Rzymski legion nie od zawsze przewyższał grecką falangę. W początkowym okresie Rzymianie zbierali od mieszkańców Hellady cięgi. Trudno o lepszy przykład niż bitwa pod Herakleą (280 p.n.e.) – wielki triumf króla Epiru Pyrrusa nad konsulem Lewinusem.
„Jeśli ktokolwiek w pojedynkę zasługuje na miano założyciela nowożytnej Europy, to jest nim Oktawian August” – podkreśla Simon Jenkins na kartach Krótkiej historii Europy. Co osiągnął pierwszy cesarz starożytnego Rzymu? I gdzie...
W starożytnym Egipcie koty cieszyły się specjalnym statusem. Uważano je za święte zwierzęta, natomiast ich umyślne zabicie groziło nawet śmiercią. Pazerność kapłanów sprawiła jednak, że miliony czworonogów spotkał straszliwy los.
Starożytni Grecy nierozerwalnie kojarzą nam się z winem, rzecz jasna pitym po uprzednim rozcieńczeniu wodą. Ale jak wyglądał ich jadłospis? Co dokładnie lądowało na misach Ateńczyków, Spartan i innych mieszkańców Hellady niemal 2500 lat temu?
Stanowili największe zagrożenie na Morzu Śródziemnym w czasach republiki rzymskiej. Mieli przeszło sto baz, a zdaniem Plutarcha także 1000 statków. Ich łupem miało paść 400 miast i świątyń. Piraci cylicyjscy schwytali nawet młodego Juliusza Cezara.
Przełącznik na ścianie, który za jednym dotknięciem rozświetla pomieszczenie? Starożytni Rzymianie nie mogli nawet marzyć o podobnym luksusie. Nocne oświetlenie w epoce antyku było kosztowne, dokuczliwe, a do tego – bardzo niebezpieczne.
Zdaniem Pliniusza Starszego, autora słynnej Historii naturalnej z I wieku n.e., Rzymianie okazali się w sprawie golenia o wiele bardziej „niemrawi” od innych nacji. Gdy „pozostałe narody już zgodziły się, że należy zatrudniać barberów”, w Wiecznym...
Jeśli mieszkacie na wsi lub na przedmieściach, na pewno doskonale znacie to „psychologiczne” zabezpieczenie. Na bramach i ogrodzeniach setek tysięcy polskich domów wiszą tabliczki informujące o „złym psie”. Mają ostrzegać gości, a przy okazji (lub...
W II wieku p.n.e. słynny rzymski mówca i polityk Katon Starszy pouczał, że maż, który przyłapał swoją połowicę na zdradzie może „ją bezkarnie zabić bez wyroku sądu”. Sytuacja wyglądała jednak zupełnie inaczej w odwrotnej sytuacji.
Rządy Domicjana były dłuższe niż innych cesarzy jego epoki. Władał Rzymem przez 15 lat. Zdążył przez ten czas nabawić się paranoicznych lęków. A może raczej – zdążył zrozumieć, że na każdym kroku czyha na niego niebezpieczeństwo.
Trudno wyobrazić sobie miasto starożytnego cesarstwa rzymskiego bez akweduktu. W całym imperium zbudowano łącznie setki tych cudów dawnej inżynierii. Który akwedukt był jednak najdłuższy i najbardziej imponujący?
Jego twórczość już w czasach antyku budziła ogromne emocje. Wielki Arystoteles wprost nazwał go „bajarzem”. Plutarch zarzucał mu rozmyślną żonglerkę faktami. Cyceron też wytykał mu podkolorowywanie faktów. Zarazem jednak wprost mówił o Herodocie, że...
Starożytni Grecy myli się z tych samych powodów, co my: żeby poczuć się lepiej i zwiększyć swą atrakcyjność. Kąpali się też i z przyczyn zdrowotnych, ponieważ moczenie się w wodzie stanowiło jeden z podstawowych zabiegów leczniczych w ograniczonym...
W naszej wyobraźni zapisał się konkretny obraz rzymskiej togi. Jest ona pofałdowana, idealnie czysta, a przede wszystkim: perfekcyjnie biała, jak ściana zaraz po malowaniu. Jak ta wizja ma się do rzeczywistości?
„Zdaniem wielu to pierwsza wielka, decydująca bitwa w dziejach świata” – pisze David Eggenberger o starciu stoczonym pod Maratonem w 490 roku p.n.e. Batalię, która przesądziła o losach antycznej Grecji ze szczegółami zrelacjonował...
W chwili swojej śmierci 10 czerwca 323 roku p.n.e. Aleksander Wielki miał niespełna 33 lata. Do dzisiaj trwają spory o to, co zabiło władcę imperium rozciągającego się na tysiące kilometrów. Czy była to trucizna, zatrucie alkoholowe, a może któraś z...
Są wydarzenia, które wprost z kart historii docierają do naszej wyobraźni, przywołując obrazy pozwalające fantazjować z otwartymi oczami. Do takich zaliczam legendarny Jedwabny Szlak, przecinający całą Azję, od Chin po Europę.
Technika konstrukcji piramid niezmiennie jest tematem zażartych dyskusji wśród egiptologów. Żadne zapiski z czasów Starego Państwa nie zdradzają sekretów ówczesnych budowniczych. Jedno z pierwszych źródeł na ten temat powstało w czasach antyku, ale...
Niebotyczne zyski, a może marne grosze? Ile w szczytowym okresie potęgi starożytnego Rzymu można było zarobić posiadając sporych rozmiarów winnicę?
Ten obraz został skutecznie utrwalony przez filmy, seriale i dzieła sztuki. Jeśli starożytny Rzymianin je, to rzecz jasna w pozycji półleżącej, wygodnie rozpostarty na sofie. Ale czy rzeczywiście w epoce antyku posiłki spożywano w opisany sposób?
Justynian zdołał odbić Afrykę Północną, Italię, a nawet część Hiszpanii. Wierzył, że wskrzesił cesarstwo rzymskie. Był jednak tylko panem ruin i pustkowi. A jego obsesja ściągnęła na Bizancjum katastrofę. Zdaniem wielu autorów ostatecznie zamknęła...
Wyrwanie włosów z głowy. „Depilacja” rozgrzanym popiołem części intymnych, a nawet śmierć. Uwodziciele cudzych żon w starożytnej Grecji nie mogli czuć się bezpiecznie.
Greccy lekarze, którzy w ostatnich latach pochylili się nad tematem przyczyn śmierci cesarza Galeriusza, twierdzą że zabiła go choroba rzadka i nigdy wcześniej nie odnotowana w źródłach. Nawet w XXI wieku, przy zastosowaniu najnowocześniejszych...
Falanga przez stulecia królowała na polach bitew. Zapewniała sukcesy Ateńczykom, Spartanom, Aleksandrowi Wielkiemu. Greccy wodzowie byli też w stanie skutecznie stawiać czoła rzymskiemu legionowi, ale… tylko do czasu. Po kilku dotkliwych klęskach...
Należeli do wąskiej warstwy najbardziej majętnych i wpływowych obywateli Rzymu. Mieli bezprecedensową władzę nad miastem i współdecydowali o losach imperium. A przy okazji czuli się zbyt ważni, by płacić za to, czym najchętniej się chlubili.
W świetle szkolnych podręczników sprawa jest zupełnie oczywista. W 476 roku zmuszono do abdykacji ostatniego cesarza Imperium Rzymskiego. Przestało istnieć najpotężniejsze mocarstwo antyku, a tym samym symbolicznie dobiegła też końca cała epoka...
Filip V Antygonida – król Macedonii od 221 roku p.n.e. – był, jak słyszymy, człowiekiem odważnym i energicznym. Groźnym wojownikiem, którego w uznaniu dla jego wielkoduszności nazywano “ulubieńcem Hellenów”. Przy tym wszystkim był jednak...
Cesarze wczesnego imperium mogli oczekiwać względnie długiego panowania i choćby względnego bezpieczeństwa. Ci, którzy decydowali się zasiąść na tronie w epoce schyłku i kryzysu często już z tą chwilą podpisywali na siebie wyrok śmierci. Ilu z nich...
Pyrrus już za życia uchodził za wojskowego geniusza. Miał wielkie aspiracje i podejmował wprost szaleńcze przedsięwzięcia. Spośród Greków to on jako pierwszy stawił czoła Rzymianom. I odniósł nad nimi „pyrrusowe zwycięstwo”.
Być może najbardziej zaskakującą cechą akweduktów w stolicy starożytnego państwa rzymskiego była… ich zbędność. Skomplikowany system zaopatrzenia w wodę zaczęto tworzyć nie dlatego, że był konieczny, ale dla zaspokojenia bardzo przyziemnych...