te prawdziwe? Czy wikingowie używali kolczug? Jakie były ich tarcze...
Przełom lat 80. i 90. XIV wieku należał do najtrudniejszych okresów w życiu Władysława Jagiełły. Królewski kuzyn Witold Kiejstutowicz ogłosił bunt. Rozgorzał poważny kryzys w relacjach z władcą Mazowsza, a dawny namiestnik królestwa Władysław...
Informacje źródłowe zmuszają do zadania bardzo niewygodnych pytań na temat działalności ostatniej żyjącej córki Kazimierza Wielkiego. Czy podczas wielkiej wojny z zakonem krzyżackim królewna działała jako agent Malborka nad Wisłą?
„Onże lud, często przez innych wspominany i wysławiany przewyższa wszystkie inne narody okrucieństwem i krwiożerczością. Mówię o Rusach, którzy, podbiwszy sąsiednie ludy, nabrali pychy i powziąwszy wysokie mniemanie o sobie, podnieśli oręż przeciw...
Niemal od samego momentu wykształcenia się miecza, niektóre egzemplarze zaopatrywano w magiczne i symboliczne znaki. We wczesnym średniowieczu praktyka była powszechna. Bronioznawca Anatol Kirpichnikov twierdzi wręcz, że niemal każdy miecz z VIII...
Pertraktacje między polską elitą a litewskim wodzem Jagiełłą, podjęte w roku 1385, wydawały się powtórką aż nazbyt dobrze znanej historii. Do ostatniej chwili liczono się z tym, że ceremonia chrztu i koronacja nie dojdą do skutku, a wszystkie...
Zjednoczenie Rusi zaczęło się około 1300 roku, to znaczy jednocześnie z analogicznym procesem w Anglii, Francji i Hiszpanii. W owym czasie nie było wcale przesądzone, że jednolite państwo ruskie powstanie ani że jego ośrodkiem będzie Moskwa.
Władysław Jagiełło nie miał żadnego wpływu na wybór swojej drugiej żony. O tym, kto zostanie polską królową zdecydowała na łożu śmierci Jadwiga Andegaweńska. Monarcha, niepewny lojalności poddanych i własnych praw do tronu, mógł tylko przytaknąć...
W roku 1125 w Szwecji panował król Magnus Nilsson, zwany Magnusem Silnym, który pochodził z Danii i został wybrany królem tylko w Götalandzie. Był obdarzony słusznym wzrostem — co najmniej metr dziewięćdziesiąt — i opisywany jako „piękny, silny...
Wikingowie zaczęli atakować Wyspy Brytyjskie pod koniec VIII wieku. Przez ponad 250 lat mieszkańcy Albionu musieli zmagać się z kolejnymi najazdami skandynawskich wojowników. O tym jak wyglądały początki inwazji oraz kim byli pierwsi łupieżcy z...
Czy słynna baśń o Kopciuszku ma osadzenie w historii? Czy istniała sierota wystawiona na sadyzm krewnych, zaniedbywana przez przybranych rodziców, spychana na margines, by zrobić miejsce dla ich dzieci i uratowana dopiero przez szlachetnego księcia...
Upadek cesarstwa rzymskiego zdecydowanie niekorzystnie odbił się na czystości mieszkańców wczesnośredniowiecznej Europy. Zachowane źródła pozwalają stosunkowo najwięcej powiedzieć o stanie higieny osobistej mnichów. O tym jak często braciszkowie się...
Chlodwig I był bez wątpienia największym władcą z dynastii Merowingów. W czasie trzydziestoletnich rządów udało mu się podbić niemal cała Galię. To właśnie on ulokował stolicę w Paryżu i uczynił z Franków średniowieczną potęgę. Bez jego osiągnięć...
Obecnie już dzieci w szkole podstawowej uczą się, że średniowiecze to liczący ponad 1000 lat okres pomiędzy starożytnością a epoką nowożytną. Ludzie żyjący w tamtym czasie nie mieli jednak pojęcia, że są „średniowieczni”. Kto i dlaczego...
Średniowieczny Kościół prezentował jasne stanowisko w sprawach intymnych. Akt płciowy miał służyć przedłużeniu rodu i niczemu więcej. Nawet w przypadku małżonków czerpanie z niego przyjemności mogło zostać uznane za grzech. Obowiązywały również...
Nawet ktoś, kto nie wie absolutnie nic o architekturze średniowiecza będzie w stanie wskazać przynajmniej jedną gotycką budowlę: Notre Dame w Paryżu. Stołeczna katedra Francji stała się symbolem całej epoki i stylu w sztuce. Nic dziwnego.
Skąpe źródła, którymi dysponujemy, każą podejrzewać, że jeszcze w roku 1000, podczas sławnego zjazdu gnieźnieńskiego, najstarszy syn Bolesława Chrobrego był uważany za następcę tronu. Co sprawiło, że ojciec postanowił odsunąć go od dziedziczenia...
„Notre Dame różniła się od wszystkich innych gotyckich katedr, jakie zaczęto budować w dwunasto- i trzynastowiecznej Francji” – podkreśla francuska dziennikarka Agnès Poirier na kartach książki Notre Dame. Serce Paryża, dusza Francji. W czym tkwił...
