W polskiej pamięci historycznej zapisały się walne powstania – śląskie, wielkopolskie – oraz zażarty bój o ziemie wschodnie najpierw z Ukraińcami, a następnie bolszewikami. Jedna z insurekcji zupełnie jednak zniknęła z naszej świadomości.
W trwającej niemal dziewięć lat wojnie celnej z Niemcami Polska znajdowała się w znacznie słabszej pozycji. Mimo to władzom w Berlinie nie udało się osiągnąć zamierzonych celów. Co więcej, w dłużej perspektywie konflikt wpłynął zdecydowanie...
Marynarka Wojenna stała się w latach 30. XX wieku najnowocześniejszym rodzajem polskich sił zbrojnych. Inwestowano w nią ogromne pieniądze – zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę to, jakie odniosła „sukcesy” w toku wojny obronnej 1939...
Wojna polsko-bolszewicka była konfliktem nie tylko przełomowym, ale też – prowadzonym na porażającą skalę. Rzadko wspomina się o tym, że obie strony rzuciły do boju ogromne armie.
Nikifor Maruszeczko zaczynał swoją przestępczą karierę, jako drobny złodziejaszek. Wystarczyły jednak cztery miesiące, a stał się jednym z najbardziej poszukiwanych bandytów przedwojennej Polski. Z zimną krwią zamordował cztery osoby, w tym dwóch...
Elegancko ostrzyżeni, świetnie ubrani, dobrze zbudowani i wykazujący się prawdziwą kindersztubą. Przedwojenni mężczyźni mieli swój nieodparty urok. Poniżej galeria dziesięciu, do których najczęściej wzdychały nasze prababki.
„Doprawdy, po tragicznych doświadczeniach XX wieku, trzeba bezwzględnie i niestrudzenie »dmuchać na zimne«. Mein Kampf Adolfa Hitlera to wprawdzie bomba, która wybuchła wiele lat temu, czyniąc wielkie zniszczenia, ale jej odłamki mogą nadal siać...
Polskie surowce naturalne? Na myśl natychmiast przychodzi węgiel. Rzeczywiście to czarne złoto było głównym towarem eksportowym II Rzeczpospolitej. Kraj należał jednak do liderów jeszcze w kilku dziedzinach. Dzisiaj niemal zapomnianych. Co...
PZL-37 Łoś był najnowocześniejszym samolotem jakim dysponowało polskie lotnictwo w chwili wybuchu II wojny światowej. Projekt Jerzego Dąbrowskiego wyróżniał się nowatorskimi rozwiązaniami. Bił też na głowę wiele zagranicznych konstrukcje z tamtego...
Rakotwórcze farby w gałkach lodów. Ołów w herbacie. I wieprzowa kiełbasa… z konia. Jak jeszcze przedwojenni sklepikarze oszukiwali swoich klientów?
W przedwojennej Polsce żyły nawet dwa miliony nieletnich sierot, półsierot, pozbawionych opieki nieślubnych dzieci. Tylko garstka mogła liczyć na miejsce w sierocińcu. Czekały tam nie bród, wszy, choroby, nędza i „zimna obojętność”.
Siła eksplozji, do jakiej doszło 13 października 1923 roku na terenie Cytadeli Warszawskiej, była ogromna. Słyszano ją w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od stolicy. Zginęło lub zostało rannych ponad sto osób. Jak doszło do wybuchu i czy na...
„Badanie zawartości doprowadzi do stwierdzenia, czy elementy tam znalezione odpowiadają właściwościom podejrzanego” – zapewniała prasa w 1933 roku. Bełkotliwy opis odnosił się do najnowszej techniki kryminalistycznej. I do...
Jeszcze na przełomie XIX i XX wieku podkreślano, że „w kwestii leczenia chorób psychicznych nie ma żadnej nadziei”. Wszystko miały zmienić teorie Zygmunta Freuda. Amerykański psychiatra Jeffrey A. Lieberman pisze, że sławny ojciec...
Budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego była nie tylko największą inwestycją międzywojennej Polski, lecz także mistrzostwem gospodarczej propagandy i autopromocji ówczesnego ministra skarbu oraz wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego. Z tego powodu...
Nawet dla narodowców był zbyt wielkim radykałem. Władysława Sikorskiego nazywał szefem masońskiego rządu. I to wcale nie komuniści jako pierwsi oskarżyli go o popieranie hitlerowskich Niemiec. Już w Londynie mówiono, że Adam Doboszyński próbuje...
Najnowocześniejsze czołgi na świecie. Pół miliona karabinów maszynowych. I największe siły lotnicze w dziejach Polski. Statystyki z czasów wojny polsko-bolszewickiej zaskakują.
Przed wojną w Polsce 60% obywateli utrzymywało się z pracy na roli. Nic dziwnego, że przepisy bardzo dokładnie określały kary za tak zwane szkodnictwo polne. W większości przypadków przewidywano mniej lub bardziej dotkliwe kary pieniężne. Był jednak...
W 1933 roku w okolicach Łowicza doszło do serii krwawych zbrodni na kobietach. Dwie ofiary zginęły, trzecią tylko cudem odratowano. Po wielu miesiącach o czyny został oskarżony 20-letni Tadeusz Ensztajn. Na jego trop nie wpadła jednak policja. Całą...
Chyba żaden minister ani premier w Polsce nie stał się obiektem tylu kpin, co Felicjan Sławoj-Składkowski. Nazywano go „Piotrem Wielkim w klozetowej skali”, przekręcano złośliwie jego imię na „Srawoj”, a ostatecznie przeszło ono do historii jako...
Jak Polskie Radio relacjonowało bolszewicki marsz na Warszawę w roku 1920? Jak komentowało przyjęcie konstytucji marcowej? Co mówił na jego falach prezydent Stanisław Wojciechowski? Odpowiedzią na każde z pytań jest tylko milczenie. Polskie Radio...
W nocy z 23 na 24 sierpnia 1939 roku w Moskwie podpisano niemiecko-sowiecki układ o nieagresji, który do historii przeszedł jako pakt Ribbentrop-Mołotow. Dokument zawierał również tajny protokół, w którym oba mocarstwa dzieliły między siebie Europę...
„Uboczny produkt naszych czasów” – pisano w 1934 roku o szczególnej kategorii polskich włóczęgów. Tak zwani rajzerzy, żyli zupełnie poza prawem, społeczeństwem, na przekór wszelkiej władzy. Bano się ich do tego stopnia, że władze myślały wręcz o...
Przedwojenna Polska tonęła w ciemnościach, mieszkania były ciasne i wiecznie przepełnione, a dostęp do bieżącej wody czy kanalizacji stanowił rzadki rarytas.
Kevin Barry przyłączył się do Irlandzkich Ochotników w Dublinie w wieku piętnastu lat, jeszcze będąc uczniem. Trzy lata później, w 1920 roku, został pierwszym członkiem IRA straconym przez Brytyjczyków.
Ferdynandowi Grüningowi – jednemu z najgorszych seryjnych morderców II Rzeczpospolitej – udowodniono trzy zabójstwa dokonane na dzieciach, czwartą napaść niemal zakończoną śmiercią i gwałt na sześciolatce. Niemal na pewno miał na sumieniu...
W innym tekście pisałem o wykroczeniach, za które kierowcy w przedwojennej Polsce mogli stracić prawo jazdy. A co z lżejszymi występkami? Czego w II RP nie wolno było robić nielicznym posiadaczom dwóch oraz czterech kółek?
Spalone synagogi. Zdemolowane sklepy. Dziesiątki ofiar śmiertelnych oraz blisko 30 tysięcy Żydów zesłanych do obozów koncentracyjnych. Taki był bilans wydarzeń do jakich doszło w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku na terenie nazistowskich Niemiec...
W przedwojennej Polsce brakowało sierocińców, systemu opieki, prywatnego wsparcia dla bezdomnych dzieci. W każdym dużym mieście tysiące sierot i uciekinierów wegetowały w nieludzkim warunkach.
W pierwszych miesiącach niepodległości Polacy toczyli walki na niemal wszystkich granicach. Konflikt na rubieży zachodniej miał jednak charakter wyjątkowy. Ochotnicy z Wielkopolski przystąpili do konfrontacji z przegranym, ale mocarstwem – Niemcami...
