Spośród polskich królów żaden nie dożył takiego wieku, jak Zygmunt I Jagiellończyk. Nie dlatego jednak nazywano go „Starym”. Przydomek zaczął się rodzić całe dekady wcześniej w jednym konkretnym momencie.
Podręczniki do historii powielają mit, w myśl którego Pierwsza Rzeczpospolita była krajem nieskrępowanej wolności i swobody wypowiedzi, a Druga – demokratyczną republiką, gdzie swobodnie buzowały różnice opinii. Jak wyglądała rzeczywistość?
Oszołomieni ich potęgą, biernie pozwalali zagarniać swoje ziemie. Omotani własnymi wierzeniami i przesądami, brali ich za przybyszy z nieba. Sami przypieczętowali swój upadek. Taki obraz podboju ludów Ameryki Południowej wciąż jest powszechny. Ale...
Ludożercy i barbarzyńcy? Potwory bez głów? Pół-zwierzęta nie zasługujące by żyć? A może… „łagodni, prości i nieszkodliwi” ludzie, tylko czekający by ich należycie „uformować”? Co naprawdę hiszpańscy odkrywcy i konkwistadorzy myśleli o rdzennej...
Jeszcze do niedawna wierzono, że to idealny sposób na każde
schorzenie, dolegliwość, nawet na zły humor. Krwawa terapia uchodziła za istne
panaceum. Wierzono w nią przez tysiąclecia. I przez tysiąclecia przynosiła
śmierć milionom nieszczęśników.
Jan Kazimierz Waza nie miał żadnych zadatków na króla. Tułacz, awanturnik i lubieżnik bez politycznego rozeznania, za to z niezwykle rozbuchaną ambicją. To właśnie on sprowadził na Rzeczpospolitą jedną z największych katastrof w historii.
Wielomilionowe imperia upadły nie pod naporem najeźdźców,
za sprawa wojen czy przewagi technologicznej wroga. Zdecydował brak odporności
na choroby. W ciągu 150 lat populacja kontynentu skurczyła się nawet o 90%.
Nieludzki i wprost niewyobrażalny wyzysk. Praca tak ciężka, że do podobnej nie zmuszano nawet zwierząt. Żałosne zarobki, brak jakiejkolwiek opieki i horrendalne warunki życia. Polscy chłopi pańszczyźniani nie byli wcale zdrowi, silni i zahartowani...
Rude włosy od najdawniejszych czasów kojarzyły się z nieczystymi mocami i barbarzyństwem. Przesądne kobiety robiły wszytko, by ukryć ten „defekt”. Elżbieta I Tudor postanowiła jednak zrobić ze swych włosów znak rozpoznawczy. I poszło jej...
Tysiące nieszczęśników podpalanych żywcem, wleczonych po bruku za saniami, wrzucanych do zamarzniętej rzeki. Niemowlęta przywiązywane do matek, by tonęły razem z nimi. Ogrom zbrodni, któremu winien był nieobliczalny car Iwan IV Groźny. I za którego...
Portugalczycy liczyli na łatwe zwycięstwa i bajeczne bogactwa czekające ich w Chinach. Rzeczywistość boleśnie zweryfikowała ich plany. Cesarska flota szybko pokazała, że przybysze z Europy nie mają czego szukać w tej części Azji.
Ruszając na podbój imperium Inków Francisco Pizarro miał pod rozkazami niespełna 200 ludzi. Dysponowali oni co prawda stalowymi rapierami i bronią palną, ale to wcale nie one zdecydowały o powodzeniu całej operacji. Źródło sukcesu konkwistadorów...
Wielu pisze o nich żartem, jakby chodziło o wymysł i bzdurną teorię spiskową. Iluminaci istnieli jednak naprawdę. Co wiemy o ich historii, działaniach, a zwłaszcza zamierzeniach?
Baśnie opowiadane w chłopskich chatach Francji,Niemiec czy Anglii kilkaset lat temu w niczym nie przypominają dzisiejszych, ugrzecznionych historyjek o Kopciuszku czy Jasiu i Małgosi. Wtedy w opowieściach dla dzieci krew lała się strumieniami, a...
Właściciele folwarków nie dbali o sprawiedliwość, ale tylko – o własne korzyści. Cały system prawny był w rzeczywistości systemem wyzysku, napełniającym szlachecką kabzę. Za krytykowanie dworu konsekwencje były straszliwe. Ale od kary za...
W XIX wieku nawet połowa chińskich kobiet miażdżyła swoje stopy, by je pomniejszyć i tym sposobem przypodobać się mężczyznom. Okropną torturę traktowano jak rytuał przejścia. To matki pastwiły się nad własnymi córkami.
Katarzyna Sforza, ciotka królowej Bony, nie miała szczęśliwego małżeństwa. Mąż, Hieronim Riario, nieraz ją poniżał i bił. Kiedy jednak został zamordowany, wdowa nie namyślała się długo. I zgotowała zabójcom naprawdę brutalną zemstę.
Walczyły z bronią w ręku jeszcze w czasach, gdy kobieta-żołnierz dla wielu była nie do pomyślenia. Potrafiły przezwyciężyć wszelkie przeszkody, by tylko znaleźć się na froncie. I udowadniały, że na równi z mężczyznami mogą bronić polskiej...
W Rzeczpospolitej Obojga Narodów niemal zawsze zalegano z żołdem dla wojska. Ktoś mógłby pomyśleć, że działo się tak dlatego, że żołnierzom płacono krocie. Nic z tych rzeczy. Polacy przelewający krew za kraj w XVII wieku zarabiali dużo mniej niż...
Oficjalnie twierdzono, że to szacowna dynastia o królewskich korzeniach. Prawda jest jednak o wiele ciekawsza od mitu. Sławna Bona Sforza wywodziła się od ludzi słynących ze zbrodni, podstępów i wyjątkowej bezwzględności. Nic nie dowodzi tego...
Ta historia na wieki zaciążyła na wizerunku francuskiej królowej, która miała tego pecha, że za rządów jej męża wybuchła rewolucja. Jej poddanym dawała motywację do walki, a tym, którzy skazali ją na śmierć – niemal pełne rozgrzeszenie. Ale czy...
Bajeczne bogactwa, dziesiątki pałaców, zastępy służących i rozrzutność, która zawstydziłaby nawet dzisiejszych miliarderów. Polscy magnaci robili co mogli, by dowieść, że świat do nich należy. To było jedno wielkie kłamstwo.
Sędziowie w Rzeczpospolitej szlacheckiej nie cieszyli się dobrą opinią. Sam Mikołaj Rej pisał, że „posuły” czyli łapówki leciały do nich „od całego kraju”. Później zaś było tylko gorzej. Aby uzyskać korzystny wyrok szlachta wręcz...
Pamiętacie scenę z Krzyżaków Henryka Sienkiewicza, w której Danusia w ostatniej chwili uratowała życie skazanemu na śmierć Zbyszkowi, krzycząc „Mój ci jest, mój ci jest”? Jeżeli sądzicie, że pisarz zmyślił ten zwyczaj, to jesteście w błędzie...
„Dobrze utrzymane dziecko jest w wieku jednego roku najpyszniejszym, odżywczym, zdrowym jedzeniem, niezależnie od tego, czy jest uduszone, upieczone na rożnie lub w piekarniku, czy ugotowane” – przekonywał brytyjski publicysta.
Czy bardziej opłacało się być członkiem dworskiej orkiestry czy… królewskim golibrodą? Ile zarabiali mieszczanie, a ile prości chłopi? I kogo było stać na oświetlenie swojego domu każdego wieczora?
Handel ludzkim mięsem. Rozkopywanie grobów. Spory o to, kto ma prawo pożreć zmarłego kompana. Ojcowie zjadający własne dzieci i żołnierze mordujący towarzyszy broni. Właśnie tak wyglądała codzienność polskiej załogi broniącej się na Kremlu jesienią...
W czasie wojny Kozacy zaporoscy dopuszczali się najgorszych zbrodni. Rabowali, gwałcili i mordowali. Jednak na Siczy musieli przestrzegać obowiązujących tam zasad. Ich złamanie groziło drakońskimi karami.
Jego prace do dzisiaj stanowią kanon literatury poświęconej edukacji. On sam pozował na „nauczyciela cnoty”, a matki nawoływał do czułej opieki nad dziećmi, podkreślając, jak ważne jest choćby karmienie piersią. Własnym potomkom odmówił jednak...
Zaprowadzili go na szafot za pospolite morderstwo. Zabił może z biedy, a może w gniewie. W jego zbrodni nie było najwidoczniej nic, co zwróciłoby uwagę współczesnych i potomnych. Do historii przeszedł za to ostatni akord w życiu George’a Manleya. I...
