Pierwsze lata życia przyszłej królowej Polski były najprawdziwszym koszmarem. Wygnana z Mediolanu, po tym, jak zamordowano jej ojca, była zmuszano tułać się po Włoszech. Straciła całe rodzeństwo – miała tylko matkę, zawsze ambitną i niestrudzoną...
Pokolenia historyków twierdziły, że Jan Kazimierz Waza (na tronie od 1648 do 1668 roku) dał się omotać bardziej energicznej i utalentowanej żonie. Podobno Ludwika Maria Gonzaga zupełnie go stłamsiła, zawłaszczyła jego pozycję. Od dawna pisze się...
Michał Korybut Wiśniowiecki zasiadał na polskim tronie nieco ponad trzy lata. Kiedy 10 listopada 1673 roku wyzionął ducha był zaledwie 33-latkiem. Śmierć w tak młodym wieku sprawiła, że od razu pojawiły się plotki na temat otrucia. O tym, co mogło...
Umiejętność czytania i pisania nigdy nie była na polskiej wsi powszechna. W wiekach XVI i XVII nie była też jednak niespotykana. W typowej wsi żyło kilka osób potrafiących wertować księgi i pisma. Dla szlachciców był to jednak fakt niewygodny, a...
Tito Livio Burattini nie był Polakiem, ale do realizacji swojego radykalnego projektu chciał przekonać polskiego monarchę. Chodziło o to, by za pieniądze warszawskiego dworu, a pewnie też właśnie w samej Warszawie, zbudować pierwszą w dziejach...
Bunt na pokładzie brytyjskiego okrętu HMS „Bounty” przeszedł do legendy. Kapitan jednostki William Bligh wykazywał się narastającym sadyzmem, nie tylko wobec rdzennej ludności odwiedzanych wysp, ale też własnych załogantów. Pomocnik nawigatora...
Czy Urszulka naprawdę istniała? Pytanie może się wydawać absurdalne, gdyż córka Jana Kochanowskiego jest przecież najsłynniejszym dzieckiem polskiego renesansu. Gdy jednak bliżej przyjrzymy się faktom, sytuacja nie jest już tak jednoznaczna, gdyż...
Ślub ze schorowanym i gburowatym polskim królem, Władysławem IV Wazą, przyniósł Ludwice Marii Gonzadze pasmo rozczarowań. Już podczas powitania monarcha – sam cierpiący na otyłość i oceniany jako wyjątkowo brzydki – głośno skrytykował wygląd...
Los nieślubnych dzieci oraz ich matek w nowożytnej Polsce zdecydowanie nie był godzien pozazdroszczenia. W większości przypadków czekał ich społeczny ostracyzm. Zdesperowane kobiety często porzucały niemowlęta na ulicach lub mordowały je „dla wstydu...
To miał być spisek doskonały. Agent Habsburgów, Jan Wawrzyniec Pappacoda, wkradł się w łaski polskiej królowej, skłonił ją do wyjazdu do rodzinnej Italii, przejął kontrolę nad jej dworem, a wreszcie otruł władczynię i sfałszował jej testament. Nie...
Obecnie już dzieci w szkole podstawowej uczą się, że średniowiecze to liczący ponad 1000 lat okres pomiędzy starożytnością a epoką nowożytną. Ludzie żyjący w tamtym czasie nie mieli jednak pojęcia, że są „średniowieczni”. Kto i dlaczego...
Dwór królewski XVII stulecia stanowił potężną machinę, angażująca nawet nie setki, ale przeszło tysiąc osób. Formalnie osobne dworu mieli królowie, ich małżonki oraz każde z dzieci. Szczególnie wiele można powiedzieć o sytuacji panującej w otoczeniu...
Przepłynęli 6700 kilometrów w rozklekotanej łódce bez zapasów i map. Nikt nie wierzył, że przetrwają
28 kwietnia 1789 roku, pośrodku południowego Pacyfiku, załoga angielskiego okrętu HMS „Bounty” zbuntowała się przeciwko swojemu kapitanowi. Porucznik William Bligh, wraz z 18 poplecznikami, został pojmany. Kazano mu opuścić okręt na...
5 września 1580 roku załoga Wielkich Łuk skapitulowała przed wojskami Stefan Batorego. Hetman Jan Zamoyski za wszelką cenę nie chciał dopuścić do tego, aby spragnione łupów żołdactwo dokonało masakry mieszkańców twierdzy. Jego wysiłki spełzły jednak...
Ambicją każdego króla elekcyjnego było posiadać na własność ziemię wolną od zakusów szlachty, reguł urzędu monarszego i krępujących praw Rzeczpospolitej. Odrębny tytuł mógł dawać dochody, ale stanowił też argument — a nawet straszak — na polu...
W roku 1600 Warszawa miała zaledwie 12 000 mieszkańców, nie należała nawet do pierwszej piątki największych miast w Polsce. Wystarczyło pół wieku, a liczba ludności wzrosła niemal trzykrotnie. Opinie podróżników o nowej polskiej stolicy nie...
W 2001 roku telewizja BBC zapytała łącznie 30 000 Brytyjczyków o to, kogo uważają za najwybitniejszego bohatera w historii kraju. Pierwsze miejsce zajął Winston Churchill, trzecie księżna Diana, a czwarte – Charles Darwin. Na kolejnych lokatach...
Fakt, że polska szlachta przez stulecia odmawiała całej reszcie społeczeństwa prawa do narodowości, zmuszała poddanych do niewolniczej pracy i rozmyślnie ich rozpijała jest coraz powszechniej rozumiany. Wciąż nie uświadamiamy sobie jednak prawdziwej...
Po śmierci Zygmunta Starego żaden polski monarcha nie chciał już mieszkać na Wawelu. Zamek Królewski wewnątrz murów Warszawy, choć przygotowywany na stołeczną siedzibę, też wydawał się miejscem raczej do prowadzenia polityki niż do życia. Prawdziwie...
Wraz ze śmiercią Zygmunta Augusta, ostatniego króla z dynastii Jagiellonów, Polska pogrążyła się w chaosie. Koterie senatorskie skakały sobie do gardeł. Konkurenci polityczni zgadzali się właściwie tylko w jednej sprawie. Każdy, kto miał wpływ na...
W grudniu 1519 roku wybuchła ostania wojna polsko-krzyżacka. W jej trakcie wojska zakonu między innymi bezskutecznie oblegały Olsztyn. Niebagatelną rolę w obronie miasta odegrał Mikołaj Kopernik.
Jan Kazimierz Waza (ur. 1609) był przed objęciem tronu awanturnikiem, kondotierem, a przez krótki czas nawet kardynałem. Na niemal dwa lata tkwił też we francuskiej niewoli jako osobisty więzień potężnego kardynała Richelieu.
Do jakiego stopnia wychowanie determinuje rozwój człowieka? Czy opieka (lub jej brak) jest ważniejsza od genów? Badacze wciąż spierają się w tej podstawowej kwestii z zakresu psychologii. Bezcenne wnioski można próbować wyciągać z historii „dzikich...
Gdy w 1573 roku na polski tron zaproszono francuskiego królewicza Henryka Walezego, w jego orszaku przybył nad Wisłę także diuk Nevers i Rethel Ludwik Gonzaga. Wpływowy arystokrata występował w roli doradcy, a nawet mentora nowego polskiego monarchy.
W latach 20. XVII wieku Francja, już będąca najludniejszym krajem Europy, zaczęła zmierzać też do zajęcia pozycji najpotężniejszego mocarstwa kontynentu. Krajem rządził wówczas swoisty triumwirat: poza królem i królową matką o kluczowym sprawach...
Mikołaj Kopernik kojarzy się nam głównie z odkryciami na polu astronomii. Toruński kanonik był jednak prawdziwym człowiekiem renesansu i zajmował się wieloma dziedzinami nauki. Wśród nich znajdowała się również ekonomia. Autor teorii...
Wolna elekcja przeprowadzona w roku 1648, po śmierci schorowanego Władysława IV Wazy, była wydarzeniem bez precedensu. W rywalizacji o polski tron liczyło się dwóch kandydatów. I obaj byli duchownymi.
Podróż do Polski miała być zwieńczeniem życiowych marzeń Marii Gonzagi. Francuska arystokratka wyzbyła się wszystkich posiadłości i perspektyw w ojczyźnie, a nawet zmieniła imię – na Ludwikę Marię – aby wreszcie dostąpić upragnionej korony. Nad...
W 1561 roku w Krakowie ukazał się pierwszy w dziejach Polski drukowany poradnik małżeński przeznaczony dla szerokiego odbiorcy. Nie było to, jak podkreślają znawcy tematu, dzieło wybitne ani nawet oryginalne. Ale jego wpływ trudno przecenić.
Prowadzona od 21 września do 5 października 1675 roku obrona zamku w Trembowli stała się symbolem bohaterstwa w obliczu miażdżącej przewagi wroga. Kilkuset Polaków stawiło skutecznie czoła wielotysięcznej armii turecko-tatarskiej. Historia mogła...
